VAN HIER EN GUNDER
BIJ DE VOORPLAAT
ii'/S
"NIETS"
Als je dan zo'n verblekende foto be
kijkt met in potlood er achter geschre
ven: "Op wandeling langs de Kali van
de Sitoe Goenoeng, Soekaboemi",
zouden je bijna de tranen in de ogen
schieten "om de armoe van het geval"!
Is dat nou een kali! En is dat nou een
gezellige ochtendwandeling!
Langs de galangans van de sawahs,
oneffen, scheef, kronkelend, met mis
schien wel even de schrik om een
plotseling wegschuifelende slang...óf
voor de afwisseling een eindje over de
enorme keien van de rivierbedding.
Nergens en geen mijlen in de omtrek
een stukje behoorlijk wandelpad, enig
comfort, geen cafetaria of restaurant
(zelf maar lemper meenemen in een
bèsèk!) en het is altijd héél warm en
héél ver.
Pa en Ma en dochterlief zondags uit!
Voorwaar geen foto om mee te
snoeven bij je Europese vrienden over
dat rijke, goede leven in Indië!
Maar van de honderd Tong Tong
lezers zouden honderd DIRECT weer
klaar zijn om zo'n wandeling nü wéér
te maken. Om naar het eindeloze,
vriendelijke gebabbel te luisteren van
het klare water tussen de kalistenen.
Om geboeid naar allerlei kleine visjes
en kepitinkjes en torretjes en spinne
tjes in dat water te kijken. Om wonder
baar gekleurde stenen te zoeken. Om
naar het spel te kijken van de gekleur
de tjapoengs en vlinders. Naar de
zwermen vogels over de sawah, of
naar het regelmatig overvliegen van
een duif of een sperwer langs de in
tens azuren lucht.
En gek, die eentonige oetanrand ver
veelde nooit. Nu eens was je getroffen
door de gestyleerde, fijne pinangpal-
men, dan weer door de wiegende top
pen der klapperbomen, de veelsoortige
en veelkleurige bloempjes van allerlei
onkruid, het op een onverklaarbare
wijze voortdurend wisselende en avon
tuurlijke landschap, terwijl er toch
"niets" was en bleef...
En we realiseren ons dat juist dat
"niets", dat nooit veranderde, het hele
landschap een eeuwigheid gaf en rust,
die onze jagende menselijke ziel ver
oorloofde om echt "thuis" te zijn in de
wereld. Je liep maar of je zat maar of
je lag maar. Er was geen tijd. En elke
tjapoeng die je zag, was misschien
dezelfde van daarstraks. Of een nieu
we. Of dezelfde van tien eeuwen te
rug. En het deed er niets toe, want alle
tjapoengs waren alle milliarden eeu
wen door hetzelfde immers?...Je was
gekristalliseerd mét de Tijd, de Ruimte
en de Eeuwigheid.
En het was goed zo.
Dag Pa, dag Ma, dag Troelie! Wees
nog maar een paar uurtjes gelukkig zo
met niets. Want straks moet je weer
2
GESPREK OP EEN LADANG
"...las ik tot mijn grote spijt dat
je ziek was. Hoop dat je weer gauw
helemaal zult opknappen. Want wij
kunnen je nog lang niet missen,
ouwe jonge doorzetter!"
W. Morren
In dat "jonge" zit helaas een fout,
die door verreweg de meeste lezers
wordt gemaakt. Men vergeet dat Tong
Tong met zijn 12de jaargang ook twaalf
jaren ouder geworden is. Men reali
seert zich niet dat ik "tegen de zestig
aan zit".
En denk nu aan het beeld dat ik U
al vaker voorgeschilderd heb in Tong
Tong. Dit blad is 'n ladang, 'n arme
kleine ladang, waarop inderdaad enorm
veel geprobeerd is, maar zelden tot
volle wasdom gekomen, omdat ladangs
nu eenmaal zeer beperkte mogelijkhe
den hebben. Wel eens op een auto
tochtje hoog in de goenoeng een la
dang gezien? Heb je daar die ladang-
bouwer misschien ook gezien, leunend
op zijn patjol? En bent U misschien
wel eens twaalf jaren later langs die
zelfde ladang gereden? Dan hebt U
gezien dat die ladang niets veranderd
is (is nooit een bloeiende rijke rijst-
vlakte geworden). Ladangs zijn nu een
maal zo. Ja zelfs die ladangbouwer is
niets veranderd..zo op het oog. Pas
als je langer kijkt, zie je dat hij nu
vaak langer op zijn patjol rust. "Koe
rang napas" komt nu gauwer. Zo is
het nu eenmaal.
