DE "IKAN OLING"
OOK WEL "OELING"
NINI TOWOH
WORSTBOOM
Radio
Bolland
3-larteiyke *23rie
Ik herinner mij dat mijn moeder mij
eens vertelde, dat toen zij pas ge
trouwd was met mijn vader (1885) zij
in Meester Cornelis woonde dicht bij
de Tji Liwoeng.
Van de bedienden hoorde zij, dat
onder de kamponghuizen boven of aan
de rivier een "ikan Oling" huisde, die
een magische macht had. Het "beest"
deed niemand kwaad zolang het maar
geregeld offerranden kreeg. Niemand
had "het" ooit gezien, maar men be
weerde dat het een zeer grote "mach
tige paling" was, wel zo dik als een
goeling en wel 12 m lang.
Mijn Moeder, die als de dood voor
dat mirakel was drong er bij mijn va
der op aan om maar te verhuizen naar
een meer gezelliger oord en dichter
bij zijn werk in de benedenstad, waar
hij een klein boek- en steendrukkerij-
tje had overgenomen.
Toen mijn vader een geschikte wo
ning gevonden had werd er verhuisd,
niet om der wille van die "dondersteen
van Ollar Oiling" maar omdat het zo
beter schikte. Vader had het n.l. zeer
druk en hij stond vaak zelf aan de
letterbak en steendruk tot laat in de
avond. Vervoer was er dan moeilijk
te bekomen en bleef hij op het werk
slapen.
Zijn zaken gingen perfect en 10 jaar
later begon hij een tweede zaak te
Solo alwaar hij spoedig in contact
kwam met diverse personages van het
Solose hof. Daar mij vader geen Ja
vaans kende en alleen wat boerekool
Maleis sprak werd Nederlands gespro
ken, een taal die de meeste pryajis
ook spraken.
Op een dag vroeg mijn Vader aan
een van hen ,of hij ooit gehoord had
van een grote palingsoort n.l. de "Ollar
Oling".
"Als U de "ikan Oling" bedoelt, was
het antwoord, "ja, men zegt dat die
paling van grote afmeting "huist" in
het Mandarmeer in de Residentie Ba-
gelen!"
"Neen',' zei mijn Vader, "in de Tji
Liwoeng".
"Ja", antwoordde de Ario, "mogelijk
zijn dat de "pranakans", want", voegde
hij er glimlachend aan toe, "zo'n mach
tig met wonderkracht begiftigd wezen
kan ook wel ongezien rondzwerven".
"Maar", zei Vader weer, "wanneer
zoiets onzichtbaar is, hoe kent men
dan zijn gedaante, grootte, enz.?"
Het antwoord luidde: "Dat weet ik
ook niet. Er zijn zoveel dingen die wij
niet kunnen zien, maar de aanwezig
heid kunnen voelen!" Theo Rusche
NINI TOWOH (TJOEWONG, TO-
WONG,, DIWOET en SOENDRING)
"Grootmoeder met de lege handen" is
een meisjesspel, dat onder leiding van
oude vrouwen meestal bij maanlichte
nachten wordt gespeeld. De meeste
Indonesische kinderspelen zijn rudi
menten van religieuse plechtigheden.
Zo zijn de handelingen, welke in de
keuken worden verricht evenzovele
ernstige plechtigheden, omdat het hier
gaat om het "heilige" voedsel en daar
om zijn ook de utensiliën in de keuken
(dandang, kukusan, kendil irus, siwur
enz.) heilige voorwerpen, die onder
beheer staan van een beschermgeest.
Het spel met een magische onder
grond werd gespeeld met oude afge
dankte keuken- en huishoudeijlke voor
werpen, die daarvoor met oude lappen
meestal de laatst gebruikte kleding
stukken van een afgestorven oudje
als poppen werden uitgedost en ge
transformeerd.
Over deze poppen werden tover
spreuken en gebedsformules uitge
sproken en zodra zij "dadi" (ge
maakt) zijn, vaart de geest in deze
voorwerpen en bewegen zij zich uit
zichzelf en wijzen o.a. zoekgeraakte
artikelen aan en geven bij ziekte de
vereiste kruiden en specerijen voor
medicijn aan; in het kort alle opge
geven opdrachten worden door deze
voorwerpen vervuld.
