SEMANGGI
Zo de ouden zongen, piepen de jongen nog vele generaties na ons...alsmaar ister semanggi!
Foto M. Soetjahjo
De semanggi (volgens Heyne: Hydro-
cotyle sibthorpioides Lamk.) is waar
schijnlijk een kruid, dat groeit van Sa-
bang tot Merauke. Ik heb altijd ge
dacht, dat het het tropische klaverblad
was, maar toen ik de bladeren nog
eens goed bekeek, bleken ze alle vier-
bladig te zijn.
Hetgeen aan de smaak niets afdoet
natuurlijk.
Hoewel overal bekend, en het overal
als groente gegeten wordt bij ons, is
er een manier van bereiding, die ner
gens anders toegepast wordt als in
Surabaia. Tot mijn teleurstelling moest
ik dat constateren, toen ik een jaar in
Malang geëvacueerd was. Semanggi-
bladeren plenty, maar de echte "Bee-
bik Semanggi" in geen velden of we
gen te zien. Dit is bevestigd door de
Beebik, die je hier op de foto ziet. Ze
verzekerde mij vol trots, dat er zelfs
in Sidoardjo en Grisee de Semang
gi onbekend is. Met recht is ze er
trots op, want dit exclusief Surabai-
aans kostje is hemeltergend lekker, zó
lekker dat je je er een ongeluk aan
eet. Geeft niks, want het ongeluk is
pas morgen en de Houtrusthallen zijn
toch zo ver.
Godstraf Tjalie, vraag maar aan je
vrouw en aan de Hoedts en aan si
Klaas. Stuk voor stuk zullen zij dat
onder ede beamen. En ze zullen je
ook vertellen, dat de semanggi toen
tot de goedkoopste snoepjes behoor
de (tot nu toe nog!).
Hoofdbestanddelen: semanggiblade-
ren. Ter opluistering nog andere din
gen, o.a. kangkung, daon katjang, daon
ketela, ketjipir, gesneden koolblade
ren, taogé. Iedere klant rundingt met
de beebik, wat hij van de andere
groenten (niet) wil hebben. Deze ge
wichtige bespreking brengt hem het
water al in de mond. Ik verdenk er
elke Beebik van, een bepaalde mate
SEKALlTETAP
Het mag vele lekkerbekken, die nog
steeds met gusto (en zelfs reverentie
uitwijden over talloze lekkernijen "fan
toen froeher", tot troost strekken dat
hóe de tijden ook veranderen, goede
spijzen nooit verdwijnen. Zoals uit dit
met ernst en humor geschreven stukje
bewijst, door dr. Soetjahjo enkele we
ken geleden geschreven in Soerabaja.
Ai, ai! Regeringen en gezagsdragers
vallen als halmen voor de zeis, maar de
bibih semanggi blijft! Hidoep-lah
T etap
van kennis te bezitten op het gebied
van psychologie en physiologie, zuiver
empyrisch.
Dan begint Beebik de portie klaar te
maken, terwijl de klant toekijkt met
een adamsappel, die periodiek op en
neer gaat (omdat kemetjer of volgens
spelling Tjalie: kmtjr).
In een kommetje is een soort "purée"
van een consistentie iets vaster dan
"getuk". In een hoekje is al een kuil
tje ontstaan bij het helpen van vorige
klanten. De purée is gemaakt van ke-
tella rambat, of oebi waarin verwerkt
zout, petis, lombok (met steeltjes er
nog aan) enz. In het kuiltje wordt wat
water gegoten en dan maar geroerd en
gekneed en een klein beetje van de
purée gekorèk tot dat in dat kuiltje
een sausje ontstaat, ongeveer van de
dikte van slootwater en ook de kleur
ervan. Dit sausje wordt rijkelijk gego
ten op een hoeveelheid groenten, die
tevoren op een verse pintjuk "geëta
leerd" is. De pintjuk wordt aan de
klant overhandigd, die als "djodo" of
als accompagnement uitkiest: een stuk
tempe goreng, of een rempejek ka
tjang, rempejek udang, of een krupuk
puli of lèmpèng bijna formaat "octa
vo", of een stuk didih, enz. enz. alles
even lekker en alles tjotjok. De grote
krupuk puli kun je op de tampah aan
de linkerhand van Beebik zien.
Dat het lekker is, kun je zien aan de
hoera-tenen van mijn zoon en ook aan
zijn gulzige grijpvingers. Ik geloof, dat
hij een krupuk puli heeft gekozen en
misschien luxieus nog een stuk didih
er bij.
Dat het heet is, is aan zijn lippen te
zien, die wat vertrokken zijn, omdat
"kpdsn". Dat Beebik psychologe is,
kun je zien aan het feit, dat terwijl de
klant pas begonnen is met de eerste
portie zij al bezig is met de voorberei
dingen voor de tweede portie, want zij
weet, dat het erg pijnlijk is om te lang
te wachten met een mond, waar de
vlammen uitslaan. M. Soetjahjo
Vervolg van pag. 15
droge brabon wordt daarna, onder toe
voeging van een weinig zout (ca. 5%
zout op het gewicht aan brabon), nog
maals gestampt, totdat weer een deeg
achtige massa verkregen wordt. Deze
massa wordt ten slotte tot cylindertjes
gerold of wel in cylindervormige, dun
ne bamboekokers geduwd. In deze toe
stand heeft een fermentatieproces
plaats, dat zolang duurt totdat de mas
sa de bekende trasiereuk heeft aange
nomen.
De grondstof van trasie ikan is de
selar gatel, een vissoort, welke veel
vuldig aan de kust van Rembang wordt
aangetroffen. Eerst in bedorven toe
stand is de vis voor de trasiebereiding
geschikt.
De koppen worden verwijderd, de
vis met zeewater afgewassen en daar
na met ca. 4% der massa aan zout
tot brabon (zie boven) gestampt. Na
droging wordt de brabon tot 'n kneed
bare massa verwerkt, welke men enige
dagen laat fermenteren tot dp gewens
te reuk verkregen is. Het eindprodukt
wordt ten slotte in stukken gesneden.
In het Krawangse dienen ikan teri tot
het bereiden van trasie. Aan de be
werking, welke op dezelfde wijze als
bovenvermeld, geschiedt, wordt in de
regel zo weinig zorg besteed, dat men
de visjes als zodanig in het produkt
kan herkennen.
WIE HELPT?
Mevr. Rukmi bin Asnari, Djl. Pepetek
2, Bandoeng, zoekt de adressen van:
1. Haar zoon Pieter Franciscus van
Zoelen (of van Zuylen). Vermoede
lijk (nog) bij de Marine. Laatst
bekende (helaas beschadigde) foto
van hem gemaakt in tuin kazerne
Leiden met fam. Killie (of Killa?) en
Lily Berkhout (of Bergholz?).
2. Haar zuster, Mevr. Emmie, Wirenzi
Grebe (of Greve?), circa 1951 naar
Nederland vertrokken.
16
