i
TANGAN DINGIN
lant-aóóimi latie
Dit lijkt een emotionele discussie tus
sen twee van planten houdende huis
vrouwen, maar het is véél meer: zo
lang de mensheid bestaat, ja zo lang
de natuur bestaat, zijn planten, dieren
en mensen "verbannen" geraakt in kli
maten of omgevingen waar zij niet
thuis hoorden. Zij zijn soms kwijnend
gestorven, soms hebben zij zich ge
handhaafd en in hun nieuwe omgeving
welvaart en gezondheid, ja, nieuwe
mooie variaties, gebracht.
Boven dit alles schijnt een Goede
Herder te zijn met wonderlijke be
stieringen van het lot...en de hele
wereld heeft er zijn rijk gevarieerde
aanzien door verworven...gedrochtelijk
in het oog van de één, lieflijk in het
oog van de ander, maar boven alles:
DE NATUUR, óók in zijn "onnatuur
lijke gedaanten"T.R.
Uit een brief van "Plantersvrouw":
Sommigen van ons verwachten dat
tropische planten ons in de oude sfeer
brengen. En, misschien is de één er
gevoelig voor, en de andere niet. Wie
weet, voelt een Japanner zich hier al
leen thuis, als hij op zijn kamer tegen
zo'n gedrochtelijk dennetje aan kijkt,
in een schaal. Knap, dat ze die dingen
zo kunnen "misvormen"; maar je kan
toch moeilijk meer praten over natuur.
Bij één van mijn kennissen vult een
waringin de halve kamer. Nog even en
ze moeten zelf buiten wonen, in de
kou.
Mooi, erg mooi. Maar zelfs de geur
van menjan, een horentje met rozen
blaadjes en pandan en bordje gekleur
de pap, zouden mij niet in de seréne
stemming kunnen brengen, passend bij
elke waringin. En een ander misschien
wel.
Waarom, waarom toch, kan een kof-
fie-plantje mij niet "dichter bij huis"
brengen? Of de grevillea, die ik angst
vallig uit de zon houd. Toch gaf die
plant ons, als boom, zulk prachtig hout
voor ons huis op Bermé. Of de ananas
voor een tientje; met een "eetbare"
vrucht er aan, zo groot als een belo-
loh. (Klappertje, eerste fase).
En ook niet de medinella magnifies,
die ik op mijn laatste verjaardag kreeg.
Een plant, erg "in" op 't ogenblik. Met
"hippe" bloemen. Ge'aderde schutbla
deren als een rokje, over een waterval
van pareltjes en topazen.
Een verademing in een wereld van
misvorming, leugens en verkramptheid,
onze planten. Ja, maar eigenlijk, we
staan er niet bij stil, eigenlijk zijn we
hard bezig, om er ook misvormingen
van te maken, leugens; kleine en gro
tere.
Wij voelen sommige plantjes als
"schakels met 't grijs verleden". Zoals
de lantana. (Rendèt'an, tembelè'an).
Maar 't enige, dat er, hier, nog
"waar" aan is, is de geur. Die veran
dert niet, of 't nu één bloem is, of
duizend, in een potje of op kale rotsen.
Laten we ze zien, zoals vroeger. In
grote bossen, onbedwingbaar zich
wringend uit elke spleet, in elke rots.
Waar ze 't vandaan haalden, mag
Joost weten. Maar ze kregen genoeg
om duizenden en duizenden bloempjes
te maken; warm-oranje, zacht-roze. Van
de zon. Want ze waren in de droge
tijd 't mooist.
En die warmte kunnen we ze hier
niet geven. Toch blijven we proberen,
met zaden, met miniscule stukjes hout.
En we zijn blij met, en trots op de
resultaten, die we bereiken.
Maar 't zijn...kleine leugentjes.
Leugentjes om bestwil, zullen we
maar zeggen. Want ze moeten ons 't
gevoel geven van "vroeger, in Indië".
