LALLAP (II)
Dierenboeken
verkrijgbaar bij
boekhandel
TONG TONG
In ons vorige nummer was reeds
opgenomen Lallap (1), en dit tweede
gedeelte vormt dus de afsluiting van
dit leerzame artikel. Zo uitgebreid als
het is, zijn we er toch wel van over
tuigd dat andere lezeressen minder be
kende lallaps uit Indonesië of Neder
land kennen. Laat maar eens horen
De vruchten-lallap, wordt behalve
rauw, ook wel gestoomd of gekookt
gegeten of in de sajoer of als toemi-
san.
Ziehier:
de terongsoorten zoals tekokak, auber
gine, witte terong (ook voor tjelantjam)
gandaria, ook voor s. gandaria of gan
daria asin;
jonge mangga, ook voor tjelantjam,
lekkerrrr;
jonge nangka (ketèwèl), gekookt met
s. katjang of voor sajoer goedek;
de (bittere) peparé, heel fijn met s.
taotjo;
de gambas of ojong voor toemisan;
de laboe siam, voor petjei, en voor
"pudding" zegt men;
de klentang, in de sajoer asem;
de komkommer (ketimoen of kraai),
gekookt voor sajoer toemis, gestoomd
met s. katjang, rauw ook voor atjar of
asinan;
de tomaat, welbekend, daar vaak zo
groot als een vuist;
de jonge djagoeng (mais-)spruiten,
heerlijk zoet indien gekookt, en ge
zond;
de befaamde blimbing sajoer, ook
voor manisan;
de jonge papaja voor sajoer lodeh.
Van de peulvruchten noem ik:
de gewone spercie-boon, prinsesse-
boon;
de katjang pandjang;
de peté-boon, rauw, gebakkar, of voor
peté-ketjap, overheerlijk, maar die
geur hè;
de djenkol id. id.
de peteh tjina;
de ketjipir, voor de petjei;
de togé (uitgelopen katjang idjo), wel
bekend;
de katjang bogor of kapri (lijkt veel
op de kapucijn) vooral in sajoer asem;
de katjang kedeleh, gereboes.
Van de bloemen noem ik in 't bijzon
der: de bloem van de pisang, ge
stoomd met s. katjang, heel erg fijn;
de toeri, voor petjei;
de traté (waterlelie);
de reeds genoemde bloemen v.d. pa
paja gantoeng;
de sedep malem, voor sajoer kimblo.
Van de knollen noem ik:
de jonge temoe koentji, de jonge koe-
nir (er zijn meer van dit soort knolle
tjes, geneeskrachtig);
de radijs;
de lobak;
de kentang djawa, voor sajoer asem;
de lokio, voor asinan;
de bangkwang, vooral met s. tjoeka;
de aardappel met s. ketjap, rauw;
de gewone peentjes;
ook de jonge rode uitjes worden wel
eens rauw gegeten met s. ketjap;
de lompong van de tales, vooral in de
sajoer asem, heerlijk;
de bietjes.
Tot slot van dit groentenpraatje zou ik
graag 't volgende willen vragen:
Zijn er in Nederland ook lallap-soorten
te vinden, die minder bekend zijn, en
ook zo aan de waterkant, op de wei
of op 't grasland zijn te vinden?
En die niet op vorenstaande lijst voor
komen?
Ik zelf weet er slechts enkele op te
noemen: de jonge paardebloemblaren
(gekookt, smaak: als daon papaja), de
jonge spruiten van de brandnetel, rauw
gegeten, en de snijbiet (deze smaakt
gestoomd heerlijk, maar wordt niet in
de handel gebracht, loont de moeite
niet, te goedkoop). Meer weet ik he
laas niet.
Ik hoop dat u van deze lijst mee heeft
gesmuld! Mevr. A. H. Kl.-Schl.
