3lerinnering aan t^emalang
Radio
Bolland
DE VOORPLAAT
VAN 15 JUNI
Bij een terugblik, in het verre verleden, springt naar voren de tijd toen het
gezin van mijn ouders nog compleet was. Zo omstreeks 1910-1919. Destijds
woonden wij in het meest vergeten oord op aarde, 't Plaatsje was Pemalang.
Gelegen aan Java's Noordkust tussen Tegal en Pekalongan. Meer dan een
handvol Europeanen telde het niet. In hoofdzaak bestond de bevolking uit Indo
nesiërs, Chinezen en Arabieren. Tussen deze laatsten woonden wij.
Vader was ambtenaar en zodoende
bewoonden wij een gouvernements
woning. Belendend was het postkan
toor, zodat vader uit zijn woning ko
mende slechts een deur te openen had
om op zijn dienst te zijn. Hij was
postchef. Later kwam er de telefoon
bij, toen heette het PTT. Ik zei al dat
mijn vader ambtenaar was, een wijdse
betiteling met 'n minimum loon. Groter
was het kindertal waarmede vader en
moeder naarmate de jaren vorderden
rijkelijk gezegend waren, 't Telde in
1915 liefst tien kinderen. Dankzij ech
ter dit grote aantal, verveelden wij ons
daar nooit. Ja, want Pemalang was een
gat waar geen gat achter te vinden
was. Voor de ouderen was dit een
kwelling, inderdaad was er totaal geen
vertier. Ja toch, een soos was Pema
lang rijk, hoewel meestal in winter
slaap, schoon er geen winter was na
tuurlijk. Voor de jeugd was dit plaatsje
een eldorado.
Konden wij niet staan en gaan waar
we wilden? Nergens stond iets van
verboden toegang. We klauterden
graag in fruitbomen. Daar wij er géén
op het erf hadden staan, deden wij het
in die van anderen. Het was weieens
voorgekomen dat we door de eigenaar
of bewaker achterna werden gezeten
met een golok in zijn hand, maar nooit
was ons iets overkomen.
Ons dagprogram was als volgt: 's-
morgens om half zeven op, naar de
mandikamer. Het ontbijt volgde, dan
naar school ,die om half acht begon
en om één uur 's middags eindigde.
Gelijk gingen wij aan de lunch die uit
warm eten bestond. Na het eten kwa
men doorgaans de verhalen los, waar
naar onze ouders met plezier luister
den. De lachsalvo's waren zelden van
de lucht. Dan volgde onvermijdelijk de
middagrust die tot vier uur in de mid
dag duurde. Dan een verkwikkend bad
en schone kleren. De theetafel met de
nodige kwee-kwee of zoete oebi stond
reeds op ons te wachten.
Wie nog huiswerk had moest er vlot
aan beginnen. Niemand van ons wilde
immers de wandeling met onze kinder
meid missen. Terwijl zij de allerjong
sten aan de hand hield mochten de
ouderen hun gangetje gaan. Maar ze
hield ons danig in het oog. En gebeur
de het niet zelden dat ze ons van haar
karige verdiensten fijn trakteerde op
katjang en vruchten. En zij was het
ook die ervoor zorgde dat wij vóór
donker in huis terug waren. Dat was
immers de meest gevreesde tijd. Dan
waarden kwade geesten rond. Deze
tijd heet daar magrieb. Een Indone
sisch bijgeloof, een begrip, dat ook
het onze werd. Acht uur des avonds
aten we weer warm. De kleintjes
moesten gauw naar bed, de groten
lazen of deden spelletjes.
In de voorgalerij werd vaak gemusi
ceerd en gezongen. Niet zelden ge
beurde 't dat er aan de straat geklapt
werd. De eerste maal bleken het de
assistent-resident en diens vrouw te
zijn, die toevallig op wandeling waren.
Een andere keer waren het onze eigen
onderwijzers. Het gevolg was, dat wij
op school ditzelfde liedje moesten zin
gen. Helaas leidde het tot een fiasco.
Mijn stem schoot namelijk uit. Hilari
teit in de klas natuurlijk.
