1001
avonturen
met de
soetil
"LALLAP"
KOFFIE, 100 x KOFFIE
Ik neus al een paar dagen in een
grappig boekje: "100 x koffie", door
Hannie Vermeyden. Nu heb ik net als
U in mijn leven wel duizenden malen
koffie gedronken, maar alles bij elkaar
toch zeker niet meer dan 10 maal op
een verschillende manier. Als U ten
minste niet meetelt de talloze soorten
slechtsmakende kopjes koffie die hier
en ginder geserveerd worden. Een
warm kopje koffie moet nu eenmaal
naar koffie smaken. Zodra je koffie
koud serveert ben je los van de basis
smaak, kun je er smaakjes aan toe-
voegen, trucjes toepassen die van de
koffie een volkomen nieuwe drank
maken.
En daar staat "100 x koffie" nu vol
van. Er staan recepten in van Irish
coffee, Kiss Brasil, Coffee Egg Nogg,
Boston coffee flip; recepten van kof-
fie-borstplaat, mokka-crème en koffie
balletjes.
Weet U wat ik ook ontmoet heb?
Onze gewone kopi-ès. Die heet heel
elegant Ali Java frappé. 2 Kopjes ge
condenseerde melk (bij de koffieboer
was dat dan gewoon soesoe entjer uit
blik) 1 volle lepel oploskoffie, gestampt
ijs en suiker naar smaak. Alle ingredi
ënten over en door elkaar heen (in het
boekje staat in een mixer of slagroom
klopper, kunnen ze hier dan werkelijk
niets meer gewoon met de lieve hand
jes doen?), net zoals de koffieboer het
deed. Al klaar Ali Java frappé.
Ik merkte ook dat in praktisch alle
recepten gebruik gemaakt wordt van
oploskoffie. Koffie extract komt alleen
aan bod bij de koffie snacks, zoals
broodjes, puddingen en cremes. Waar
wij thuis de laatste tijd veel ijskoffie
drinken heb ik voor het gemak altijd
een glas met opgeloste instant-koffie
in de ijskast staan.
Vier eetlepels oplossen in een volle
kop heet water, ziedaar uw koffie-ex-
tract voor de dag. Prikdranken en li
monades vervelen zo gruwelijk, met
zo'n royaal hoog glas ijskoffie plezier
je je gasten meestal.
En gebruikt U dan inplaats van sui
ker, vanille-stroop. Lost ten eerste
veel makkelijker op, geeft een heerlijk
geurig smaakje aan de koffie.
Ook eens proberen: sucre brulé
stroop, maakt de koffie pittig. Daar
kwam ik per ongeluk op hoor. Ik liet
de pan met suikerwater (voor rose-
stroop) aanbranden en zat dus tegen
mijn zin in met twee volle flessen sucre
brulé stroop. De lieve kinderen weige
ren er hun pap mee te eten, van pud
ding houden ze niet, dus gebruikte ik
schielijk de stroop in de koffie. Was
nog zalig ook! Lilian Duceile
Voor mij is Indonesië nommer satoe
HET LAND van de GROENTEN, waar
van er vele soorten als "lallap" ge
geten worden.
Ik watertand gewoon als ik aan de
verschillende lallap-soorten denk, waar
ik altijd van genoten heb! Zou deze
lallap-liefhebberij specifiek iets zijn
van mensen uit West-Java? Ik ben ge
boren Bogoriaan (banjak regen in Bo-
gor maar ook banjak veel "lallap" op
de passar) en later opgegroeid in
Meester.
Lallap is op de eerste plaats jonge
bladgroente (kan ook zijn: vruchten,
peulvruchten, bloemen, knollen) bij
voorkeur rauw gegeten, of anders ge
stoomd en gegeten met sambal oelek
(-trassi), sambal taotjo, sambal tjoeka,
sambal katjang/petjel/gado-gado, sam-
bel ketjap, en dan vaak in combinatie
met gezouten, of vers gebakken vis of
empal, bij heerlijk drooggekookte rijst,
vooral de geurige beras poetih baru,
of beras merah baru en dan...smullen
jongens, ja, en met de vijf geboden,
en niet met vork en lepel, hoor!