Ik ben geen onpersoonlijke redac
teur van een onpersoonlijk tijdschrift;
ik ben Uw adik. Samen met U ben ik
ouder geworden. Niet langer pienter
praten over dit beeld en over ons la-
dangwerk. Gaat U er allemaal rustiger
en dieper over nadenken. Het zal ons
allen goed doen. T.R.
DE ZADEN
Zo vaak schreef ik brieven, ge
troffen door een enkel zinnetje in
jouw artikelen, Tjalie, maar verzond
ze nooit. Jij krijgt al genoeg, zo niet
teveel, van dit soort ontboezemin
gen.
Als oude vrouw al lukt dit oud-
worden niet zo best ver van
soortgenoten, kinderen en kleinkin
deren, heb je vaak buien die iets
met je innerlijke te maken hebben.
Je moet je uiten en dan is een stuk
papier zo nuttig.
Wies Deketh
(Caracas)
MAAR NATUURLIJK moet je me AL
TIJD schrijven, hoe weinig ook, hoe
naar huis. Dan moet het bèrèsen weer
beginnen, de wekker wordt gelijkgezet,
het huiswerk klaargelegd, de djongos
geadjakt om op te schieten, enz. enz.
enz. Je bent weer klein slaafje gewor
den. En de eeuwigheid is weer voor
bij... T.R.
impulsief of mijmerend ook. Vergeet
de connectie die bestaat tussen een
redacteur en een lezer(es); denk al
tijd aan het onmetelijke geestester-
rein van ons, Indischgasten, en onze
PLICHT om erover te schrijven TOT
VER VOORBIJ ONZE TIJD, omdat wij
daardoor immers MENS zijn (dieren
laten geen historische "littekens" na;
mensen wel!). Inderdaad gebiedt ons
besef van nietigheid dat we niet ver
wachten dat alles wat wij schrijven,
geschreven is voor de eeuwigheid,
maar er zijn flarden van gedachten met
een wonderlijke voorbestemming, die
als NU uitgestrooide zaden veel later
bloemen voort MOETEN brengen. En
de vegetatie kunnen vormen voor la
tere paradijzen. Voor onze kinderen
en kindskinderen.
Hier speelt onze nietigheid weer een
grote rol; wij weten niet wat bewaard
blijft en VOOR LATER waardevol is.
Misschien worden later b.v. alle "Van
Tijd en Ruimte-opstellen" waardeloos,
al SCHIJNEN ze NU van grote waarde.
En misschien is het een onnozele ge
dachte van Tante Stien of Si Klaas,
die decennia of zelfs eeuwen over
brugt. Denk aan de natuur, die alle
mensenwerken overleeft. Denk aan de
eenvoudige bloem, die de mens over
het hoofd ziet. Die onopgemerkt sterft.
Maar de Wind des Tijds neemt de
droge zaadjes mee en voert ze soms
over zeeën naar verre landen. Van de
tientallen, misschien wel honderden
zaadjes, krijgen misschien juist de
mooiste hun kans niet. En misschien
juist de magerste en zwakste komen
op een goede bodem in een goed kli
maat. En daar groeien ze op en vor
men de eerste pioniers van straks uit-
qestrekte kleurige tuinen of voedzame
gewassen. 0uien sabe?
Maar produceer, produceer! Maak
geen ruzie met Tjalie om wat niet ge-
lees verder pag. 11
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 12e JAARG. No. 19
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer f 0,90. Abt. Nederl.: kwart, f 4,50;
halfj. f 9,jaar f 18,Abt. Europa: jaar f 23.
Abt. buitenl. (p. jaar en p. luchtp.): Australië en
Nw. Zeeland f 63,Indonesië f 58.Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 48,Canada en V.S. f 39.
Suriname en Antillen f 33,Abt. buitenl. (p. jaar
en p. zeepost): voor alle landen f 28.
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN.
