BEN IK DAN TE INDISCH
GEWORDEN?
Hollandse trekken bleven verre van mij
En ik heb mij niet verweerd.
E.S.v.K.
N.B. Bij het lezen van al deze reacties is het
goed te beseffen dat er ook bij zijn van Hol
landse vrouwen (zoals E.S.v.K.) die tweemaal
hebben moeten assimileren. Eerst van Holland
naar lndië, toen weer terug. Bewonderens
waardige vrouwen die wisten te aanvaarden,
te buigen op haar tijd. En toch trots zichzelf
bleven. -Red.
Toen ik in '47 als dpi. maatje met
de Tabinta naar lndië voer wist ik van
dat land niet veel meer af dan dat het
bestond uit een aantal grote eilanden
en een hoeveelheid kleinere. Die ik
ook nog al goed in een rijtje kon op
dreunen net als wat plaatsnamen. In
een spoedcursus had ik tot tien leren
tellen in het maleis. Dat was alles.
Totaal geen voorbereiding dus om ooit
nog eens naar lndië te gaan. Nog geen
drie jaar heb ik wat rond gezworven op
midden Java en ik ben tot op de dag
van vandaag met mijn gehele wezen
nog aan dat land verbonden.
Als manusje van alles was ik daar
bij de L.T.D. werkplaatsen, meestal als
"toekang goedang". Ik had het geluk
in een semi-militaire werkplaats te wor
den geplaatst met overwegend (90%)
burger werkkrachten. Hierdoor had ik
een intensief contact met alle lagen
van de bevolking. Iets waar ik nog alle
dagen dankbaar voor ben.
Ik heb toen in een korte maar hevig
beleefde periode lndië leren liefheb
ben. Bij alles wat naar de tropen
zweemt gaat mijn hart weer open. Ik
ben er zelf kortgeleden nog toe over
gegaan om één kamer in mijn flat hele
maal met mijn dierbare herinneringen
van die tijd in te richten. Van mijn vele
Indische kennissen zijn er maar weini
gen die niet meer geloven dat ik op
Java geboren ben. Ik betrap mij er dan
ook nog vaak op dat ik bij plotselinge
reacties altijd indisch reageer.
Zelfs mijn broodnuchtere hollandse
vrienden vinden het gewoon als ik met
een "awas" hen dwing om te wachten
met oversteken van de straat. Maar
hoe kan het ook anders als je net als
ik bij een familie met zes kinderen een
thuis hebt gehad, een vaste plaats aan
tafel. Of waar "mams" zei: "Ger, wil
je eten', neem maar achter, vandaag
alleen maar kakap met sambal". Waar
je dan heerlijk op de koele achter
galerij ging zitten met het bord op je
schoot en alle adeh's om je heen.
Ze leerden me bikkelen en met klap
pertorren spelen of gooiden je een
kameleon op je blote rug zodat je gil
lend de tuin in vloog. Of zondags met
de auto naar boven naar Kopéng. Tikar
mee en "mams" een hele tas vol heer
lijkheden. Samen plonsden we in het
koele water of liepen door de velden
waar het vol stond met Kruidje roer
me niet, dat bij elke stap wat je deed
ineen zakte alsof het dood viel.
Hoe kan het anders als de baboe
je uitnodigde om hun huis in de kam
pong te bezoeken en je daar kréték
leerde roken en heerlijk rijstkoekjes
uit stopflessen kreeg en bier werd in
geschonken zonder schuim. Waar je
leerde vliegeren met vliegers zonder
een staart en waarmee je dan ging
duelleren met vliegers uit de andere
kampong.
Als ik dan het artikel van mevrouw
Mary Brückel-Beiten lees, dan kan ik
me dat zo goed indenken hoe moeilijk
het is iets aan te leren of iets af te
leren. Je doet die dingen het liefste
die je het meeste aanspreken. En hoe
veel fijner zijn de Indische dingen ver
geleken bij de Hollandse. En dat zegt
dan een hollandse jongen die zich
noemt Angin
Afgaande op het feit, dat deze vraag
gericht is tot "Tong Tong-ers" en
dat zijn wij allemaal meen ik perti
nent zeker te weten, dat de Redactie
de hoop (of verwachting) op ook maar
één enkele positieve reactie de prulle-
mand in kan gooien!
Want waarom zijn wij Tong Tong-ers?
Omdat Tong Tong het ENIGE INDI
SCHE BLAD is en wij ons daarbij
THUIS voelen! Indisch, dat zijn wij en
dat blijven wij en daar kan geen lieve
vader of moeder wat aan veranderen.
En dus kan er van assimilatie nooit
sprake zijn!
