WIENGKO BABAD
Wiengko en jagers
Als je in een nederlandse dictionnaire
het woord "associatie" opzoekt zul je
als betekenis vinden: onderlinge ver
binding. Gedachten-associaties zijn
dus gedachten die in onderlinge ver
binding met elkaar staan. Je zou het
ook zó kunnen uitdrukken: zeg een
woord of een begrip en onmiddellijk
schiet je iets te binnen wat hier nauw
mee in verband staat. Dodol? Depok!
Loempia? Semarang! Tahoe? Kediri!
Begrijpt U wat ik bedoel? Zeg b.v.
tegen een Soerabajaan, een echte:
Bangil! Tanggoeng hij begint te grinni
ken en denkt direct aan Korket en
Lemper!
Van het plaatsje Babad (wat nog
steeds met een d geschreven wordt
mijne heren), gelegen in de residentie
Rembang komt een eenvoudige des
alniettemin voortreffelijk smakende
lekkernij: de wiengko. Als je dus zegt:
wiengko!, dan denk je niet aan Eind
hoven ,noch aan den Haag, noch aan
Koog aan de Zaan, maar doodgewoon
aan Babad.
Wiengko wordt sinds eeuwen gemaakt
(ik heb er vanaf mijn kindsheid van
geproefd, maar zelf maken is weer
een ander verhaal), van gekookte, sor
ry gestoomde ketan, klapper, (ik kan
met de beste wil van de wereld maar
niet wennen aan de woorden cocos en
banaan), witte suiker en zout in een
verhouding, ha deze is roesia besar!
(hroot gegeim). De hele zaak wordt
gemengd, gestampt, waarna er een
soort platte koeken van gevormd wor
den. Vervolgens iets roosteren boven
een arang vuur. Warm eten and don't
forget the kopie toebroek!
Maar mijne dames en heren, als ik het
woord Babad hoor denk ik niet alleen
aan de vermaarde lekkernij maar met
een ook aan heel iets anders, nog ge
weldiger, echter van een geheel an
dere orde
's Morgens heel vroeg om een uur of
3 hoorde ik Jo z'n motor, een knette
rende eenpitter H.D. (waar zijn die
eenpitters van dit merk toch geble
ven?) in de straat en voor m'n huis
stoppen. Even later reden we weg,
omhangen met loodzware rugzakken
en nog zwaardere jachtgeweren. De
dubbele Sauer 12 van Jo was er meest
al ook bij, U weet wel dat werpappa-
raat met een hoop hanen achterin en
een kolf van roodgeverfd echt waai-
bomenhout. Ik heb steeds met ver
bijstering vermengd met een tikkeltje
eerbied naar de ontzaglijk lange lopen
van dat ding gekeken. Je moest bij wij
ze van spreken 'n fiets nemen om bij
de korrel te kunnen komen. Maar! Als
je hoorde Dorrrü en ons Jopie had 't
gedaan, ga maar kijken, tanggoeng
kena (in het nederlands: die leit!)
Toen we in ons nummer van 15 juli
vroegen hoeveel mensen er zouden re
ageren als er in de Pasar Malum hallen
geroepen werd: "Wienko Babad!",
dachten we dat er op zijn hoogst één
briefje binnen zou komen. Zó veraf
gelegen is het plaatsje Babad. Tot on
ze schrik vlogen in de dan volgende
weken de Wienko Babads ons in al
lerlei formaten van artikelen om de
oren. En als U weet dat zo'n wienko
een vrij stevige, zware pannekoek is,
dan begrijpt U dat we het niet ge
makkelijk hadden met uitsorteren. We
hebben voorlopig deze drie "shots"
maar genomen. Met grote dank intus
sen aan alle andere lezers die ook in
de pennehouder geklommen waren.
Een andere keer meer succes, ja lui?!
Doel van de tocht? Een van de schit
terendste plaatsen die ik ken: de rawa
Mlangi. Bij jagers vermaard om de ge
weldige aantallen mliwies (wilde een
den) die er voorkomen. Mlangi! Wie
ging er vroeger niet ontzettend graag
naar toe?
