BRIEF UIT DARWIN
OP DE PASAR BARU
HOTEL "DE RUITER" HOUTHEM
bij Valkenburg (Z.L.), St. Gerlach 43,
tel. 04406 - 29 86
Riant uitzicht op het Geuldal
Doet denken aan de mooie rustige om
geving van de Preanger
Zeer geschikt voor diegenen die op me
disch .advies een rustkuur moeten onder
gaan
Met dieet-patienten wordt rekening ge
houden.
Alle kamers centraal verwarmd en voorzien
van warm en koud stromend water.
Volledig pension f 18,50; logie met ontbijt
f 11,50 per dag per persoon Inclusief be
diening en B.T.W.
Deze brief in telegramstijl ontvingen
wij in december vorig jaar. Is door
allerlei oorzaken lang blijven liggen
maar niet vergeten. De brief werd ge
schreven door een jonge in Indië ge
boren Totok, die zijn geboortestad niet
vergeten had (hoewel hij er betrekkelijk
kort geleefd had), die sinds de oorlog
Australiër geworden is in Darwin en
het Engels tot taal heeft. Maar zijn
hart BLEEF trekken naar Betawie. Dus
waagde hij er een korte, dure en nogal
ongemakkelijke reis op naar Indonesië.
Zulke luitjes, weet U lezer, hebben ons
respect en onze grote vriendschap, want
als echte Tong Tong-ers zijn zij Trouw,
Branie en OndernemendSaluut!!
Oude oorlogsvriend schreef dat hij
en zijn vrouw een groupsreis Holland -
Indonesië zouden maken (Djakarta,
Bandung, Cheribon, Semarang, Djog-
jakarta, Tretes, Surabaja per bus, dan
vliegtuig naar Den Pasar op Bali) en
eindigde met: "Waarom kom je ook
niet?" Ik ging meteen de volgende dag
injecties halen, visa aanvragen en no
dige boekingen maken. Weinig tijd,
maar haalde het. Vloog eerst per BOAC
naar Singapore en toen per Japanese
Air Lines naar Djakarta. In Singapore
eerst boekings-probleempje waarbij 5
vliegmaatschappijen betrokken, op te
lossen. In Djakarta intrek in klein ho
telletje bij airport. Kampeerde min of
meer op vliegveld omdat ik niet uit kon
vinden wanneer mijn vrienden zouden
arriveren. Ten dele veroorzaakt door
dat hun grote vliegtuig niet kon landen
in Djakarta en ze over moesten stap
pen op kleinere Scandinavian Airlines
vliegtuig in Singapore. Ontmoette hen
tenslotte toch.
Zij verbleven in Hotel Indonesia (5
keer zo duur als mijn kleine maar wel
goede hotelletje). Ging op en neer per
betja, de normale vervoerswijze in Dja
karta. Zodoende zag, hoorde en rook
ik veel bezienswaardigs, etc.
Verwachtte als geboren en getogen
Djakartaan mijn weg in de hoofdstad
van Indonesië zonder moeite te kunnen
vinden. Plaats echter zeer veranderd
en niet altijd ten voordele. Niet alleen
in Soekarno's enorme building com
plexen in de Z.W. hoek van Djakarta
(welke nu gedeeltelijk niet afgemaakt
worden en reeds in puin aan het val
len zijn), ook in de 'oude' gedeelten
van de stad veel veranderd. Ongeloof
lijk druk (bevolking geschat op 4.7 mil
joen). Tamelijk weinig auto's. Verkeer
chaotisch en krioelend, maar langzaam
en daardoor betrekkelijk vrij van onge
lukken. Brutaalste verkeersgangers met
luidste claxons en bellen hebben (ne
men) voorrang. Straatstalletjes aan
beide zijden van weg. Moeten schijn
baar allen vergunning hebben. Meesten
niet. Gevolg: paniek bij politie-raid.
Betja-bestuurders ook met vergunning
beperkt tot wijk, waaraan ze zich niet
altijd houden. Gevolg: nog meer paniek
als politie optreedt. Meeste voor-erven
zijn verdwenen. Winkels en kantoren
voor de huizen. Vond ons oude huis
met moeite, zo ingebouwd met latere
gebouwtjes. Nam stel foto's op zon
dag vrije dag waardoor betrek
kelijk weinig verkeer en daardoor beter
zicht dan door de week. Hoe dan ook,
de ruimtelijke open indruk van Djakarta
is verdwenen.
