Giki. Poekoel Teroes
H. J. J. Maas
turen zag ik in de bookshop op Kema-
joran en ook de Nitourgidsen kenden
het.
Soerabaja stond niet op ons reis-
program, maar we zijn er wel geweest,
omdat we van Jogja niet konden vlie
gen met een grotere groep. Daarom
reisden we per trein naar Soerabaja,
overnachtten in een leuk hotelletje
(Tandjung) in de bergen bij de stad
van Anneke Grönloh en vlogen de vol
gende morgen vanaf Soerabaja's vlieg
veldje naar Den Pasar op Bali.
Bali heeft een grote naam als eiland
der goden, een naam die het volledig
verdient. Het toerisme staat er echter
nog (gelukkig voor ons) in de kinder
schoenen, al zit er alle kans in dat dit
spoedig gaat veranderen.
Sinds in december vorig jaar de
Thai-Airways 'n vliegdienst van Bang
kok via Singapore en Djakarta op Bali
hebben geopend, nemen steeds meer
reisbureaux Bali in hun programma op.
Het luxe Bali Beach hotel is er goed
mee, al is het nog ver van druk bezet.
Het leven op Bali gaat nu nog zijn
oude gangetje. Het moderne jachtige
bestaan lijkt aan het godeneiland voor
bij gegaan. Maar als het toerisme toe
neemt, zal dit ongetwijfeld snel ver
anderen. De kinderen in de buurt van
het hotel beginnen nu al te roepen om
dollars. Als de dans om de dollar ver
hevigd wordt, zullen bijv. de oude dan
sen speciaal voor toeristen worden uit
gevoerd door beroepsballet en niet
meer door de meisjes en jongens van
de dorpen. Dan zullen beroemde dan
sers en acteurs als Mario van Tabanan
en Terog van Mas niet meer in het
rijstveld staan, maar wonen in een def
tig huis en neerzien op de primitieve
armoe van vroeger dagen. Dan zal er
meer rijkdom zijn op Bali en de Bali
nezen verlangen ernaar. Maar er zal
veel verloren gaan van het ongekun
stelde en blije oude Bali, van de aan
geboren cultuur en van het hechte
dorpsleven.
Ketut Darna uit Den Pasar had een
achttien jaar oude Dodge. Maar hij
was de helft goedkoper dan de offi
ciële hoteltaxi's en vier dagen lang
doorkruiste ik met hem het Balinese
land. Van Sanur tot Kelungkung, waar
we niet verder konden omdat de brug
over de rivier ontbrak; van Den Pasar
tot Bedugul, waar een knus hotelletje
ligt bij een spiegelblauw bergmeer;
naar de tempels van Besakih bij de
Gunung Agung, van Bangli en Mengwi;
naar Tabanan, waar een erekerkhof ligt
voor hen die sneuvelden in de strijd
tegen Nederland in 1945; naar Ped-
jeng en Tampaksiring, waar Soekarno
een buitenverblijf heeft gebouwd als
een vesting op een bergtop.
Bali is een onvergetelijk en onver
gelijkelijk stukje paradijs voor een toe
rist. Indonesië is een kostbare sma
ragd. Als je eenmaal op Java en Bali
bent geweest, houdt het heftig ver
langen op, om nog meer van de wereld
te zien, want waar zul je nog iets
mooiers vinden?
Ik weet niet, of je de verdere we
derwaardigheden van het vroegere
I.E.V. hebt gevolgd, later de G.(a-
bungan) l.(ndo) untuk K.(esatuan)
l.(ndonesia) en later een Fonds ge
worden, dat de bestaande scholen
van het vroegere I.E.V. in bedrijf
houdt en tracht te ontwikkelen?
En het aantal scholen en inrichtin
gen en het peil er van, daar mag de
voormalige I.E.V. erg trots op zijn.
En het zou jammer zijn, als het ver
loren zou gaan, al was het ter nage
dachtenis van jullie voorvechter Dick
de Hoog en Wim Ploegman, die ik
persoonlijk heb gekend. (Waar zou
de familie zitten?)