In tegenwoordigheid van mannelijke
personen mag dit spel niet gespeeld
worden, omdat het anders zijn magi
sche uitwerking mist. De laatste tijd
komt het zeer weinig voor, dat dit spel
lukt, omdat de spreuken en formules
door overlevering verbasterd of wel
totaal vergeten zijn.
W. F. W. Schardijn
Zie voor dit onderwerp ook bij de rubriek:
"Voetstappen in een andere wereld", op pag.
18, het artikel over Nini Towoh).
WORSTBOMEN (Pohon of kaju so-
sis) Kigelia Runeta DC van de familie
der Bignoniaceae is een uit Afrika in
gevoerde boom met zijn aan lange
stelen groeiende saucijsachtige vruch
ten.
Heeft de heer L.C.H. met zijn vraag
deze boom bedoeld?
W. F. W. Schardijn
Wij danken de lezers voor hun reacties en
hopen dat de enthousiaste start van de nieuwe
rubriek "Wie?" zal leiden tot nieuwe vragen
en antwoorden! Red.
Kentang goreng dibalik, patates frites
Roti kering di-angap, roti biskwiet
Katanja rombeng, tetapi sunguh antiek
Wie lacht niet wie de mens beziet?
F. v. d. Kerchove
Stationsweg 143
tel. 070 - 60.17.03
DEN HAAG
Herenstraat 157
tel. 070 - 88.32.01
VOORBURG
UITVERKOOP partijen. Singles f 0,85 o.a.
westerns, soul, beat, Hollands etc.
L.P.'s vanaf f 3,75 tot 11,90 o.a. Trio
Hellenique, Salomon Burke, Joe Tex, Tan
go's en import Country etc.
Ver beneden de normale prijzen I I
Daarnaast hebben wij alle soorten krontjong
en gamelan-platen in de normale verkoop.
Suara Sunda, Suara Minang, Suara Riouw
en Javaanse hits.
Verzendingen uitsluitend REMBOURS
Haast U naar TOKO MOERA
Adoe, mijnheer Tjalie, ik ben ge
schrokken van Uw bericht in de laat
ste Tong Tong over die lichte attaque!
Weest U vooral voorzichtig,U en mevr.
Ducelle zijn de kern van ons blad.
Vooral rust houden en kalm aan. Laat
maar als Tong Tong er onder lijdt, je
kunt geen ijzer met handen breken.
Gezondheid in de eerste plaats! Hebt
U geen krossi males op kantoor, en af
en toe een half uur rusten, niets doen.
Zou graag helpen, maar heb 2 maal
een zware hartinfarct gehad, in 1965
en eind 1968, zodanig dat ik 40% kans
had het te halen. Dank zij de uiterste
deskundigheid van de Hartspecialist
ben ik er door gekomen. Ben steeds
een harde werker geweest, 45 jaar
lang, maar nu tot niet veel meer in
staat. Past U op voor winterstormen,
liever thuis werken, of bij naar buiten
gaan een doek voor neus en mond
houden. Koude wind in de longen doen
veel kwaad. Wij allen, old-timers voor
al, hebben U beiden dringend nodig.
Ik lees het blad vanaf de oprichting
van A tot Z door en geniet er steeds
van. Zoals U beiden schrijft en denkt
en Uw gedachten en opvattingen, elk
op Uw eigen terrein, onder woorden
brengt, heeft mijn volle bewondering.
(Djempol estimewal).
Heb zelf nog steeds wat heimwee,
een oude boom overplanten, die ge
dijt nooit goed. In Indië geboren en
op m'n 53ste jaar voor 't eerst naar
het stiefmoederland, 'ndah pantes. Ik
weet, dat U beiden ook nog steeds in
wendig dit voelt, ik lees het tussen
de regels door. En toch vind ik telkens
weer troost in Uw schrijven. Ik ben
altijd blij, als ik (soms met een smoes)
even op kantoor ben geweest en U bei
den heb ontmoet; de rest van die dag
ben ik verder echt seneng! Djangan
marah, ja, ik doe het bijna nooit, om
U niet te storen.
Ik wil U niet verder vervelen, maar
alle sterkte en beterschap toegewenst.
K.M.G.
(Wij ontvingen veel brieven in deze
geest en vonden het aardig om er een
te plaatsen Red.).
13
