Een familieblad gaat heen
't Carillon
Opeens lezen we in de krant dat het
familieweekblad "Wereldkroniek" per 1
oktober zal worden opgeheven. Even
denken we misschien: "Weer een tijd
schrift weg. Straks komt er weer een
ander...er gaan er in de laatste tijd
zóveel weg en zóveel andere komen
ervoor in de plaats..." Maar op dat
moment besef je opeens dat er in som
mige gevallen "uit hetzelfde laken" een
zeldzaam oud pak verdwenen is en er
persé géén nieuw pak uit tevoorschijn
zal komen.
We zijn eigenlijk allemaal zo'n beetje
met de "Wereldkroniek" opgegroeid en
kennen het, ook al lazen we het vaak
niet elke week. Maar we wisten dat
het bij al zijn door velen geringgeschat
te "sensatieloosheid" of "gebrek aan
cultuur" of "geen blad voor serieuze
mensen" (wij tekenen maar een paar
links en rechts opgevangen commenta
ren op) toch een blad was, dat je in
ELK gezin in Nederland (en overal in
de wereld waar Nederlands gelezen
werd) op tafel kon leggen zonder ie
mand te kwetsen of te schandaliseren,
dat kinderen even gemoedelijk konden
lezen als opa's, de straatveger even
goed als de professor (als ze wilden),
een blad dus dat VROEGER een heel
gezin élk gezin bijeen kon hou
den in de huiskamer.
Pas als je dit bedenkt, merk je dat
er geen enkel blad meer is in Neder
land waarbij dat kan: op een eenvou
dige, eerlijke manier bij elkaar blijven,
een ieder van de clan iets opofferend
voor de ander. Moderne tijdschriften
dienen zonder limiet de uiterste wensen
van de individu en hebben weinig of
niets te maken met de andere indivi
duen van gemeenschap, zelfs al is dit
het Gezin. En jagen daarbij vaak idee-
en na, die zó onbegrijpelijk of kwet
send zijn voor andere individuen dat
samen lezen van het gezin met de
beste wil van de wereld niet mogelijk
is. In de Lectuur, eens beschouwd als
De Grote Tesamenbrenger van de men
sen, openbaart zich tegenwoordig De
Grote Verbreker.
En dat in nauwlijks een halve eeuw!
Als de gedachten van ons, Old-
Timers, om deze gedachte rondzwer
ven, keren we onwillekeurig terug naar
de tijd in Indië toen familie-lectuur de
gewoonste zaak van de wereld was.
Dat was de tijd van de "tromol", de
leestrommel, die in houten kistjes rond
gebracht werd bij de abonnees, vaak
in een krakende ebro in de middaguren
in sloom tempo door de stad sukkelend
achter twee druilorige paardjes en met
een slapende koetsier op de bok.
De oude kist werd afgeleverd en de
klaarstaande kist van de vorige week
werd meegenomen. De nieuwe kist
bleef onaangeroerd staan als Pa en Ma
nog in hun middagdutje gedompeld wa
ren. Geen kind kwam er aan. Punt.
Pas als Pater en Mater Familias wa
ren opgestaan, werd de kist geopend
en vluchtig doorgenomen of alles wel
voor kinderogen geschikt was. Hetgeen
meestal neerkwam op het prompt ver
wijderen van "La Vie Parisienne" en
"Le Journal Amusant", dewelke immers
vol "schandalige" plaatjes, die duide
lijke taal genoeg spraken, al verston
den we geen woord "didong" (Franse
taal). Dat deerde ons overigens niets.
In die tijd was het "Ja-of-neen" van de
ouders een vanzelfsprekende en rustig
aanvaarde zekerheid. Sterk, degelijk en
dierbaar al een oud-Indisch huis. Basta.
Overigens waren alle andere tijd
schriften interessant, leuk of leerrijk
genoeg, en deden we ijverig ons best
de betekenis van Engelse, Duitse of
Franse onderschriften te achterhalen
als de illustraties ervan ons boeiden.
