Een Indisch Beeld
BIJ DE VOORPLAAT
Deze foto heeft een hele tijd bij ons
op oe reaactie gelegen, lai van De-
zoeKers neooen we gevraaga: Vvat
siert ait voort Veien moesten enigs
zins oearemmeld oeKennen: ik weet
net niet. Anderen wisien posinet:
uat is een boedonaoeeio natuurlijk!
iviaar uan vroegen we: Weet je uat
wel zekert hoon dit oeeld niet in het
hindoeïsme tnuist bteit net niet Bran-
rna voort Ut Krisnat tn dan raakte
men de kluts kwijt. Van de karakteris
tieken van net beeld zelf of boeoonis-
me in net algemeen wist men veeiai
practisch niets.
loon neett net Westen altijd veel
belangstelling voor het boeodnisme
genad. Zon Doek als tdwin Arnolds
Light or Asia heeft in de engels
sprekende landen niet minder dan '16U
rierdrukken nerieetd. tr zijn westerse
vormen van boeddhisme geweest en
b.v. het denken in de 'Ineosofische
Vereniging is ervan doortrokken. Ver
houdingsgewijs weet de Indischman er
veel minder van, hoewel hij zijn leven
lang met diverse facetten van het
boeddhistische leven en denken ver
trouwd geleefd heeft, ja menig onder
zoeker zou bij vele Indischgasten ele
menten van boeddhistisch denken le
vend aantreffen.
Zegt zo n beeld ons dan helemaal
nietsY O ja, toch wel! 999 van de 1000
Indischgasten b.v. zouden zo'n beeld
(.als ze het voor het kiezen haddenj
direct prefereren boven welke beroem
de westerse beeldhouwcreatie ook. En
toch staat dit beeld volslagen buiten
alle westerse vormgevings-ideeën ook.
Alle westerse karakteristieken en "stij
len1' ontbreken in dit beeld ten enen
male. En nochtans spreekt het ook
"doorgefourneerde" westerlingen diep
aan. Waarom?
Ook al weten wij niets van Boed
dhisme, beeldhouwkunst of symboliek
af, bij de aanblik van dit beeld onder
gaan we iets. Want zeggen doet dit
beeld ons niets. Boeddha lacht noch
weent. Hij is vorst noch bedelaar,
meester noch knecht. Hij schijnt vér
buiten elk normaal leven te staan, en
nochtans is hij er middenin. Méér dan
dit: wij voelen dat hij "somehow" ook
in onszelf is. Méér dan dat: Boed
dha in ons is in alle mensen, 2000
jaren geleden en 2000 jaren in de toe
komst. Hij is even tijdloos als de Na
tuur. En daarbij tijdloos MENSELIJK.
Voor ons uit Indië zijn deze woor
den geen lege frasen. Wij hebben in
ons leven ontelbare malen een Indone
siër zo zien zitten: "als een Boeddha
beeld", zeggen wij dan. In de "silo"-
houding. Geheel losgemaakt van zijn
burgerlijke status (want een achtbaar
regent kan zo zitten maar ook een
oetjavoerderJ, los ook van zijn omge
ving (want hij kan zo zitten in de pen-
dopo van de kraton, maar ook op een
matje helemaai achter in de bijgebou
wen van een turopees huis; of ergens
onaer een boom buiten); hij is zelfs
los van stands- en welvaartsbepaling
(want hij kan zo zitten in het volle or
naat van rijksbestierder en ook alleen
in een lenaendoek); hij is zelfs los van
alle leeftijd (want een jongeman van
zestien kan zo zitten en ook een oude
man van tachtig en niets aandoen-
lijkers is er dan een dreumesje van
arie jaar zo te zien zitten, in wijsheid
verzonken, terwijl hij "niet eens her
sens genoeg heeft om te denken"!);
hij is wonderlijk genoeg ook los van
sexe (want vrouwen kunnen net zo
goed zo worden aangetroffen als man
nen); en zélfs los van ras of andere
"toeroenan". Want we hebben ook
Europeanen zo zien zitten, zowel 'lo-
toks als Indo's.
Ook al zaten ze dan in een stoel.
Maar dan rechtop, los van de leuning.
