Jos. van Arcken
KEMBANG KOENING
EN NOG WAT
Vervolg van: Bij de Voorplaat
was het KNIL!) zestig miljoen Indone
siërs onderdrukt zouden hebben, zo
zegt de koloniale legende. Om te
schudden van het lachen!
Als je gewoon appèl houdt over de
dingen van de tangsi, merk je dat je
vrij gauw uitgepraat bent. Naast de
ongebreidelde, ontembare tropische
natuur bijvoorbeeld was de tangsi ver
bluffend on-Tropisch. Alleen maar een
zeer beperkt aantal boomsoorten:
asem of kenari. En een enkele keta-
pang of spathodea. Heggen en hees
ters: bijna altijd kembang sepatoe of
loentas. Of bamboe doeri. En blomme
tjes? Nou, neem de Vinca, en U heeft
practisch alle perken en randen van
alle Indische tangsi's vol. Heet die
Vinca misschien daarom Soldaten-
bloem?
Verder waren al die uniforme bomen
en struiken even groot, even goed on
derhouden en op precieze afstanden
van elkaar geplant. Als soldaten dus?
Nee, toch niet.ho! Ik weet het: een
Indische tangsi was gewoon een naar
Indië overgeplaatst Hollands dorpje.
Zoals Baarn of Boxtel of Pijnakker.
(Nog vóór de flat- en industrie nieuw
bouw, hoor!) Met precies even grote
huisjes en even grote tuintjes, met alle
houtwerk helder geschilderd, alle go
ten en greppels keurig afgestoken, alle
peppels of wilgen even groot en op
keurige rijtjes geplant. Altijd stil. En
zelfs de mensen zijn uniform gekleed
en haast plechtig bedaard: de landman
met z'n typische pet en witgeschuurde
klompen, de wethouder in z n glim
mend geschuierde frak, het wiefke in
haar keurig geplooide, gesteven en
brandschone streek-ornaat...
Zet een willekeurige groep dorps
bewoners bij mekaar: de burgemees
ter, de notaris, de bakker, de kaste
lein, de schoolmeester, de neef uit In
dië, en wat heb je?...de voorplaat van
Tong Tong!
En misschien zit op een ondefinieer
bare wijze hierin het geslaagde kolo
nisatie-patroon van Indië. Een wonder
overigens dat maar eens in de zoveel
tientallen eeuwen mogelijk is, begrijp
je opeens. Het samenleven van Drie
kus en Saridin. De man van de aarde
met de man van de aarde. Niet de
mannen van de papieren wijsheid, niet
van de stalen fabrieken, niet van de
politieke thema's en anathema's, niet
van "cultuur" whatever that might be...
Hoe dan ook, opeens beseffen we
dan dat dit alles DUS definitief voorbij
is, voor eeuwen en eeuwen. Net zoals
over alle leven in de tangsi s avonds
laat het signaal komt: Nu uit! Nu uit!
Nu uit de lichten, nu uit de lichten,
nu uiuiuit!" Wanneer alles in de tangsi
donker wordt en doodstil, en het op
eens tot je doordringt dat het ook stil
en donker geworden is in de stad om
de tangsi heen. En in de hele wereld
om de stad heen. En alleen het vóór-
menselijk vibrerend gezang van kre
kels en cicaden weerklinkt, als geluids
versie van het getwinkel en geflonker
van de triljoenen eeuwen oude ster
ren..
Is de tangsi wérkelijk verslonden
door de Tijden?
Dan hoor je de bedaarde voetstap
van de schildwacht. In rythmische, on
bevreesde, uitdagende, geruststellen
de cadans van staal op steen. Niet de
verholen glijdende stap van de tijger
of het verscholen schuifelen van de
slang in de natuur.
Nee, de eerlijke, open presentatie
van De Mens.
Nu is hij, en hij alleen, de tangsi.
Zo is elk mens door alle tijden heen
representant van de mensheid, zoals
de soldaat vervanger is van de tangsi:
Het Behoedende, Het Waakzame, Het
Onsterfelijke.
