TOKO
TONG TONG
EEN MAN VAN DE KLOK
De Nederlands-Hervormde Kerk Ie Banda Ne/ra.
De Nederlands-Hervormde Kerk te
Banda Neira (mijn standplaats van 1930
tot 1932), waarin oud-Nederlandse
grafstenen, waarop vaak beroemde
historische namen, lag, goed onder
houden en decoratief aan een der
fraaie, met zware ketapang- en regen
bomen omzoomde pleinen. Zij was nog
een restant uit de rijke tijd, dat mus
kaatnoot en foelie nog voorspoed en
rijkdom, ja, zelfs weelde aan de Per-
keniersfamilie's gebracht hadden.
Die kerk had een luidklok, doch ook
een uurwerk en van dat. uurwerk en
zijn "hoeder" ga ik U nu iets vertellen.
Het was me reeds spoedig na mijn
aankomst ter plaatse opgevallen, dat
de plaatselijke tijdseinen, de bel bij
mijn kantoor, die bij het militair kam
pement en de klok van de kerk, niet
met elkaar klopten.
De bel bij mijn kantoor werd om
het half uur geslagen volgens het
radiotijdsein, dat ik dagelijks door mijn
kantooroppasser deed overnemen.
Doch de tangsi was vaak later of
vroeger met zijn belsignaal. En de
Kerkklok...ja, dat was helemaal hope
loos.
Aan een tijdsverschil van vaak 10
minuten op een afstand van onderling
een 800 meter meende ik een einde
te moeten maken.
Een gesprek met de Detachements
commandant had tot direct resultaat,
dat deze het door mij toegepaste sy
steem deed overnemen. Doch nu...de
Kerk. Dat zou niet zo eenvoudig blij
ken te zijn.
Ik schreef een zeer beleefde brief
aan het Kerkbestuur, waarin ik de
boven-geschetste toestand uiteenzette,
verklaarde "ervan overtuigd te zijn,
dat de Heren met mij zouden inzien,
dat het verbetering behoefde, wanneer
op een bestek van nog geen km., drie
verschillende tijdseinen met vrij grote
tussenpozen gegeven werden". Ik ver
meldde, dat ik ter zake reeds met de
Detachementscommandant tot over
eenstemming gekomen was en sprak
de hoop uit, dat "het Kerkbestuur wel
in overweging zou willen nemen, het
zelfde systeem te gaan toepassen als
door mij gebezigd en ook door de
Detachementscommandant overgeno
men".
Enige weken verliepen zonder dat ik
enig antwoord ontving. De Kerkklok
huppelde, ongewijzigd, voor en achter.
Dat een klok vóór liep óf achter, zou
te begrijpen zijn, doch hoe kon het
zijn: één dag vóór en de volgende dag
achter? Waar dat aan toe te schrijven
was, zou ik alras vernemen.
Nu was de oud-B.B.-Commies, de
gepensioneerde heer Pattipeilohy, aan
wie ik, vooral in de eerste tijd van
mijn Banda-stage, menige waardevolle
voorlichting te danken had in aange
legenheden, die zich in de subtiele
Bandase samenleving voordeden, Scri
ba (Secretaris) van het Kerkbestuur.
Op zekere dag ontmoette ik hem op
mijn ochtendronde in de Kotta en toen
ontspon zich het volgend gesprek:
"Zeg, meneer Pattipeilohy, enige we
ken geleden heb ik een schriftelijk
verzoek tot het Kerkbestuur gericht
betreffende de Kerkklok, doch ik heb
er nog steeds geen reactie op ont
vangen. "Och, Controleur, zo moeilijk
ja, deze". Toen ik hem vroeg, waarom
"zo moeilijk?", kreeg ik het volgend
verhaal te horen: "Een der vooraan
staande Bandase Perkeniers (we zullen
hem de heer Verstrate noemen), die
lid van het Kerkbestuur was, bezat een
sextant. Een van zijn dagelijkse ont
spanningen was, met dat instrument de
zon te schieten. Doch de heer Ver
strate bleek op dat gebied geen
Pr. Mauritslaan 36 Den Haag
Open: dagelijks van 9-4. Zaterdags
van 11-3.
GESLOTEN vanaf 25 december tot en
met 1 januari 1969.
Rantangs (incl. porto) 12,50
zelf gehaaldƒ11.
Tjentongs (rijstlepels) 4,
Sajoerschep (batok) 4,50
Asbakken met stadswapens 2,25
(incl. porto)
Sendok koeping (zilver) 3,50
Mupa balsem3,
Boemboe soto ajam, madoera 1,
Boemboe rawonf 1,
Kajoepoetih 50 cc
68%, zuivere kwaliteit 1,75
Selamat mandie handdoeken
Per stel (handdoek plus
gastendoek)5,
6 gastendoeken10,
3 handdoeken10,
Es-Pasra machine 17,50
Anglo'tjes (zelf halen s.v.p.)
vanaf3,
Kanten kleedjes (handgehaakt)
1,50 1,75 2,2,50
Siersteenhangers van Wesdijk,
grote keuze in vorm, kleur,
prijzen vanaf2,25
Wajang golek32,50
mini wajang golek 16,50
Theelepeltjes met stadswapens
per half dozijn12,50
ALLE PRIJZEN WORDEN VERHOOGD
MET 12% BTW.).
scherpschutter. En daar de Kerkklok
op de resultaten van zijn schieterij
werd gelijk gezet, gaf dat de perma
nent variërende tijdsafwijkingen.
Pattipeilohy vertelde verder: "Me
neer Verstrate hij betaal(t) vijf pop
elke maand voor onderhoud kerkklok
en daarom...".
Ik begreep de zaak: de heer Ver
strate ging uit van het standpunt:
"Voor wat hoort wat" "Ik betaal
5,per maand en wil daarvoor mijn
amusement hebben" en, zoals Pattipei
lohy resumeerde: "Als niet, dan niet".
Het was een moeilijk geval, een on
oplosbaar probleem, zoals ik er in mijn
B.B.-jaren wel meer ben tegenge
komen. LODEWIJK
15
