"Ships that pass..."
I
Wij zijn in feite beweeglijk eigendom
van "de zee der mensheid", zoals elk
schip in wezen bij de zee behoort en
niet bij het land, een haven of lijn
dienst. En zoals schepen worden be
stuurd door mensen die niet bij de
constructie van het schip behoren,
worden wij in ons leven bestuurd door
andere machten die "constructief" niet
bij ons horen, ook al lijkt het of we
een vrije wil volgen. "Andere machten"
die voor mensen allerlei namen heb
ben, van diverse variaties van "God"
af tot het ledige "Lot" toe (geen ruzie
maken, ja? wij zijn allemaal uit Indië
en kennen alle levensbeschouwingen!),
maar die op de een of andere manier
ons leven besturen, ook ontkennen we
het als rasechte atheïsten en rationa
listen "in alle standen".
Andere machten...en ook andere
reizigers. y
Daarvan vertelt ons het andere
plaatje bij dit artikel. Dat ons toege
stuurd werd door mevr. Meijer uit
Nepal. Een doodgewone naam. En ook
mevrouw Meijer is "heel gewoon",
maar in dat "gewone" van een zó
sterke soliditeit en kalme zelfverze
kerdheid dat we verbaasd zijn dat er
nog zoveel mensen per sé ongewoon
of buitengewoon willen zijn.
zijn: de zuster van Nehru en de Dalai
Lama van Tibet!...
Voor wie ze hoogstwaarschijnlijk ook
wel weer "a ship, passing in the night"
zal worden. Zoals ik het voor andere
mensen ben geweest. En U voor wéér
anderen. Het leven is veel wonderlijker
dan we denken. We denken zo gauw
dat we net als een schip behoren bij
een vaste lijn, een vaste haven, een
vaste natie, maar dit zijn alleen maar
toevallige toestanden, waarvoor geen
vaste constructie bestaat, zoals b.v.
van een meerpaal op een kade.
Eens, vele jaren geleden, zat ik in een trein ergens in Europa. En de jonge
dame links op de foto zat in hetzelfde compartiment. Vóórdat we het wisten
waren we in een typisch formeel treingesprek, waarbij bleek dat die bruine
Indische jongedame geen Frangaise was, al kwam ze uit Juan les Pins, maar
een Indische.
En ik was ook geen "zuiderling",
maar kwam ook uit Indië. Zij was de
dochter van de bekende Indische lucht
macht-generaal Fiedeldij en ik was
de bekende schrijver, enfin, het deed
er allemaal eigenlijk minder toe wat
we door onze positie waren. Het was
alleen maar leuk om de vreemde we
reld opeens samen te zien door de
zelfde Indische ogen, met dezelfde In
dische achtergrond en met dezelfde
Indische spraak. Zonder "maloe koe-
tjing", vrij, openhartig en blij. Het gaf
je een gevoel van zelfs in de vreemd
ste vreemde thuis te zijn.
En daarna zouden we weer ieder ons
weegs gaan en elkaar nooit meer zien.
Zoals altijd gebeurt met kennismaking
in treinen of vliegtuigen of op boten.
Ships that pass in the night...en zelfs
passagiers op hetzelfde schip in de
zelfde nacht: hoe kort "kennen" zij el
kaar eigenlijk om een langdurige her
innering te kunnen bewaren? We zijn
voor elkaar meestal niet meer dan
tekeningetjes op een lei. We worden
afgesponst en we zijn "weg".
En het doet compleet als een won
der aan als je opeens een foto onder
ogen krijgt, en kijk, daar is dat passa-
giertje uit de trein weer. Nu echtgenote
van de Franse vice-consul in Bombay.
Hier samen op één plaatje met "be
kenden", die voorgoed ver weg zullen
Ik heb mevr. Meijer in de bersiap-
tijd heel even gekend. En uit de verte:
een eenvoudige Indische mevrouw op
leeftijd in een gewoon en onbeduidend
gangetje. Dat in een eenvoudige jurk
haar blandja deed bij de djoewalans
aan huis. Je zou "over haar heen lo
pen", zegt men meestal als men het
heeft over onopvallende mensen.
Hoe komt die eenvoudige Indische
dame nu in Nepal? Met welk reisge
zelschap? Zonder gezelschap. In haar
eentje, zonder andere talen noemens
waard te kennen, gaat ze af en toe op
stap de wereld in. En altijd naar het
Oosten. Europa kent ze niet, noch
Amerika. Noch heeft ze enig verlangen
dit te zien. Wél is ze op reis geweest
helemaal naar het noorden om het
Noorderlicht te zien. En dwars door het
Midden Oosten is ze geweest en ze
heeft Moskou gezien en Georgië. En
Libanon en Perzië en veel meer nog.
Dus is ze ook aan de voet van de
Himalaya geweest en heeft in het dorp
je op dit plaatje, Kathmandu in Nepal,
kort gelogeerd. En de herinnering aan