"BEN IK GEASSIMILEERD?"... Wil
Tong Tong deze vraag eens aan zich
zelf stellen?... En wat is dan het ant
woord?... NOOIT VAN Z'n LEVEN! Of
niet?... Nah, itoe! Want anders zou
Tong Tong immers nooit in het leven
zijn geroepen, toch? En nu zijn er dui
zenden Tong Tong-ers, waarom? Waar
om gaan ze naar dat niet-geassimileer-
de-blad? Is het omdat ze willen tonen
hoe honderd procent HOLLANDS ze
denken, voelen en leven?... Of juist
om aan de hele vermaledijde wereld
te tonen hoe honderd en één procent
Indisch ze denken, en voelen, en leven,
en zijn? Ja, toch?
Maar "BEN IK GEASSIMILEERD?"...
Kom nou
H. van den Brink
Nemen jullie mij niet kwalijk, dat ik
hier schrijf, dat in mijn eigen woorden
boek (misschien omdat ik 'n Sinjo Sa-
wah Basaar van Betawi ben) dat woord
Assimileren niet voorkomt. Mevrouw
Mary Brückel-Beiten, over boenen en
schuren gesproken, U als dame en de
andere Indische dames kennen dat
soort karwei niet. Dat soort karwei laat
dat aan anderen over, die dat van hun
voorouders meegekregen hebben. Dat
soort karwei is die vrouwen niet
vreemd.
Ook ik, wat ik van mijn ouders en
de mensen uit mijn land heb meege
kregen, houd ik hier in stand. De ba
boes en djongossen van de dames in
lndië hoeven voor hun doendoengans
ook geen halsbrekende werkjes te
doen om als apen aan raam of deur
kozijnen te gaan slingeren. Ik weet,
dat onze dames, zoals zij in lndië als
het moet ook wel de, ik meen dat het
heet de plumo (boeloe ajam) en de
sapoe wel behoorlijk kunnen hanteren,
bij hun thuis hier en het interieur
schoon, netjes en zindelijk blijft. De
Indische dames hoeven toch geen sla
vinnen te zijn van hun huis.
Ik doe en blijf, zoals ik ben. Ik ga
geen autobussen, trams, noch treinen
narennen. Doe dat nooit, veel kans om
een hartklopping, een hartkwaal of wel
hartaanval te krijgen. Bij mij past geen
enkel masker (kedok); zij zijn mij te
klein of te groot. Daarom blijf ik mij
zelf. Ik doe niet mee met topeng mon-
jet spelen (of ketèh oglèh, ik weet niet
of dit goed geschreven is). Dat had ik
in 1924 in Djokja gezien.
Ik, ik blijf zoals ik in lndië en ook
in Nieuw-Guinea gewend bent te leven.
In de Oost hadden wij ook niemand
scheel of scheef aangekeken, hoe ze
leven willen, dat is aan hun gelegen.
Ook hadden wij in lndië of Nieuw Gui
nea niemand laten proberen bij onze
levenswijze aan te passen. Laat ieder
z'n eigen leven leiden. Mevrouw Mary
Brückel-Beiten zegt nog altijd adoe,
schreef zij. Maar ik zeg na 15 jaar hier
te zitten, eh, loe djangan koerang adjar
dong, nanti goea hadjar loe. Djangan
maen topeng monjet, tengal! Asal Indo
tetap Indo!
Een oude sinjo
van Sawah Basaar
vertaling onnodig: typische kwade aan
spraak van straatvolk.
Als assimileren betekent: opgaan in
de andere samenleving en je eigen
identiteit verliezen, dan...nooit!
Maar als het betekent: van beide
culturen het goede bewaren en probe
ren daar een acceptabel geheel van te
maken, dan ben ik druk doende.
Ik hoef rijst met boter en suiker niet
lekker te vinden, maar...erwtensoep op
een barre winteravond? Of Groningse
kraantjeskoffie met een plak Drentse
bol? (Ja juist, 5 jaar Drente en 5 jaar
Groningen hebben ook hun pluspunten
opgeleverd!)
Ik wen nooit aan dit Hollandse kli
maat. Maar ik kan intens genieten (EN
dankbaar zijn) als het eerste prille
groen weer aan de takken komt en
(daarvóór nog) als de lammetjes als
witte, dartele pluizebollen in 't weiland
de winter staan uit te lachen.
Ik zal nooit een degelijke Hollandse
huisvrouw worden, die niet aflaat te
poetsen en te boenen en te wrijven.
Maar ik heb wél geleerd, hoe je groen
ten moet "wekken". Gewoon, omdat 't
7