Ziehier dan mijn "lallap"-lijst, eerst de
jonge bladgroente, die bij voorkeur
rauw gegeten wordt, hier en daar met
een klein verhaaltje erbij:
daon djamboe-monjet, lekkerrrr deze,
met sambel trassi of s. taotjo;
daon loentas id. id., pluk maar van de
paggar;
daon kakki-koeda m. s. tjoeka, tjong-
kellen maar uit de tuin waar ze vaak
zomaar tussen grint en stenen groeit;
de poetjoek nangka, kroton, karet en
mangga;
daon lobak, ook gekookt of gestoomd,
met sambel katjang of s. tjoeka;
daon slada-aer (lijkt op de holl. raap
stelen), met s. tjoeka;
selderij, ook de jonge wortel, zeer
goed tegen zenuwen;
daon kemangi, geurig, voor bij de nas-
si goeri of koening, of meepèpès met
vis of ikan-peda;
kool, fijngesneden met s. tjoeka;
en dan de welbekende sla.
Speciale vermelding verdient de da
on papaja, de hele jonge, even tjeloep
in kokend water, uitlekken en eten met
s. katjang, wel iets bitter, maar heer
lijk! Het oudere blad, een paar keer
afgekookt om de ergste bitterheid weg
te krijgen, toemis met ham. Zo wordt
ook vaak gegeten de bloem van de
papaja gantoeng.
Nu een lijstje van de meestal gestoom
de of gekookte "lallap", ook geschikt
voor toemisan of sajoer:
daon katoek, (voor sajoer bening met
jonge djagopng);
"100 x Koffie", Hannie Vermeyden
Hans Wiersma 5,90.
Aan dit artikel over "lallap",
de uitvoerigste over dit onder
werp dat we ooit onder ogen
kregen, bieden we graag de vol
le honderd procent plaatsruimte.
Nu de eerste helft, volgende
keer de rest. Goed en helemaal
uitlezen, dames en heren! Be
denk dat dit een overzicht is
van een dame uit West Java. Ik
wed dat lezers uit andere delen
van de archipel aardige aanvul
lingen hebben op dit thema. Een
van de zaligste die Tjalie kent
is de kembang toeri als lallap.
Wie weet er meer?
daon tangkil (melindjo), voor sajoer
asem;
gèndjèr, groeit in de sloot, toemis met
s. taotjo;
daon kangkoeng, zeer bekend, groeit
ook veel in sloten;
de gèlang (krokot) of postelein, ook
maar tjongkel uit de tuin;
daon bajem, ook voor sajoer bening;
daon mengkoedoe, heerlijk met s. oe
lek of s. katjang;
daon kedong-dong, ook een pagger-
plant;
daon kelor, ook voor sajoer;
daon ketela pohon (singkong) met s.
katjang;
daon oebi (ketela-rambat), werd in de
Japse bezetting veel gegeten;
daon katjang, van de katjang tanah
(pinda);
daon tjabé, heerlijk voor toemisan;
daon sawi, bekend, ook voor asinan;
daon mammam, groeit in 't wild in de
tuin, voor asinan;
tali kolor, slootplant, meterslang, net
een touw;
daon pakis hadji, een varen-soort, op
z'n sumatraans bereid hardstikke lek
ker maar ook "hardstikke" pedis,
apart is de jonge bamboespruit oftewel
reboeng, bekend, in de sajoer lodeh.
Mevr. A. H. Kl.-Schl.
(Vervolg volgend nummer)
Sterren stralen overal
Kokkies rijsttafel-artikelen staan
bovenal.
KOKKIES Rijstwinkels:
Witte de Withstraat 128
Telefoon 89438
Slotermeerlaan 125
Telefoon 130362
AMSTERDAM - W.
P.S. Wij verzenden rijsttafel-arti
kelen over de gehele wereld.
