DE ZWIJGENDE TONG TONG
BRAASEM
NAAR HOORN
ALWEER UITSTEL!
3
De dertiende jaargang is voorbij;
met dit nummer dient zich de veertien
de jaargang aan. We gaan weer een
beetje met mekaar praten, ja mensen?
Of eigenlijk: praten?...
We zijn allemaal mét Tong Tong der
tien jaren ouder geworden. En iedere
lezer hoeft voor zichzelf maar dertien
jaren terug te kijken, naar zichzelf en
naar de omstandigheden van toen, om
te weten hoe enorm veel er veranderd,
geschokt en getjoengkirbalikt is.
Denkend aan veel misverstanden,
bitterheden en conflicten van dertien
jaren terug, staan we eigenlijk ver
baasd dat we zoveel wijzer zijn ge
worden alleen maar door luisteren en
toekijken, zonder deel te nemen aan
welke actie of contra-actie ook. Vele
hevig geëmotioneerde bewegingen
bleken als je maar rustig afwachtte
stormen in een glas water te zijn.
Politieke partijen zetten andere partij
en in hun hemd en werden bij toer
beurt in hun hemd gezet. Zij open
baarden zichzélf.
De eens graniethard geachte zuilen
en vele heilige huisjes wankelden vaak
of kachelden uit zich zelf in elkaar.
Ministers kwamen en gingen als ver
schietende sterren in de nanacht.
Langzamerhand leerden we door de
gepresenteerde culturele en sociale
patronen heen zien, en ontdekten we
andere patronen, waarover niemand
praat. Maar die we toch uit talrijke ver
schijnselen haast intuitief leerden te
herkennen en thuis te brengen. Uit
vele brieven of brieffragmenten die we
nooit plaatsten, leerde de redactie dat
de Indische groep ook zonder officiële
voorlichting zijn weetje wel wist. Maar
omdat we langzamerhand geleerd heb
ben dat mee praten of oordelen alleen
maar nutteloze ruzies oproept, houden
we onze meningen voor ons.
Wél weten wij dat de Indische groep
al zwijgt zij en lijkt zij "dom"
een veel pienterder inzicht heeft in de
structuur van dit westerse leven dan
de toeschouwer wel denkt.
Tot mijn verbazing heb ik ontdekt
dat de doorsnee Indischman in Europa
meer en meer is gaan lijken op de
Javaan die wij eens kenden, die zwij
gend en onbewogen toekijkt. En denkt.
En wéét.
Net als een oude krani van een oude
en vergeten onderneming.
Net als een oude sluiswachter met
wie je samen hengelt.
Net als een ouwe sekolah van een
bijna vergeten school.
Die je zo weinig hebt horen praten
in je hele schooltijd. Zo ontzettend
veel minder althans dan alle meneren
en juffrouwen van die school die je
gekend hebt. En als je nu praat van
je wijze plannen en voornemens, luis
tert die sekolah zwijgend toe. Heel
lang. En zegt niets. En als je eindelijk
zelf uitgepraat bent en hem eens vra
gend aankijkt ,dan zegt hij alleen maar:
"Djangan, toean moeda, djangan..."
Even ben je een beetje geïrriteerd,
maar die half zangerige stem klinkt
zó rijp, zó voldragen, zó verzadigd van
de wijsheid van de tijden, dat je niets
meer terugzegt. En denkt. En óók weet.
Zo, weet U, luister ik vaak naar de
stemmen in de wereld die oproepen:
"Doe dit! Doe dat! Verklaar je solidair!
Neem stelling! Stem vóór! Stem te
gen!..." Maar dan denk ik aan zoveel
lezers, die ik langzamerhand zo goed
ben gaan kennen. Ze kijken me zwij
gend aan, en schudden nauw merk
baar het hoofd. En zeggen: "Djan
gan..."
Alsof juist in het NIET doen van
vele dingen, in het NIET spreken, de
wijsheid en het leven zitten, die wij
zo koortsachtig zoeken.