MIEREN
1. We hadden in onze tuin in Djangli,
Semarang, o.a. een paar rambutanbo-
men. Toen een keer de vruchten rijp
waren, moest onze kebon in de boom
klimmen en ze oogsten. Tros na tros
van die heerlijke vruchten kwam naar
beneden en wij kinderen raapten ze
juichend op.
Opeens de stem van onze djait, een
lieve, oude adellijke weduwe van een
wedono: "awas non, djangan dibawa
pohon, nanti kedjatuan" (pas op meis
je, niet onder de boom, straks vallen
ze op je).
Maar welk kind luistert dadelijk?
Ik ging door met de afgeworpen vruch
ten op te rapen, tot opeens "plok", ik
een hele tros pal op mijn hoofd kreeg.
De tros zat als 'n muts om voorhoofd,
ogen en neus. En deze heerlijke ram-
butans zitten altijd onder de rang-rangs
(wij zeiden "njangkrangs"). Dus adoeh,
tjekat, tjekiet, de ellendelingen beten
waar ze konden, ze zaten tot in mijn
haar. Ik brulde natuurlijk "adoeh,
adoeh, toeloeng, njangkrang".
De djait kwam aanlopen en zei: "nah
kan, sudah dibilangi, tambeng ja".
En mijn jongere broer proestte van het
lachen en zei nog bovendien: "zie je
wel, kapoh, kapoh" (zie je wel, juist
goed).
Ze hebben de njangkrangs met een
kam uit mijn haar moeten halen.
2. Mijn broer was een hartstochtelijk
jager. Elke zaterdag en zondag toog
hij erop uit om een varken in de rim
boe te verschalken, en het lukte hem
meestal met een lekker boutje thuis
te komen. Hij posteerde met een oer-
geduld urenlang op een afgeknapte
boomstam gezeten. Ik heb hem vaak
om dat geduld bewonderd.
Op een nacht zat hij weer op zo'n
stronkie te wachten. Na een paar uren
hoorde hij plotseling ritselen, nogal
ver van hem vandaan. Zijn jagers
instinct zeide hem "dat's een varken".
"Itu dia" mompelde hij en begaf zich
in de richting van het geritsel. Het
varken bevond zich daar inderdaad,
helaas in een kuil van het terrein, met
struikgewas begroeid. Omdat hij het
dier niet zo goed kon zien, ging mijn
broer op een heuveltje staan. En dan
mikken maar, jongens. Hij nam het var
ken op de korrel en net dat hij wilde
aftrekken "Adoeh, tjekiet, tjekiet",
adoeh adoeh!" riep hij. Varken weg
tuurlijk. Mijn broer vloekte en belichtte
met zijn zaklantaarn de verhoging
waarop hij stond en wat zag hij? Hij
stond pal op een nest van semoet-geni
(die gemene kleine rode mieren, die
bijten, zodat het is, of je op kolen vuur
trapt, waaraan ze ook hun naam ver
diend hebben). Ze kropen tegen zijn
benen en armen op en de jager maar
wapperen met zijn armen en krabben,
krabben.
Hij kwam die nacht thuis met een ge
zicht als een oorwurm en een humeur
...djangan main. Maar de volgende
ochtend, toen hij het ons in kleuren en
geuren vertelde, moesten wij toch har
telijk lachen en hij uiteindelijk zelf ook.
F. E. B. Retel Helmrich
Dieren in de wildernis - door
F. A. Roedelberger 27,50
De grote encyclopedie van het
dierenrijk - door
Dr. V. J. Stanek 21,50
Planten en dieren van Europa -
door H. Garms
nu slechts voor 25,—
speciaal voor natuurliefhebbers.
Het leven van plant, dier en
mens - nu slechts voor f 22,50
Fraai verzorgde uitgave met 300
ill. merendeels in kleuren.
Vogels van Azië - Deel I en II -
door A. Rutgers f 23,90 per deel,
met vele kleurenreproducties.
Gara Yaka's domein - door Des-
mond Varaday 12,90
Het verhaal van 'n jachtluipaard.
16