Op gezette tijden brengen kwekers
een plantje in de mode. Gebruik-, of
liever misbruik makend van onze senti
menten. Jaren geleden was 't het sol
daten-bloempje; vinka rosea. Ineens
waren zij er, bij de bloemisten, op de
markt; overal.
"Adoe...zo lief toch"...
En mensen die niets om bloemen
geven, want die zijn er ook, kochten
zich tóch wel zo'n schatje. Om in wee
moed naar te kijken, twee, drie dagen.
Of misschien een week. En toen...al;
bossen.
Ik ben erg benieuwd naar de widoeri
van mevrouw van den Bosch. Als 't
de echte is, een mooi contrast, zeer
decoratief voor mijn rode canna's.
Mans-hoog, als we een beetje verder
zijn. In de volle grond.
Ruilen mevr. v. d. Bosch? Met een
alamanda? Of een canna? Of toch
maar liever een kaaps-viooltje? Zegt u
't maar. Misschien als u zo'n stuk wor
tel een zetje geeft in de goede richting,
loopt ie deze kant uit. Maar wel een
verre wandeling. Plantersvrouw
Vorig jaar in een "kopi tubruk"
schreef ik hetzelfde wat Plantersvrouw
hier als 'n verwijt neerschrijft. Wie de
schoen past trekke hem aan! Het komt
Cp/ttiMV-
r.SvFp'1
i Ujl/fw
er wel op neer dat het even harteloos
is een zeehond in een badkuip te laten
opgroeien als een waringin in de huis
kamer. Verschil is dat de zeehond
piept, de waringin gaat zwijgend dood.
Of groeit en bloeit dat het een lieve
lust is, net als de duizenden kladies,
chevelures, sokkas, bougainvilles, pa-
re-pare's etc. etc. En nog eens honder
den lieve hang-klim- en vensterbank
plantjes waarvan we in de heilige ver
onderstelling zijn dat ze in Lisse, Hille-
gom en Aalsmeer geboren zijn maar
die oorspronkelijk uit Zuid-Amerika,
Zuid-Afrika, Azië en de Pacific komen.
Kijk er het plantenboekje maar eens
op na lieve Plantersvrouw, je zou
schrikken van al die lieve leugentjes
om bestwil (of onwetendheid) die we
plegen!
Als we Hollands-eerlijk willen zijn,
houden we ons uitsluitend aan gras,
paardebloemen en treurwilgen. Zelfs
de tulp is immers maar een Turkse
gastarbeidster die het goed doet?
Misschien is dit soort van assimi
leren de ware levenskunst. Als het
waar is dat planten kunnen voelen en
reageren dan loopt het met die ver
kramptheid wel los hoor. Geen warin
gin, soekoen, of manggaboom, maar
wel een chevelure, een kemangi, een
sokka. Wist je dat tangan dingin ook
genegenheid, menselijkheid is? Kassian
blijf ik het altijd vinden dat ik mijn
melatti geen Indisch achtererf kan ge
ven, maar als ze bloeit en geurt, dan
heb ik het gevoel dat ze het bij mij
ook wel prettig vindt. We proberen
er samen wat van te maken.
Verder, ik heb geen tropische plan
ten nodig om naar "vroeger in Indië"
te verlangen. Integendeel, laat me
langs de keurig gecultiveerde perkjes
en artistieke droomtuintjes in de Keu
kenhof wandelen, laat me een paar
minuten dwalen in de tulpenkassen vol
opzienbarende kweekproducten en ik
huil van heimwee naar mijn tjabe rawit-
plant die tegen het droogrek onder de
emperan groeide en tjabe's spóót, het
hele jaar door!
Ik ben deze rubriek begonnen om
met de vele liefhebbers en liefhebsters
van planten prettige en nuttige erva
ringen en wetenswaardigheden te kun
nen uitwisselen, niet om er een bio
logische huil-pagina van te maken. Dat
wij van tropische planten houden, komt
misschien omdat we ze als eenvoudig
en ongecultiveerd kennen. En in ons
hart hopen dat we dat beetje Indië in
onze huiskamer mogen piara, met be
hulp van "tangan dingin".
Lilian Ducelle
12
