„Taptoe voor Arthur"
Een man die hielp
i restaurant
t wijnands Wh cedi
Echt helemaal „Loepa"?
Hij heette Batten, A. E. Batten, en
hij was officier bij het KNIL. Ik noem
hem hier Arthur omdat du Perron hem
zo noemde, o.m. in "Dubbelportret van
Arthur Hille", een opstel dat verscheen
in "Bij het scheiden van de markt",
een bloemlezing uit de Indische letter
kunde. Als Arthur Hille zal Batten zijn
eigen naam en carrière zeker overle
ven, en misschien zullen er mensen
zijn die er rouwig om zullen zijn. Want
ook Du Perron zegt ruiterlijk dat men
sen die de verhalen over Arthur Hille
lezen, hem "uiterst antipathiek" zou
den vinden.
Nergens immers in onze litteratuur
komt een figuur zó rauw en hard uit
de verf als hier...en alleen al het feit
dat Du Perron hem tot zijn vrienden
rekende in jonge en oudere dagen,
en Arthur's natuur de moeite waard
vond om erover te schrijven, moet een
waarschuwingslichtje bij ons doen op
gaan vóór we al te lichtvaardig oor
delen en veroordelen.
Het is de moeite waard bedoeld
dubbelportret nog eens te herlezen.
Het is de aanschaf van het bundeltje
er zeker voor waard. Want Arthur
Hille, d.w.z. kapitein Batten, is een
zeldzame "Laatste Mohikaan" van de
toch al Zeldzame Mohikanen die Indië
aan het begin dezer eeuw kende: zij
die weigerden toe te geven aan een
"slap en week en gemakkelijk" leven
tje, en verkozen hard en sterk te zijn,
sober in behoeften, stoicijns in pijn
absolute tegenhangers van het lekkere
veilige verzorgde leven dat ieder mo
dern mens zichzelf toewenst.
Wij Indischgasten hebben in ons le
ven allemaal wel een paar van die
"kwanten" gekend. Behalve Batten
kende ik Olivier. En ik heb een "type"
beschreven in "Areola" in mijn bun
del "Tjies" in de figuur van de ouwe
Da Cunha.
vervolg van: "Bij de Voorplaat"
Het is alsof hun hele leven en arbeid
en toewijding en behoeding alleen
maar voorspel waren voor deze maal
tijd. Alsof dit alleen van werkelijke
waarde is: de jonge zich voedende
mens voor een nieuwe tijd en een
nieuwe generatie. Al ons leven is zo
geweest alle mensengeneraties door:
een voortdurende dienstbaarheid aan
de volgende gardp. En die nieuwe gar
de neemt dit alles zó vanzelfsprekend,
zo simpel en argeloos dat op dit mo
ment alle beschaving, alle krampach
tig en uitputtend streven van hele vol
ken, ook werkelijk waardeloos is.
Het is werkelijk een plaatje dat wij
na één beschouwing al weg kunnen
leggen om er dan uren over te mij
meren. En ons kalmer en sterker en
wijzer voelen. Dankjewel, Mirban!
Batten had een merkwaardige eigen
schap die al zulke "mohikanen" ken
merkt: hij kon de graadmeter van zijn
behoeften lager zetten zonder ook
maar een kik te geven, laat staan te
klagen. Hij was het type die je een
matras kon afnemen en hij sliep on
verstoorbaar op planken! Zijn kapi
teinsrang was zijn "baton de maré-
chal". Ook het betrekkelijk kleine pen
sioentje accepteerde hij zonder meer
comfort te ambiëren met een exrta
baan. Dat betekende: geen Nice, Mal-
lorca of Alicante meer. Het liet hem
koud. Toen ik hem enkele jaren ge
leden in Paramaribo opzocht, vond ik
hem op het achtererf van zijn helemaal
Indisch gehouden woning, bezig met
pistoolschieten. Denk niet aan het pi
stoolschieten van kwajongens in een
Hollands burgersbuurtje. Denk aan de
deugden van de oude Perzische adel:
waarheid spreken, paardrijden, boog
schieten: een vaste hand en een nim
mer knipperend oog waren hem liever
dan het uren zitten in TV fauteuils.