Soms walsten vader en moeder op
gitaarspel van broer Dorus. De meest
geliefde wijsjes waren van: "Op oom
pjes knieën zat een kleine meid" of
"Daisy, Daisy, geef mij het jawoord,
toe". Dan lieten wij hen niet met rust,
eer ze ons ook daarin onderrichtten.
Als mijn broers krontjong speelden
kon ik het niet nalaten erbij te gaan
tandakken. Hiertoe leende ik een se-
lendang van onze kokki Ma Salmie en
danste als een schim in het licht van
de maan, met de reuzen-regenboom
en de grote witte potten prachtige pal
men op de achtergrond als decor.
De kebon, de meid en de keukenmeid
en de overige familieleden vormden
het publiek. Het viel altijd in de smaak
en handgeklap was mijn beloning. Wat
een zalige tijd zonder kommer of zor
gen.
Zoals eerder gemeld, bewoonden
we een gouvernements-huis, ruim met
vier slaapkamers, een open voorgale
rij, een corridor die langs de slaap
kamers liep en uitkwam in de eetgale-
rij. Deze was gesloten met een deur
naar de gaanderij, die lang was en
naar de bijgebouwen liep. Dit weer in
beide zijden in T-vorm.
Het erf om het grote huis was voor
de kinderen je van het. Ideaal! Al onze
fantasieën kwamen daar tot leven.
Beurtelings was het het strijdtoneel
Stationsweg 143
tel. 070-60.17.03
Stationsweg 77
tel. 070 - 60.15.12 v 0
DEN HAAG
Herenstraat 157
tel. 070- 86.32.01
VOORBURG
Extra aanbieding Hawaii L.P. George de
Fretes, schitterend stereo voor f 6,50!
Uitverkoop LP.'s country western, Ed-
mundo Ros, Mantovani etc. voor HALVE
PRIJZEN!
Singles 3 voor f 2,50.
Met deze bon extra korting op de L.P.
Lief Java van f 10,80 voor f 9,50.
GRUNDIG Radio Grammofoons door eigen
import met f 100,— extra korting.
DUAL afspeelapparatuur met 15% reductie.
Bij Bolland koopt U veilig en goedkoop.
tussen blanken en Indianen, dan weer
gevechten op het blanke zwaard uit
de riddertijd. Het liefste spel was: Rei
zigers op de Siberische ijsvlakten. Dit
deden wij graag bij volle maan. Met
een weinig fantasie was alles immers
wit van sneeuw en ijs. Wel, dan waren
we in de ijzige steppen.
Eerder werd door ons van een djo-
har- of regenboom-stam een slede ge
maakt, en het spel kon aanvangen.
Eerst werd ook afgesproken wie trek
honden, wie reizigers en wie wolven
zouden zijn. Buurtkinderen sloten zich
bij ons aan.
Om acht uur, bedtijd, kwam onver
biddelijk 't einde, maar we waren vol
daan.
In één woord een onvergetelijke tijd.
Tante Bet
Naar aanleiding van de voorplaat van
15 juni schreef Ir. Trap.t.:
Is dat soms de familie G. Th. E. R.
Arnold, adm. s.f. Gondang Winangoen,
3 paal ten westen van Klaten aan de
grote weg Solo-Djokja?
Als die veronderstelling juist is zijn de
personen van rechts naar links: Daisy,
Henri, Pautje, Mevr. Ph. Arnold- Kui
pers, G. Th. E. R. Arnold, een logée en
Kitty of Johanna. 3 Kinderen zijn er
niet bij: Louis, Theo en Johanna of
Kitty
Kitty was getrouwd met Walter Soes
man, adm. van de tabaksonderneming
Djoewiring bij Klaten. Johanna is later
getrouwd met Ir. J. S. de Haan.t., di
recteur van het proefstation der Kla-
tensche Cultuur Mij. te Klaten. Louis
was een bekende tandarts te Sema-
rang. Theo was toen H.B.S. leerling.
Toen ik op 1 nov. 1910 de administra
tie van de Heer Arnold overnam was
hij 36 jaar administrateur van Gondang
geweest.
Ik kende de familie vanaf begin 1903.
Is mijn veronderstelling juist?
Ir. P. W- M. Trap.t.
14
