Oorlogsboek
ten. Mogelijk als hulde aan een schone
Atjehse prinses vonden we op één
ervan in sierlijke Arabische schrift
tekens vermeld dat de vrouw het edel
ste voorwerp der schepping moest zijn.
Een uitspraak waarmee we ons volko
men kunnen verenigen. Minder uiter
aard met de wens op een der vele
veroverde banieren: O, machtige, ver
delg mijn vijand, Holland, wegens zijn
list, Alvermogende, vernietig den leu
genaar en grootspreker, Holland.
Aan de wanden tussen wapenverza-
melingen uit alle delen van de Indische
eilandenwereld, beeltenissen van ver
maarde en geliefde krijgsoversten,
orginele schilderijen en fraaie copieën
van de Belgische schilder Payen, en
kele orginele Raden Salehs (de ge
vangenneming van Dipo Negoro te Ma-
gelang) en honderden foto's. In de
vitrines kostbare statiezwaarden, ere-
sabels en krissen, gevat in sierlijk
gouden en zilveren scheden.
Behalve de verzameling werken be
trekking hebbend op de krijgsverrich
tingen in onze voormalige koloniën
zoals men er vermoedelijk nergens
vollediger aantreft, bevat de uitgebrei
de bibliotheek een groot aantal wer
ken op land- en volkenkundig^gebied.
Is het een wonder dat Jan Fuselier zich
graag beweegt tussen al deze trofeeën
en relikwieën uit de langvervlogen
dagen waarop hij onder de zengende
tropenzon 's konings rok droeg en zo
vaak onder grote gevaren en ontberin
gen streed "voor vorst en vader
land". Zouden wij hem kwalijk mogen
nemen dat hij trots is op zijn bintangs,
ook al zouden wij niet graag willen
beweren dat al die krijgsverrichtingen
de toets der rechtvaardigheid konden
weerstaan.
De interessante gesprekken, de be-
zichting van Bronbeek en het prach
tig ingerichte museum namen zoveel
tijd in beslag dat wij jammer genoeg
niet meer in de gelegenheid waren
een praatje te maken met de oude
krijgslieden zelf, maar we hopen nog
eens in de gelegenheid te zijn dit ver
zuim te herstellen. Hun herinneringen,
op een tape opgenomen b.v., zouden
een dik boekdeel vormen, zonder twij
fel belangwekkender en stellig leven
der nog dan vele toch min of meer
officiële werken.
Het aantal bezoekers aan Bronbeek
varieert de laatste jaren tussen de
tien- en vijftienduizend, een stellig niet
onbevredigend aantal. Toch zullen er
wellicht nog velen, ook onder ons oud-
gasten zijn, die als ik, eerst lange jaren
na hun repatriëring er toe kwamen een
bezoek te brengen aan een instelling,
die zo'n bezoek meer dan waard is
Deels mogelijk door onvoldoende be
kendheid met al het interessants dat
er te zien en te beleven valt. Het
zou mij bijzonder verheugen wanneer
ik door dit artikeltje er toe zou kunnen
bijdragen meerdere belangstelling voor
Bronbeek en zijn bewoners te wekken.
Niet slechts bij de vele lezers van Tong
Tong, maar ook bij het steeds toene
mend aantal leden van onze Indische
Kulturele Kring, die reeds vele ge
meenschappelijke bustochten naar
interessante instellingen op Nederland
se bodem arrangeerde.
HEIN BUITENWEG
SANATURN-REKSTOK
versterkt de buik- en rugspieren.
Bestrijdt rugklachten en trage spljsverte-
ring Verbetert het figuur.
Overal toe te passen.
f 42,50 f 5,10 B.T.W. - Vraag folder bij:
MEDICOR - Den Haag A2
v. Hoeylaan 28 - Tel. 070-850093 i
Intussen zijn ook de twee laatste
deeltjes (5 en 6) verschenen van de
Sesam-serie in pocketformaat "Ge
schiedenis van de Eerste Wereldoor
log, in foto's en documenten", waarvan
wij reeds de eerste vier deeltjes be
spraken in ons blad. Nu de hele serie
compleet is, kunnen eventuele laatko
mers haar alsnog nabestellen a 3,15
per deeltje, dus 18,90 in totaal.
Men zal er geen spijt van hebben,
want zelden zagen we een zo klein
en bescheiden overzicht van deze Big
War (zoals hij nog steeds heet), dat
door de fotokeuze en de korte, rake
teksten van Hiltermann toch tevens zó
compleet en aangrijpend is als dit "do
cument humaine".
Merkwaardig is dat juist door deze
volledige en duidelijke opsomming van
feiten omtrent deze oorlog, het totaal
alleen maar raadselachtiger en won
derlijker wordt: hoe millioenen mensen
jaren achtereen dag in dag uit hun
medemensen aan de lopende band af
maken, hoe steden en dorpen aan flar
den geschoten kunnen worden, en lan
derijen en bossages veranderen kun
nen in moerassen op een schaal die
juist door pagina's vol foto's alleen
maar verbijsterender wordt!
Want wat zeggen cijfers als: "bij het
Nivelle-offensief sneuvelden in tien da
gen tijds 187.000 Fransen". Daar kan
je toch niet bij? Zo'n foto van de exe
cutie van Mata Hari (haar schuld werd
nooit bewezen) treft ons merkwaardi
gerwijs door de voornaamheid van de
geëxecuteerde. Een foto van een rij
blinde soldaten met de handen op de
schouders van hun voorganger treft je
door het wonder yan de feitelijke to
tale schuldeloosheid van deze onge-
lukkigen. Wij vredesmensen werken zo
graag met "regels" van oorzaak en
gevolg, schuld en boete, maar in een
oorlog bestaan geen mensen meer, al
leen microben die gemutileerd of ge
dood raken in een gifstroom. En nie
mand weet hoe, wat, waarom-
Oorlogsboeken zijn veel en veel
meer dan sensatielectuur. Ze zijn een
tarting aan de Mens om te Zien, te
Lezen, NIET te begrijpen en door GE
VOEL alleen wijzer te worden...
Een foto, 50 jaar geleden gemaakt: de oudgedienden aan de maaltijd.
9