Wie nu denkt dat Batten een ver
velende ruziemakende bully was, is er
volslagen glad naast. Wat du Perron
vroeger al trof was Batten's goedaar
digheid, de typische goedaardigheid
van de wérkelijk sterken (ook "ge
vaarlijke" mensen als Joe Louis en
Cassius Clay zijn goedaardig, terwijl
vredesapostelen vaak valse, haatdra
gende mensjes zijn!).
Batten bekeek de vele verschijnse
len van verweking en degeneratie van
de moderne tijd goedmoedig. Hij had
er zo lang tegen gevochten als hij kon;
hij had vaak genoeg gewaarschuwd.
Het was genoeg. Ga je gang met je
lekkere leventje, sufferds; ik trek me
verder wel terug.
Hij zag zijn naderende dood even
kalm onder de ogen als hij alle ge
varen, bedreigingen en tekorten in het
leven kalm onder de ogen gezien had.
Trof alle schikkingen die gedaan moes
ten worden, rustig en beheerst. Hij
ging uit het leven als een soldaat: met
een saluut en een correct rechtsom
keert. Saluut, Batten, Saluut! T.R.
Op 26 sept. stierf plotseling te Rot
terdam, slechts bijna 551/2 jaar oud,
Jacob (Jaap) Alberdinus van der Beek,
wegens ziekte reeds enkele jaren met
vervroegd pensioen, in Holland ook
werkzaam geweest als logopaedist en
bij het onderwijs aan slechthorenden
en zwakzinnigen. Deze Groninger was
gedurende een tiental jaren in Ban
doeng als leraar en directeur van het
Doofstommen-Instituut - met Internaat
(hierin bijgestaan door zijn vrouw Neel
v.d, Beek-Jansma), directeur ook der
Kweekschool voor B.L.O. en de
Spraakkliniek, de leider van die "Per-
himpunan untuk Pengadjaran kepada
anak-anak bisu dan tuli di Indonesia,
berdiam di Bandung", de grootste van
Indonesië.
Soekarno, destijds president en zijn
toenmalige echtgenote getuigden o.a.
door bezoeken aan die inrichtingen van
hun ruime belangstelling voor dit heil
zame werk, waardoor zovele jongeren
en ook ouderen, van diverse afkomst
en ras, uit alle delen van de Archipel,
zijn voortgeholpen. Ook Van der Beek
moest helaas in 1957 zijn werk over
dragen en repatriëren. Menigeen zal
zich zijner dankbaar herinneren als
één der talloze Nederlanders en In
do's, die iets goeds, groots, blijvends
hebben verricht voor het hun na aan
het hart liggende volk van Indonesië.
Ere zij zijn nagedachtenis! J.v.D.
I HOLLANDSE en INDISCHE KEUKEN
I Hoogstr. 12 - Den Haag - Tel. 600712
Dir. M. WIJNANDS
v/h Grand Hotel, Makassar
Schrijft U dan alsnog in voor de IEV Herdenking op 1 november a.s.
in het Congresgebouw in Den Haag. Om één uur present zijn, lo!
Ook U bent welkom. Vergeet dat niet! Eventueel tot de laatste minuut!
Voor de jongeren nog deze aanmoediging; naast de band van de
"Hearts of Soul" die van 8 tot 12 danslustigen animeren zal, zullen
van 6 tot 12 de "Novelties" van Coy Pereira voor dansmuziek zor
gen en ook voor echte goede krontjong.
Het kan een onvergetelijke avond worden!
Inschrijving bij Comité Herdenking IEV, Monsterse straat 32, Den
Haag. Giro 391919.
T.R.
3