Dit is namelijk één van de meest in
houdsvolle karakteristieken van deze
Boeddha: hij heeft geen leuning (geen
steun, geen materiele afhankelijkheid)
nodig. Het is ook dezelfde wezenlijk
heid, die we terugvinden in de naam
"Pithecanthropos ERECTUS": de hou
ding waarin de Mens zich onderscheidt
van het dier: de houding die Rede aan
wezig acht. Echter niet door een be
paalde stand dienstbaar gemaakt aan
een bepaalde activiteit of dynamiek
(staan; lopen), maar door het ZITTEN
een andere (en hier verwaarloosde)
kwaliteit van de Rede tot uitdrukking
brengend: die van de streefLOOSheid:
de contemplatie: het met de geest
verkeren op terreinen die niet door de
beperkte strevingen beheerst worden.
M.a.w.: RUST als hoogste menselijke
goed.
Alweer lopen wij de kans door het
diep onderzoeken terecht te komen in
lege frasen, in getheoretiseer en mooi-
praterij. En toch is de geest van dit
beeld heel simpelweg in onze lezers
kring aanwezig.
Ik weet niet of het gekomen is om
dat wij in de loop der jaren in vele
beproevingen en verliezen ongemerkt
op een ander niveau gekomen zijn.
Maar zeker spreekt uit de vele brie
ven die wij op de redactie ontvangen
een heel andere geest dan die wij op
TV waarnemen of in kranten of bios
copen constateren. De Indischman
maakt zich "niet druk". Zich laten
meeslepen door politieke, sociale of
culturele twisten en oorlogen doet hij
niet. Op kleinburgerlijke meningen of
geroddel let hij niet. Ja, hij schijnt zelfs
meer en meer uit te stijgen boven de
"rechtvaardigheidsoorlogen tussen het
Goed en Kwaad".
Van "standpunten" en "stromingen"
distancieert hij zich (evenals het Boed
dhabeeld staat of loopt hij niet, maar
hij ZIT). Op een haast onwerkelijke
manier schijnt hij ook nauwlijks be
roerd te zijn door de vele bittere te
leurstellingen en verliezen die hij ge
leden heeft. Hij is niet geknakt, maar
zit rechtop. Ook hecht hij nauwlijks
waarde aan zekerheden en beloften:
hij heeft geen leuning nodig. Hij zit "uit
zichzelf" recht. Armoede deert hem
niet en rijkdom en macht zoekt hij niet
zij het alleen om anderen te helpen.
Af en toe treft deze aanblik van on
ze lezerskring me als het aanschouwen
van een Boroboedoer; alle lezers lij
ken als beelden op elkaar; ik zie geen
grote of kleine boeng meer, geen to
tok of Indo, geen pientere kandjeng
besar en geen ongeschoolde "dom
oor". Vele beelden zitten in de stoe-
pa's van hun onbekendheid en verbor
genheid. En ze zijn allemaal grijs en
verweerd met het patine van eeuwen
beproeving
Ai, Tjalie, wat doe je hier op deze
dode Boroboedoer? Waarom zit je niet
in een modern zakenpaleis van alumi
nium en glas? Op een merkwaardige
manier vind ik dat zakenpaleis juist
dood en leeg. Maar kan ik uren lang
wandelen op gaanderij na gaanderij
tussen de "Boeddha's van mijn le
zers. Die mij zoveel zeggen met zo
weinig woorden. Met een enkel arm-
of handgebaar zelfs.
En vind ik in deze eenvoud en ver
stilling méér rijkdom en geluk dan in
al die ideologieën van de moderne tijd,
die de mensen eindeloos voortzwepen
in begeerten, oorlogen en ondergan
gen. Daarom: beloof me niets anders
in de wereld. Geef me het Boroboe-
doertje van mijn lezerskring en ik ben
tevreden. T.R.
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 13e JAARG. No. 1
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer f 0,90. Abt. Nederl.: kwart, f 4,50;
halfj. f 9,Jaar f 18,Abt. Europa: jaar f 23.
Abt. buitenl. (p. jaar en p. luchtp.): Australië en
Nw. Zeeland f 63,Indonesië f 58,Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 48,Canada en V.S. f 39,
Suriname en Antillen f 33,Abt. buitenl. (p. Jaar
en p. zeepost): voor alle landen f 28,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
2