In die tijd waren we volslagen onaan
raakbaar voor Europese nationale ve
ten, na-ijvers en hatelijkheden. We la
zen "Fliegende Blatter" en "Die Wo-
che" alsof Duitsers geen aartsvijanden
waren van de hele wereld. We lazen
Tel. 33 72 57
Thomsonlaan 108
Den Haag
Speciaal Atelier voor
Indische sieraden in
22 EN 24 KARAATS
GOUD
Waarom duur kopen als U 't veel
voordeliger kunt laten maken.
Schakelarmbanden
Slangarmbanden
Krintjing armbanden
Briljanten ringen
Briljanten oorknoppen
Kabaja Spelden
Trouwringen
Sebelah rotan armbanden
ALLES 22 OF IN 24 KARAATS
GOUD.
Zware halskettingen.
Een gouden stuivertje Ned.-Indië
vastgestelde verkoopprijs 95,
Carillonprijs 89,75 met echte
smaragd; alleen op bestelling.
die bladen even goedmoedig als "L'lllu-
stration" en "Je sais tout", de voor
loper van "Science Fiction", zoveel
wonderlijke ontdekkingen en toekomst
voorspellingen vonden we erin, nooit
vermoedende dat verreweg de meeste
nog tijdens ons leven werkelijkheid
zouden worden, en meer dan dat!
Goed, en van de Engelse bladen
hadden we "Sketch" met vele en veel
soortige pasteltekeningen en aquarel
len, die we ijverig probeerden na te
tekenen en waarvan b.v. het hondje
Bonzo en de chimpansee's van Lawson
Wood nog steeds onvergetelijk zijn ge
bleven. En dan had je "Illustrated" met
zijn toch wel sprookjesachtige foto's
van de society column van Engeland,
en de Amerikaanse "Life", kleiner, lol
liger en foto-lozer dan het moderne
foto-album van die naam. En soms ook
had je het Londense maandblad
"Strand" in de trommel, met de vele
tekeningen van Montgomery Flagg.
Maar ALLE bladen toen hadden enorm
veel meer humor (en voor iedereen
leesbare humor) dan nu.
Bij de Nederlandse bladen waren er
een paar die ik nooit las als kind, na
melijk "Buiten" en Eigen Haard", want
het Hollandse "Buitenleven" ging vol
slagen buiten alle Indische begrippen,
en in Indië hadden we gewoon geen
haard en dus ook geen haardieven,
meer leefden gezellig en in "kotjok-
kotjok" stijl tussen vendu-ameublemen
ten. Klaar!
Ik spreek nu van ongeveer de begin
twintiger jaren, en in de loop van de
jaren tot de oorlog veranderde de in
houd van de Indische trommels regel
matig. Zo waren later bladen als "De
Lach", "Uitkijk" en "Piccolo" trouwe
gasten, en raakte "De Prins" geheel
verloren. De tel zijn we helemaal kwijt
geraakt.
Er is alleen maar één vage verande-
rings-factor in de loop van een halve
eeuw: sommige bladen verdwijnen nu
eenmaal onherroepelijk en andere ko
men op. Maar zelfs t.a.v. het waaróm
sommige bladen opkomen of verdwij
nen zijn geen duidelijk aanwijsbare
redenen aan te wijzen of het moest zijn
dat de verdwijners over het algemeen
"saai" worden. En daarnaast dat de
onbarmhartig stijgende exploitatiekos
ten maken dat productie van een rede
lijk geprijsd blad onmogelijk wordt.
Dan blijft het nóg wel vreemd dat
"Wereldkroniek" moet opgeven met
nota bene 50.000 abonnee's, waarvan
de helft veilig vastgelegd in stevige
leesportefeuilles! TONG TONG is daar
mee vergeleken gewoon een armoe
zaaier met maar 6200 abonnees! Dui
men, beste mensen, duimen voor lan
ger bestaan!
Iets duidelijker wordt het raadsel als
we horen dat Wereldkroniek evenals
Tong Tong veel te weinig adverteerders
heeft, maar vooral omdat ook Wereld
kroniek geen potige redactie vormen
kan en b.v. al tijden lang geen hoofd-
Lees verder pag. 5
3
