Wie zijn wij?
%U DJOtüA */&Co
HERKENNING I
HERKENNING II
ADAT
Komt U van BUITEN
Den Haag
sebelah rotan armbanden van 24 krts goud (mas kertas)
Van vele lezers komt er nooit een
letter in Tong Tong. Ze hebben dood
eenvoudig niets te vertellen. Of kun
nen geen afgerond verhaal presente
ren. Of zijn méér dan tevreden met
een opmerking nu en dan. Toch be
ïnvloeden ze het redigeren van dit blad
op belangrijke wijze, omdat hun stem
men gehoord worden. Hier op Tong
Tong.
U heeft er geen idee van hoe goed
ik zeer vele abonnees ken, van wie
nog nooit een letter geplaatst werd.
Die vaak alleen maar heel korte brief
kaartjes sturen. Of een andere keer
weer zulke lange tjerita's dat er niet
aan plaatsing valt te denken, ook al
omdat men erin van de hak op de tak
springt. Tientallen schrijvers (-sters)
dringen er zelfs nadrukkelijk op aan,
dat ik geen tijd verdoe met terugschrij
ven: "Ik wil alleen maar even zeggen
wat ik op mijn hart heb..."
Laat mij U vertellen dat al deze brie
ven en briefjes mij méér doen dan U
beseft. Er zijn vaak zinsfragmenten die
ik mij na maanden en jaren nog her
inner. Er zijn brieven, waarvan ik het
handschrift of zelfs maar de typletter
op de enveloppe hoef te zien om een
heel apart denkterrein voor me open
te zien gaan.
Vele soerats zijn een soort geweten
of een waarschuwing. Het is eigenlijk
te berat gezegd; beter zo: al die brie
ven zijn kleine lichtpuntjes van bakens
langs een zeeweg. Ook al zie ik niets
en kan ik niet peilen, als ik daar maar
binnen blijf, gaat alles goed.
Vroeger maakte ik uit veel van die
brieven kleine notities. Ik hoopte er
later in een artikeltje apart op terug te
komen. Maar het zijn er zóveel, daar
is niets van kunnen komen. Maar noch
tans is de "onbewuste inhoud" van
menige brief mij heel intens bij geble
ven en weet ik zeker vaak te denken
en te schrijven uit Uw hart.
Gisteren nog kwam een dame hier
opeens binnenvallen, zo maar uit Bra
zilië (zij en ik hebben altijd alleen maar
"op papier" voor elkaar bestaan) die
zei: "U schrijft precies zoals ik ge
schreven zou hebben als ik hetzelfde
had willen zeggen als U!" Het klinkt
een beetje ingewikkeld, maar is in al
zijn eenvoud een heel typische waar
heid voor alles wat in onze Tong Tong
kring gedacht en geschreven wordt. In
Europa is de maatstaf dominerend: "Ik
zou het anders gezegd hebben!"
Vreemd is dat wij bij Tong Tong
allemaal vrij zijn om te zeggen wat
wij willen op onze eigen wijze en in
onze eigen stijl...en toch zeggen en
denken we hetzelfde!
Wonderlijk.
En prettig. T.R.
Vaak denk ik nog aan de tijd dat
ik als jong totok huisvrouwtje in Indië
kwam. Wat had ik het warm... en een
heimwee. Soms fleurde ik helemaal op
door iets "Europeesch" wat ik meen
de te ontdekken. Ik dacht op de
"markt" nieuwe aardappeltjes te ko
pen...het bleken doekoes te zijn!!
En de zwarte wollen sokken daar
in de verre tuin van een Indische fa
milie bleken stukken donkere sepet
kelappa te zijn, bestemd voor de or
chideeën...
Mevr. A. Lebbe-Schouten
Amsterdam, guur, grijs, grof. Pas in
Holland, een gevoel in mijn keel om
zo in huilen uit te barsten. Om alles
waar ik niet van hou. Ik loop over de
Dam, naar het Rokin en sla rechts af
in een van de nauwe straten waar je
als vrouw geen zaken te doen hebt,
als je er niet hoort. Wist ik veel.
Ineens een open stuk, een gat in de
huizenrij. Misschien een afgebrande of
een eindelijk weggebroken afgekeurde
woning. Er loopt een brede slokan
achterom, die ondragelijk stinkt van
wege weggegooid vuil dat in bergjes
boven het allang stilstaande water uit
steekt. En terwijl ik zou moeten kok
halzen van de lucht, glijdt de pijnlijke
prop in mijn keel weg. Ik voel me
happy, want ineens heb ik een plekje
herkend aan de smerigste van alle
wateren in Djakarta, de kali Angké.
Want daar, die ongepleisterde muur,
die slokan, die passeerde ik toen da
gelijks op weg naar kantoor in de
benedenstad.
Dagelijks zoek ik naar bekende din
gen, luchtjes, smaken. Jonge peren
kunnen soms naar harde sawo sma
ken, ik hou meer van kwetsen dan van
pruimen omdat de vorm me doet den
ken aan djoewet.
En als ik in auto of trein het ab
soluut vlakke, fantasieloze koeienland
voorbij zie glijden, verbeeld ik me
maar dat het de tambaks van Grissee
zijn. Maar dan moet ik niet snuiven,
want karang kan stinken, van koe- of
kunstmest word ik mata gelap!
Lilian Ducelle
"...Wat Tong Tong betreft: ons
blad is in "perfect shape". Laat je
niets anders zeggen. Er zijn dagen
dat TT de enige lectuur is die ik kan
verdragen. Ik kan echt gedeprimeerd
raken van haat, losbandigheid en
vulgariteit in druk".
Greet Gaudreau,
Canada
Dat is met ons allemaal het geval,
Greet. Heeft niets te maken met "fijne
manieren", preutsheid, conservatisme,
enz. Aleen maar met adat. En dat is
iets wat je onder je opperhuid hebt
of niet. Het is een som van dingen
"die men niet doet" zonder bewijs
voering. B.v. niet met open mond ga
pen, niet met ongewassen gezicht op
kantoor komen, niet hard praten, niet
in het publiek ruzie maken of schel
den, niet opruien tot wraak of haat,
niet mensen op het stoepje roepen in
het openbaar, niet "besloten of intie
me" zaken in de openbaarheid bren
gen (dus b.v. bevallingen of parende
dieren op TV; alles wat sex betreft),
niet rauwe ruzies maken waar dan
ooit...niet, niet, niet...zie je wel dat je
aan het opsommen blijft? Eén woord,
"adat", is veel korter. T.R.
inniingogi'iNiliiliiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii!
Vlamingstraat 5, Den Haag,
Tel. 11 66 77
BRILJANTEN
markiesringen
hangers
oorknoppen
gezet in 22 karaats goud
MIDO
GOUDEN
schakelarmbanden
krintjing
slangen
colliers
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud
polshorloges
Wij betalen, bij aankoop vanaf f 200,de reiskosten voor één persoon
geheel terug I I
11