Het gewicht van de rugzakken plus de
geweren mag dan erg drukken, de
trouwe eenpitter brengt ons zonder
mankeren waar we wezen moeten, de
bij de rawa gelegen armoedige kam
pong. Het is nog aardedonker maar er
zijn al mensen wakker en het duurt
maar heel even en we hebben ieder
een prauw gehuurd welke straks door
de resp. eigenaars de rawa op ge-
doejoengd zullen worden. We instal
leren ons in het uiterste puntje voor
in het prauwtje, de open rugzak bij de
hand zodat de munitie snel te bereiken
is en de lemper en de korket en de
weduwe, U weet wel van Nelle! Laat
nou maar komen wat komen wil.
Nog steeds is het donker als we de
rawa bereikt hebben, maar het zal niet
lang meer duren eer het licht is. Ge-
doejoengd door de prauwvoerder
schuiven we voort, luisterend naar het
geluid van de vele onzichtbare water
vogels om ons heen die evenals wij
wachten op het aanbreken van de dag.
En als de zon er eindelijk is, even
komt gluren over de omliggende heu
vels ,we eindelijk kunnen zien, zijn we
te midden van een wereld van een
grote en zeer bijzondere schoonheid.
Vóór ons ligt in alle pracht de enorme
rawa Mlangi, zo weids en uitgestrekt
dat je er na een dag doejoengen nog
niet omheen gevaren bent. Niet alleen
is deze rawa, een natuurlijke wadoek,
van een grote schoonheid, maar ze is
ook bijzonder belangrijk voor de be-
vloeing van de omliggende sawah's.
Het prauwtje schuift verder over en
door alle mogelijke soorten waterplan
ten, die knisperend en krakend uiteen
wijken om de boeg door te laten. Kijk
eens naar die prachtige, enorme kern-
bang traté welke hier overal uitbundig
groeit, rose van kleur, met op de
bloembladen dauwdruppels die schit
teren en glinsteren in de morgenzon
als even zovele briljanten van het zui
verste gehalte. Maar DEZE zetting
weet U, vind ik heel heel mooi. Je kunt
het niet laten er een paar van te pluk
ken in het voorbij varen...Hele stukken
rawa zijn bedekt met de zachtgroene
bladeren van de waterhyacint waarvan
de lichtpaarse bloemen fleurig omhoog
steken. Er zijn planten bestaande uit
een enkel blad van een enorme door
snede die als donkergroene rozetten
op het water drijven. Slanke vogels
lopen er op, op zoek naar buit. Zij
hebben zwarte en witte veren en luci
ferdunne poten van een lengte nog
groter dan 't hele lichaam...Spierwitte
bloemen in 'n donkere vatting...Ande
re stukken weer zijn geheel onbe
groeid. Nog vele vele andere soorten
waterplanten, ook hiervan ken ik he
laas de namen niet, groeien er. Af en
toe kom je een eenzame Javaanse vis
ser tegen, die staande in zijn prauw
met een stok het kristalheldere water
beukt om zodoende de vis naar de
fuiken te drijven...
Let eens op de verschillende soorten
water- en moerasvogels welke deze
rawa rijk is. De petjoek kembang (slan-
genhalsvogel), de gewone zwarte pe
tjoek of aalscholver die zich daar op
een grillig gevormde tak met uitge
spreide vleugels zit te zonnen en links
en rechts kijkt met het air als ware
hij een duitse adelaar...
De reigersoorten...de doodgewone
blekok...de tenggarakan met rose po
ten...de aigrette, de echte kontooi met
zwarte poten...de tjangak of blauwe
reiger... Zij zijn er allemaal. Voorts
een heel klein soort wilde eend die in
hele zwermen voorkomen. De Javaan
se naam is ketjèpèkan. Wanneer ze
opgejaagd worden vliegen ze niet maar
lopen met grote snelheid op het water.
Omdat ze voor de consumptie waar
deloos zijn schoten we er nooit op.
Maar het is wel een heel interessante
vogel.
De koningssnippen, peloengs, peroeks
(mandars) of hoe ze verder heten mo
gen.
16