Mensen vriendelijk en zodra ze
merkten dat ik Maleis kon spreken wil
den ze over van alles en nog wat pra
ten. Werd vanwege mijn crewcut vaak
voor Amerikaan versleten. Australiër
was ook goed. Ex-Hollander was gewel
dig. Nergens merkte ik iets van onpret
tige atmosfeer betreffende hun oude
Hollandse "onderdrukkers". Zou zelfs
willen zeggen: integendeel. Telkens be
handeld als de verloren zoon.
Reisde van Djakarta naar Soerabaia
per bus. Steden teleurstellend doordat
niemand iets scheen te geven om on
derhoud en schoonmaken. Zelfs nieu
we gebouwen begonnen er reeds ver
vallen uit te zien. In sommige straten
lag vuil zo hoog, dat trottoirs niet lan
ger zichtbaar. "Oedik" (buiten de ste
den) ziet er meer uit als van oudsher.
Meeste suiker en thee fabrieken echter
lege gebouwen, daar machines ver
kocht aan hoogste bieder en veelal ge
transporteerd naar Singapore. Vele
oude suiker plantages nu weer rijstvel
den omdat suikerriet niet meer geperst
kan worden voor suiker-productie.
Plaatselijke suiker zo grof en vuil, on
verkoopbaar voor export. Mensen ta
melijk goed gekleed. Vrouwen dragen
hun familie-fortuin nog steeds als goud
en sieraden op het lichaam. Huizen
zien er tamelijk netjes en schoon uit,
en kinderen gezond. Schijnt, dat Su
harto langzaam maar zeker het land
uit het moeras trekt en "men" spreekt
goed over hem en heeft vertrouwen in
de toekomst. Praat is over volledig
economisch herstel in 10-15 jaar tijds.
Het is te hopen, dat actie al dit praten
zal opvolgen.
Oude monumenten (Borobudur, etc.)
nog steeds even indrukwekkend als
voorheen. Indon. voedsel nog steeds
heerlijk. Amerikaanse stijl hotels in
welke we onderweg overnachtten, te
luxieus en te duur. Veel plaatselijke en
goedkopere hotelletjes en naar mijn
mening beter voor economie om voor
georganiseerde toers daarvan gebruik
te maken, in plaats van toeristen geld
naar Amerika te laten afvloeien door
deze "international Hotels".
Vliegveld Surabaia zou in Australië
geen certificaat krijgen, evenmin als
vele anderen, zoals Kupang en Mau-
mere (Flores). Alle oude gebouwen ver
vallen. Geen nieuwe. Zelfde geldt voor
electriciteit en water voorziening. Oude
apparatuur overbelast. Vaak geen wa
ter of electriciteit, ondanks rantsoe
nering. Straatreiniging wordt verzorgd
door katten, honden, varkens en kip
pen. Huisvuil wordt op het voetpad ge
gooid en zo mogelijk verbrand. Riole
ring bestaat niet of functioneert niet.
Mijn "ZAMRUD" vliegtuig van Den Pa
sar naar Kupang ,oude D.C. 3) kreeg
panne en landde op een motor, waar
door drie dagen gestrand in Kupang.
Had dure maar plezierige, avontuur
lijke en gedenkwaardige "Sentimente
le reis" type vakantie. Contanten ge
brek in Diliy. Logeerde aan het strand
met 16 hitch-hikers. Leer-rijk. Ons
"Koninklijk Strand Hotel" leerde me
onze jongere generatie beter appreci
ëren.
Nico van Eek
(met zijn Pa werkte ik 34
jaar geleden bij het
Bat. Nwsblad T.R.)
In de "Haagsche Courant" lazen wij
het volgende fragment uit impressies
van een reporter op de Pasar Baru van
de Herdenkings-manifestatie:
"Zijn er nog demonstraties, agent?",
vroeg een Hagenaar.
"Meneer, zei de agent, die demon
stranten zijn nog wel zó intelligent,
dat ze begrijpen dat hier niets te
demonstreren valt. Want dit is de
grootste demonstratie die er be
staat".
Wij hebben van verscheidene zijden
dus van de zijde van bezoekers én
van winkeliers eveneens de verba
zing horen uitspreken dat het ondanks
de ontzaglijke drukte en het volkomen
vrije door elkaar lopen van mensen uit
letterlijk alle lagen van de maatschap
pij zo verrassend ordelijk toeging. Er
is zonder enige overdrijving geen en
kele wanklank gehoord!
10