Als het je misschien interesseert, de
samenstelling van het nieuwe Be
stuur is als volgt: Voorz. H. J. Filon,
Djak., Vice-voorz. Dr M. Soetjahjo,
Surabaia, Seer. J. Davids, Surabaia,
Penningm. A. L. Horst, Surabaia, le
den D. M. J. Palmen, Surabaia, M.
Bierhuijs-Zitter, Surabaia, D. Joho-
sua, Surabaia, W. E. O. Kandou,
Surabaia, M. Ng. Roestamadji, Sura
baia, M. J. Kappers, Djak., Nj. E.
Kappers, Djak., Ir M. J. van IJzen-
doorn, Djak., Drs J. W. V. Bar, Djak.,
Drs A. A. Ameln, Djak., Mej. E. J.
Itom, Djak.
Beschermheer: Vice Admiraal: John
Lie (nieuwe naam: J. D. Dharma).
Tjaal, ik vraag jou doa restu voor
dit werk, wat ik weet, zwaar zal zijn,
niet lichamelijk, maar geestelijk.
Aldus een fragment uit een brief uit
Indonesië, waar we méér door getrof
fen zijn dan de schrijver vermoedt.
Want het is het bericht van een werk
van grote eenzaamheid en dat bij voor
baat met ondank en vergetelheid be
taald zal worden. Daarom vraagt de
schrijver ook om "doa restu" voor dit
werk: bidden om zegen. Want erken
ning van de waarde van dit werk zal
er wel niet zijn. Noch voldoende ac
tieve medewerking. Noch zelfs begrip
van de historische waarde van dit
werk.
Wie de ontwikkeling van de Indische
maatschappij door de vier eeuwen van
haar bestaan bestudeert, zal ontdek
ken dat het altijd enkelingen en kleine
handjesvol mensen zijn geweest die on
danks negering van de massa's, zonder
financiële beloning en tot slot met vol
slagen vergetelheid na hun dood, de
toppunten hebben gemaakt, waaraan
de wegzinkende massa's zich telkens
hebben weten op te hijsen om voort te
Misschien op Sumatra, zegt men.
Enfin, dat zal dan hopelijk nog eens
ooit mijn reisdoel zijn.
bestaan. Chasteleyn, Pa van der Steur,
de IEV-leiders, het waren allemael be
zielde mensen. Zij riepen weer tot le
ven wat dreigde te sterven. En alleen
al met hun illuster voorbeeld hebben zij
vertwijfelde mensen weer hoop en
moed gegeven.
Wat zal de GIKI doen voor het He
den en Morgen? We weten het niet.
Het interesseert de vegeterende mas
sa's tóch niet. Die voorheen leefden
op de garanties van Paatje Gouverne
ment. En daarna op de garanties van
Vadertje Drees. En meer niet. Een
troosteloos overzicht eigenlijk.
Maar daarom juist mogen de GIKI-
mensen erop rekenen dat wij inder
daad zullen "berdoa restu". Hebben
niet duizenden Indischgasten en hunne
nazaten het leven van heden te danken
aan wat een handvol bezielde mensen
vroeger deden? Zo zullen ook later
duizenden mensen hunne maatschap
pij tot nut zijn dankzij wat de GIKI
nu voor hen doet. Daarom: poekoel
teroes, GIKI, poekoel teroes!
OOSTERSE MAGIE
FAKIR Le HACHEK
Vroeger verbazing wekkend en
triomfen vierend in het wereld
beroemde circus Barnum and
Bailey, nü één van de grootste
attracties van de Tiende Pasar
Malam!
Op woensdag-avond 26 juni zult
U met eigen ogen kunnen zien
dat een spijkerbed nét zo lekker
ligt als Uw eigen tampat-je!
MIS DIT NIET! MIS DIT NIET!!
TIENDE PASAR MALAM
26 t/m 29 juni 1968
HOUTRUST DEN HAAG
VERKRIJGBAAR BIJ
BOEKHANDEL TONG TONG:
Sesam geïllustreerde encyclo
paedic zeer handzame uit
voering in pocketformaat
4,50.
7
