HERKENNING
Moet U wat kopen?
Altijd ook even denken
aan de Tong-Tong TOKO
en Boekhandel dan!
BRONBEEK
een bezoek waard!
...En als ik in auto of trein het abso
luut vlakke, fantasieloze koeienland
voorbij zie glijden, verbeeld ik me maar
dat het de tambaks van Grisee zijn.
Maar dan moet ik niet snuiven, want
karang kan stinken, van koe- of kunst
mest word ik mata-gelapi...
Aldus de verzuchting van ons aller
Lilian Ducelle in Tong Tong van 15
oktober 1969...
Beste Lilian, (mah wel sehhen Beste
Lilian, ja? Ik ben al zó oud en jij bent
nog zó jong). Believe it or not Lilian,
maar de vorige maand, sept. 1969,
was ik midden op de tambaks tussen
Soerabaja en Grisee! Ik vond het heer
lijk om mijn speelterrein van een halve
eeuw geleden weer te zien en waar ik
de eerste "misdaden" pleegde, t.w.
bandeng stropen met een gekke oude
tjies en mantjing kepiting! En je weet
toch Lilian dat een gangster steeds
terug komt naar de plaats van de mis
daad? Zodoende. (Ik herinner me nog
goed de wijze lessen van een oudere
vriend: Ih njo, als je een vis in het
water wilt raken moet je er nooit OP,
maar steeds ONDER mikken. Straal-
brekingnja ih!"). Ik weet waarachtig
nog precies WELKE tambak en in wel
ke de meeste mliwies zwommen. Ik
heb weer gestreund op voor een
vreemdeling maar grauwe, griezelige
galangans, aan een kant begroeid met
kromme kajoe api-api bomen waaruit
ik vroeger een tjangkok placht te snij
den voor een katapult... gekeken naar
een nog steeds afzichtelijk lelijke blo-
dokan of modderaar die geschrokken
van mijn stap acuut in het water plons
de en staartwaggelend wegzwom...ge
luisterd naar het ongelofelijk heldere
gefluit met lange uithalen van een pe
tieterig klein geel en groen gekleurd
tambakvogeltje...dat zong en zong...
dat het keeltje dreigde te barsten van
de inspanning...het was waarachtig net
of ik hoorde...Ih, ben je er weer? Of
heb ik het me maar verbeeld Lilian?
Ik heb alleen maar gedacht: Jij zingt
nog even mieters als 50 jaar geleden".
En ook geluisterd naar het zachte klot
sen van tambakwater tegen de galan-
gan...en dan ontstaat er een bruin-geel
gekleurd schuim...
Met de Voigtlander 24x36 mm in
de aanslag en sluipend van kajoe api-
api naar bakau-bakau heb ik een vis
vijver benaderd waarop een gezel
schap koontools deftig rondstapte. In
stellen, kijken, mikken, drukpunt en
djapret! Hallelujah! Djadi ja? Tambaks
hè en daarop witte puntjes welke even
zovele hooloobis koontool baris moe
ten voorstellen: ledereen zegt: Vinter-
niksan! Maar ik zelf zou deze dia's
voor geen geld van de wereld willen
missen.
In deze tijd van het jaar als de hitte
inderdaad verzengend is doen de
meeste tambaks dienst als zoutpan.
Vroeger gebeurde dat zoutwinnen al
leen en uitsluitend in Kalianget, Ma-
doera. Overal zie je de heuveltjes grijs
wit zout. Dat in goeni-of kadjangmatten
gestort wordt en opgeslagen in bam-
boeloodsen welke tussen de tambaks
staan. Aan de kant van de weg groep
jes mensen druk doende met een
weegschaal en een prahoto (wat Indo
nesisch is voor vrachtauto). Toch heb
ik ook veel tambaks gezien waar de
prachtige bandeng wordt gekweekt.
Vóór de Pabrik Semèn in Grisee staat
een restaurantje waar we Vin (niet
mousserend) neen geen Vin Médoc of
Beaujolais maar Vin de Grisee dron
ken. Heel koud en heel lekker. Vin de
Grisee is Frans voor Legèn! En legèn
is weer zoals je weet afgeleid van
legi (zoet). Vervolgens gereden richting
Lamongan tot en met de rawa Boender.
Een zeer slechte weg. Geen regentijd
dus was de rawa kurkdroog. Zal geen
grote verhalen vertellen van opwinden
de vroegere eendejachten en zo, wel
hoop ik dat ons Jan Tideman (K.L.M.
Schiphol?) dit allemaal ook leest en
kan ik hem zeggen dat het gekke ei
landje ongeveer 50 meter van de kant
waar ie z'n eenden schoot er nog
steeds in volle glorie staat. Ja Jan! Dat
zul je je nog wel herinneren. Je pa
tronen waren op en je brulde maar:
PATRONEN!!!!!
Segoro Madoe is nog steeds heuvel
achtig en nog steeds bedekt met hon
derden palmen waaruit de legen wordt
getapt en bamboebos. (Ajam alas lui!)
Aan de kant van de weg zat een een
zaam verkoopstertje bij wie ik een 40-
tal siwalan kocht. Naar onze begrippen
voor een habbekrats. Kersvers gesne
den uit de vrucht. Koel, zoet en mals.
Thuis onmiddellijk, maar dan ook on
middellijk een ijskoud stroopje ge
maakt de in blokjes gesneden siwalan
er met wiskundige zekerheid in gemikt
en toen...ha'illah ha'ill Allah!!!! adoeh
Lilian, sólekker, lekkerder "beschliss"
kenniet!
En dit Lilian is heel in het kort ver
teld wat ik op die dag 'n half jaar te
rug op en bij de tambaks meemaakte.
De tambaks! Voor de vreemde ëtran-
ger fan buutn maar een grauwe, grijze
plassenboel, voor mij en mijn vriend
jes, wij woonden er vroeger vlak bij,
een ontzaglijk grote speeltuin.
Karangsteen heb ik niet gezien en
het stonk er nog minder. Het was wel
smoorheet en stoffig, dat wel en de
wegen naar Grisee en Lamongan wa
ren op sommige plaatsen zeer slecht.
So what! Ik heb "mijn" tambaks weer
gezien! G. H. Bartman
Nog te weinig bekend is het Museum
van het Koninklijk Militair Tehuis Bron
beek, Velperweg 147, Arnhem.
Het museum geeft U een volledig over
zicht van Indië's militaire geschiedenis
en bevat o.a. uitgebreide collecties op
natuurhistorisch gebied. Breng eens
een bezoek aan Bronbeek!
UW EIGEN BUNGALOW
IN DE ARDECHE (ZUID-FRANKRIJK)
Dit voorjaar komen de eerste bungalows gereed die wij bouwen in een
prachtig gelegen vallei in de Ardeche (Zuid-Frankrijk). Geschikt voor
vakantie- en permanente bewoning. Geheel van steen met alle comfort,
op circa 1000 mtr eigen grond. Gelegen aan (forellen) riviertje. Schit
terend natuurschoon. Droog zonnig klimaat. Makkelijk bereikbaar vanuit
Nederland (ca 1000 km). Gunstig rendement bij verhuur. Een uitstekende
en solide belegging. Keuze uit 3 typen. Incl. eigen grond type B (1
slaapk., keuken, open haard, badk., overdekte carport) f 44.250,
Financiering mogelijk.
Informaties, tekeningen, dia's en foto's
HOBECO N.V., Adriaan Pauwstraat 41a (bij Gem. Museum)
Den Haag, tel. (070) 54 99 66.
Geopend: dinsdag t/m zaterdag 9-6 uur. Na afspraak ook 's avonds.
18
