VOOR SOERABAJANEN
OLIFANTENJACHT
Naar aanleiding van de foto van oom
Joop Soetjahjo in de Tong Tong van
15 juni jIvoorstellende een specifiek
stukje oud Soerabaja, het volgende
hierover:
Dit stukje straat is het laatste stukje
van een van de meest roemruchte
straten van Soerabaja, de Sociteit-
straat, zetel van koloniaal grootkapitaal
en civiel en militair gezag.
Laten we beginnen bij de Herenstraat
en Pasar Besar en enkele namen noe
men vol met dierbare herinneringen.
De toko's Krapp en Pröttl, de oude
bioscopen Rialto, Olympia en Sirene,
waar je nog op echte planken moest
tten compleet met klas kambing.
Dater werd hier het Gouverneurskan
toor gebouwd.
Het oude Hellendoorn met zijn spie
gelzaal stond naast Pasar Gelap, voor
dat het verhuisd werd naar Toendjoen-
jan.
in de plaats van Hellendoorn kwam de
aioscoop Princes met aan de overkant
Luxor.
Tegenover het Gouverneurskantoor
stond de Raad van Justitie, dat in 1945
yverd verwoest en waar nu de Tugu
Pahlawan staat.
De spooroverweg met zijn hoge taluds,
waar wij als kinderen graag speelden.
Daarna aan de ene kant o.a. de kan
toren van de Stoomvaartmij Nederland,
de dagbladen, Lindetevis Stokvis en
aan de overkant de onvergetelijke
Stadstuin
Op de viersprong stond de agent van
politie het verkeer te regelen met zijn
rood/groen stoplicht.
Hier passeerde ook de stoomtram van
de O.J.S. en de stadstram langs de
Stadstuin naar links omboog.
Passeerde men deze viersprong, dan
kwam men in de Sociteitsstraat, met
■jan de ene kant het hoofdpostkantoor
ïn aan de andere kant o.a. de kan
toren van Ruhaak, de B.P.M.
Men kwam dan aan het brede gedeelte
met het plein, waar het hoofdbureau
van politie stond en aan de overkant
het kantoor van de P.M.C.
Men kwam dan aan het brede gedeelte
waar de bewuste foto werd gemaakt.
Links van de weg stonden de kan
toren van de Koloniale Bank, Maclain
Watson en o.a. de Nederlands Indi
sche Handelsbank, zichtbaar op de
foto.
Rechts op de foto zijn de afdakken
zichtbaar aan de kant van de Kali Mas
bestemd als parkeerplaats voor de
auto's met chauffeur van de agenten
van de Banken en de belangrijke re
laties.
Maar bekijk de foto goed, Soerabaja
zou geen Soerabaja zijn en dit geldt
uiteraard voor iedere Indonesische
stad, of er staan verkopers met aller
lei lekkernijen op strategisch belang
rijke plaatsen! Van bibik rudjak, se-
manggi en petjel toe tot tuk'ang gado
gado en speciale verkopers op de
fiets met loempias van Delby. Hier
stond men gemoedelijk onder het af
dak tussen de geparkeerde dure auto's
in-
De hele dag zag men "oppassers" de
weg oversteken om openlijk of stiekum
de nodige proviand voor de employees
van de nabijgelegen kantoren in te
slaan. En laten we op warme dagen en
het was altijd warm, niet de onvoor
stelbaar grote hoeveelheden es pas-
rah, es stroop, dawet en later es shang
hai vergeten! En de es gandoel tali
merang, ister niet hier!!!!
Na de afdakjes voor de auto's had
men rechts de Rode Brug of Djem-
batan Merah, toegang tot Kembang
Djepoen, Slompretan Songgojoedan,
Pasar Pabean, Pasar Bong, Pang-
goeng,, Chinese Voorstraat, Gang' Si-
po met de ijsafbriek, Gang Gipo toe
gang gevend tot de Kali Mas met zijn
pakhuizen aan beide zijden van de
kali.
Terug naar de foto, zien we op de
achtergrond het plein, een en al be
drijvigheid, met de remise van de tram,
de standplaats van de Tan Luxauto-
bussen naar buiten de stad. Ziet U de
bussen vertrekken met op de achter
treeplank een gontjengende kornet?
Aan het plein, meen ik, stonden o.a.
de kantoren van de I.C.H.V.R. en de
Rotterdamse Lloyd. Dan de Javase
Bank met aan de overzijde het tele
foonkantoor en op de driesprong de
grote boei naast de Kromme Elleboog
steeg.
Doch laten we niet te ver afdwalen.
Wat een mijmeringen kunnen een een
voudige foto ontlokken!
De Sociteitstraat heet nu Djalan Niaga
en het gedeelte op de foto de Djalan
Djembatan Merah, P.M.C. is K.M.K.B
P.I.D. is D.P.K.N., doch hoe dit plekje
en de nabijgelegen kantoren ook mo
gen heten, het is en blijft een van de
markante punten van good old Sura-
baja!
Surabaia, kotaku, kapankah kita ber-
djumpa pula? W. E. Grashuis
Er waren meer attente Soerabajanen
met een inzending. Uiteraard vertel
den zij min of meer hetzelfde We
kozen deze woordvoerder, maar zijn
dankbaar voor wat de anderen schre
ven. Een andere keer beter, ia lui!
"Ongelukkig dier, wegens je mooie
tanden jaagt men op je; wat moet dat
voor een vrolijk, onschuldig leven in
't reuzenlijf zijn, dat men je wegnemen
wil wegens je slagtanden, die toch
slechts daartoe dienen bomen ie vel
len en natuurlijk ter verdediging van
dit leven".
Kurt Heuser
(Geciteerd door L- C. Heyting)
Al is het verre van mij dit kwaad goed
te praten, ik ken het leven in de oetan
goed genoeg om de zogeheten jacht op
grof wild te begrijpen (en in de rovers
te veroordelen!), maar vind alle mis
baar om verre, primitieve jacht hypo
critisch en beschamend in onze rijke
beschaving, waar wij veel slacht
vee zó ombrengen en verslinden dat
wij al generaties lang ongezond
zijn. Waar wij knap verborgen "martel
instituten hebben om fijne leer- en
bontsoorten te maken, preparaten om
gezond of mooi of "sexy" te zijn. Als
onze zogenaamd eerlijke pers minder
tijd besteedde aan politieke ruzies, en
maar de helft publiceerde van wat er
dagelijks aan dieren misdaan wordt in
deze "humane civilisatie", zouden wij
ons voor de rest van ons leven scha
men ooit nog één woord te besteden
aan het opsporen van splinters in de
ogen onzer naasten elders in de we
reld, terwijl wij krom gaan aan de
balken in ons eigen oog... T.R.
10