"Ja maar...", protesteer ik, "een
tong-tong móet toch spreken, móet
toch animeren tot arbeid?"
En dan klinkt een merkwaardig en
onverwacht antwoord: "Nee, Tjalie,
denk maar goed na. Een tong-tong
zwijgt. Zijn stem hoor je pas als de
tijd gekomen is! Intussen luistert de
tong-tong alleen. En kijkt. En beraadt
zich voortdurend. En is paraat.
Als ik dan om me heen kijk naar
mijn lezers die zwijgen over "de dave
rende dingen dezer dagen", in wier
tongtong-holte alleen een vage echo
weerklinkt van het leven tóen, dan
weet ik dat het goed is dat wij zwijgen.
Want des te beter zullen wij handelen,
als onze tijd gekomen is. T.R.
OPSPORING GEVRAAGD
H. J. O. van Haagen, Wilhelminastr.
65 hs, A'dam W., vraagt wie hem het
adres kan toesturen van Alex Langen-
berg, in 1946 in Holland aangekomen,
voorheen o.iu gewerkt bij Carl Schlie-
per.
Met ingang van 1 september a.s. is
tot Conservator van het Westfries Mu
seum in Hoorn benoemd de heer W.
A. Braasem alhier.
W. A. Braasem die in 1918 in Soera-
baia werd geboren en zijn jeugd in In-
dië doorbracht, volgde aanvankelijk 'n
indologische en oriëntalistische oplei
ding en is sinds 1958 als kunstredac
teur verbonden aan het Haagse dag
blad Het Vaderland, in welke hoeda
nigheid hij steeds van zijn grote be
langstelling voor de Indische kuituur
blijk gaf. Hij behoort tevens tot de
oprichters van de Indische Kulturele
Kring. Naast zijn journalistieke werk
verscheen van zijn hand een aantal
boeken op literair en historisch gebied,
waarvan vooral zijn te noemen zijn
publicaties op het gebied van de In
dische literatuur (Pantoens, Indone
sische Volkspoëzie (samen met R.
Nieuwenhuys), Moderne Indonesische
Letterkunde enz.).
Het Westfries Museum is zowel histo
risch museum van de stad Hoorn als
regionaal museum voor de geschiede
nis en kuituur^ van geheel Westfries
land (de noordelijke helft van Noord-
Holland boven het Noordzee-kanaal).
Een bijzonder aspect van het Westfries
Museum is zijn speciale relatie tot de
17e en 18e eeuwse geschiedenis van
de Oostindische Compagnie. Als be
langrijke zeehaven onderhield de stad
nauwe relaties met Indië, terwijl Hoorn
tevens de geboorteplaats is van Jan
Pieterszoon Coen. In het Westfries
Museum hangen de originele portret
ten van Coen en zijn echtgenote Eva
Ment, terwijl tot de kostbaarste bezit
tingen van het museum de oudste ge
schilderde kaart van Batavia valt te
rekenen. Deze kaart was eigendom
van Coen. Het museum bezit ook nog
verdere herinneringen aan de V.O.C.
De redactie van Tong Tong wenst
Wim Braasem van harte geluk met
deze benoeming en meent te mogen
verwachten dat Braasem in deze werk
kring, rijk aan Indisch historisch mate
riaal, nog vaak in de pen zal klimmen
voor een belangwekkende beschou
wing. Selamat djalan!
(Zie ook de alg. kennisgeving van de N.F. TONG TONG op pagina 3 van
ons blad van 15 juni, Nr. 23, j.lj.
Aandeelhouders van onze N.F. moeten wij tot onze spijt berichten dat de
reeds van 5 juli tot 9 augustus uitgestelde jaarlijkse Algemene Vergadering van
Aandeelhouders (zie ook ons vorige nummer, 30 juni, pag. 1) WEDEROM VER
SCHOVEN is moeten worden (wegens continue ziekten en onuitstelbare vakanties)
tot 23 augustus. Nog steeds in de zalen van De Gouden Wieken, Scheveningseweg
37, s-Gravenhage, te 11.00 ure.
DE DIRECTIE
