een besoek waard
"BRILLIANT!"
I!
Kweekschool te Solo het heel wat tact
voller aan. Ook daar bestond zekere
neiging om bij het gezamenlijk zingen
van het Wilhelmus op 31 aug. enz.
hun mond te houden. Hij gaf daarom
steeds het 6e couplet van het volks
lied op, waarvan de beginwoorden lui
den:
Mijn schild ende betrouwen
Zijt gij, o God mijn Heer.
Op U zo wil ik bouwen.
verlaat mij nimmermeer.
Dit is begrijpelijker en aannemelijker
dan het eerste couplet, en geen Chris
ten, van welke landaard ook, kan daar
bezwaar tegen hebben. Er zijn dan ook
nooit incidenten voorgevallen, terwijl
de Indische kranten naar aanleiding
van de Wilhelmus-affaire vol stonden.
Het uitbreken van de tweede We
reldoorlog en de bezetting van Neder
land door de scharen van Hitier ver
wekten een geweldige uitbarsting van
nationalisme bij de Nederlanders in In-
dië.
Het museum van het Koninklijk Militair Tehuis Bronbeek (Velperweg 147, Arnhembevat
een uitgebreide collectie wapens, vaandels, uniformen, portretten en vele andere herinneringen
aan wapenfeiten uit de Indische militaire geschiedenis.
Hiernaast zijn er uitgebreide collecties op natuurhistorisch en ethnologisch gebied, zoals de
foto hierboven toont.
Gelegen in een prachtig park, vooral voor de komende zomer een mooi en interessant uitstapje!
Tijdens de Jap. bezetting werd 't ten
gehore brengen van het Wilhelmus 'n
levensgevaarlijke zaak. Tien dagen
lang na de capitulatie van Bandoeng
bleef de NIROM (Ned.-Indische Om-
roep-Maatschappij) regelmatig het Wil
helmus uitzenden, tot de Jappen het in
de gaten kregen. De schuldige emplo-
yé's werden voor dit vergrijp ter dood
veroordeeld en op 7 april 1942 terecht
gesteld. Het was een dwaasheid ge
weest, maar een heldhaftige dwaas
heid.
Nóg eenmaal had het Wilhelmus ge
klonken in Oost-Azië. Op 29 jan. 1942
werd in Tokyo generaal von Pabst,
onze gezant in Japan ten grave gedra
gen. De rouwdienst had plaats in de
St. Lucaskapel. Voorzover dit werd
toegestaan mocht het geïnterneerde
corps diplomatique, onder streng, doch
correct Japans toezicht tegenwoordig
zijn. De dienst had plaats in het Japans,
uitgezonderd de preek door een Ne
derlandse predikant, in het Nederlands
en Engels. Ten slotte ging een Neder
lander naar het orgel en speelde het
Nederlandse volkslied. De aanwezige
Japanners kenden het niet, of hielden
zich van den domme.
Na de voor Indië maar halve bevrij
ding mochten we weer Oranje dragen
en het Wilhelmus zingen. Maar slechts
weinige jaren nog bleef het het officiële
volkslied. Het laatst weerklonk het als
zodanig op 29 dec. 1949 door de dood
stille straten en kampongs van Bata
via. Een overtuigd nationalist vertelde
mij spontaan, dat toen het "Wilhelmoes
dari Nassau" daar voor het laatst door
de radio gehoord werd, vele orang
Betawi de tranen in de ogen kregen.
Er werd in elk geval niet gejuicht. De
gouden eeuw van "maharadja Wilhel-
mina" was nu voor goed voorbij.
SALAH WESEL
Daar wij de foto van Prins Bernhard
(pag. 5, T.T. no. 19) te laat ontvingen
om nog af te checken bij welke tempel
precies de Prins gefotografeerd werd,
hierbij een rectificatie van het onder
schrift. Van velerlei bevoegde zijde ont
vingen wij de correctie, dat het niet de
Boroeboedoer, maar de Civa tempel
van het Prambanan complex moet zijn.
Toch bleek het Wilhelmus nog te
leven, zelfs bij de Indonesiërs. Om
streeks 1960 waren in Djakarta de pan-
Aziatische spelen. Ook een Nederlands
troepje deed mee, ogenschijnlijk, als
Hollanders dat plegen te doen, weinig
gedisciplineerd. Heel wat fermer mar
cheerden bij de openingsparade de
massale troepen der Mao-Chinezen.
Toch wonnen de Hollanders een gou
den medalje en dus moest de driekleur
in top en het Wilhelmus geblazen wor
den, voor het eerst weer na ruim tien
jaren. En het wonder gebeurde: het
Indonesische publiek begon als van
zelf mee te zingen, tot ze de fout bij
zich zelf ontdekten en ontsteld ver
stomden. Wie zegt nu nog, dat we al
leen maar pijnlijke herinneringen bij de
Indonesiërs hebben achtergelaten?
We hebben een klein partijtje oude
woordenboekjes kunnen opkopen (van
vóór de oorlog; oe i.pl.v. u) en wel al
leen Nederl. - Maleis (dus NIET Mal. -
Ned.!). De boekjes zijn erg klein: 5 bij
5 cm en 1 cm dik, dus ze kunnen in
je zak werkelijk overal naar toe. Of in
het kleinste damestasje. Inhoud: verba
zingwekkend: 6000 woorden!
Verschenen in een oude serie zak
woordenboekjes genaamd Briljant. Wat
er ooit nog meer in verschenen is, weet
niet. Bewerkt door P. J. Zürcher, "In
disch oud-journalist", onbekend. Maar
reuze-gemakkelijk in het gebruik. En
volgens een taalkenner: "zit goed in
mekaar". Is voor ons genoeg, vooral
als we nog eens naar Indonesië gaan
om rond te kijken.
Prijs f 1,25 plus 0,25 porto. Aan
schaffen? DOEN! En NU, want gauw
is ons voorraadje voorgoed op!
WEGGEEF-ADRESSEN
Jajasan Pa van der Steur
Matraman 77, Djakarta, Indonesia
Jajasan G.I.K.I. Foundation
djl. Pemuda 64, Surabaja,
Indonesia
Emmaüs-Communité
Eikstraat 14, Haarzuilens,
tel. 03407 - 15 40.
7