Wees nimmer bang.
Want dankzij U kan in een Nieuwe
Tijd een nieuw Reveille geblazen wor
den. t.r.
P.S. De foto werd ons uit New
Zealand toegestuurd door de dochter
van Otto Johan Loggers (links staan
de). De foto was half vergeeld en lelijk
beschadigd, maar trouw bewaard als
een laatste tanda mata uit haar "Tanah
Toempah Darah'. Wie weet wanneer en
waar deze foto gemaakt werd en her
innert zich nog een paar wapenbroe
ders van haar Daddy?
Voor Omega, Zenith en vele
andere goede merk-horloges
naar
Laan van Meerdervoort 520
Den Haag - Telef. 33 6441
SEX BIJ ZES
jantje van zes jaar staat bij Ma die
in blijde verwachting is. Vraagt zij aan
haar zoontje wat of hij liever zou wil
len; een broertje of een zusje. Waarop
Jantje antwoordt: ach Mama, als U het
verdragen kunt, had ik het liefst een
fiets.
Toen wij enkele nummers terug ons
zelf afvroegen, waaraan het Eur. kerk
hof te Soerabaja "Kembang Koening"
zijn naam te danken zou hebben, kre
gen wij ettelijke veronderstellingen
toegestuurd, die soms min of meer
vanzelfsprekend klonken. Dus in de
trant van: "Daar zal wel de kembodja
(de alamanda, de gele lantana, enz.
enz.) mee bedoeld zijn..."
We vroegen het ook aan prof. v. d.
Pijl, die een kort en zakelijk antwoord
had: "Ik weet het niet". Hoewel de
prof. natuurlijk ontelbare gele bloemen
kent en misschien met meer recht dan
wie ook 'n "rake" veronderstelling had
mogen plaatsen. Maar hij was nooit
op Kembang Koening geweest, had
dus geen enkele betrekking kunnen
vaststellen en zei dus rustig dat hij het
niet wist.
Ook vroegen we het aan dr. Soe-
tjahjo, die al een half mensenleven in
Soerabaja woont, maar hij had er
doodeenvoudig nooit over gepiekerd
(zoals wij allen) en hij schreef dus
nuchter terug: "Ik weet het niet, maar
zal het onderzoeken".
Wie gedurende vele jaren met dui
zenden Indischgasten over de oor
sprong of verklaring van ontelbare
feiten van gedachten gewisseld heeft,
weet hoe snel zulke "voor de hand
liggende' verklaringen (meestal door
de orginator ook nooit meer bedoeld
dan als veronderstelling sadja) als "al
gemeen bekende waarheid de ronde
doen. En dat in feite veel "kennis van
Indië" niet meer is dan een verwarde
collectie van vertelseltjes, sprookjes
en verdichtingen.
Tot onze grote schrik hebben we
enige tijd terug zelfs ontdekt dat een
van de nieuwste verspreiders van vele
geruchten en onwaarheden Tong Tong
zélf is! Omdat vele mededelingen of
verklaringen beginnen met de woor
den: "In Tong Tong heeft gestaan
dat..." In het begin hebben wij nogal
kregelig geprobeerd vast te stellen
waar dan in Tong Tong die nonsens
gestaan zouden hebben.
Maar al gauw kregen we door, dat
verreweg de meeste mensen eigenlijk
niets gaven om precieze kennis van
wat dan ook, maar dat het "van horen
zeggen'" en daaraan meedoen al ge
zellig genoeg was. Net als "toen froe-
her" weetjewei, dat zoveel gemoede
lijke gesprekken konden beginnen met:
"Si Anoe, hij vertel..." En als je dan
vroeg: "Wie was dat, Si Anoe?", dan
hoorde je: "Ah, ik ferheet! Maar hij
vertel..."
Tegenwoordig dus substitueert men
voor Si Anoe vaak: Tong Tong! Maar
men bedoelt toch wel de legendarische
"Si Anoe!"
6
