Fonteijn Co -
<:~YYlyótiek op en om de
oenoeng jendana
VAN MOND TOT MOND
Vlamingstraat 5, Den Haag, Tel. 11 66 77
v/h te DJOKJA
GOUDEN
schakelarmbanden
krintjing
slangen
colliers
(6 tot 100 gr.)
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud
22 Karaats verlovingsringen
BRILJANTEN
markiesringen
hangers
oorknoppen
gezet in
22 karaats goud
MIDO
polshorloges
SEBELAH ROTAN ARMBANDEN VAN 24 KRTS GOUD (mas kertas)
Komt U van BUITEN Den Haag?
Wij betalen, bij aankoop vanaf 200,de reiskosten voor één persoon
geheel terug I I
De tjendana (sandelhout) komt op
Java voor in de omtrek van Kediri op
de Gg. Klotok en ten westen van Toe-
loengagoeng op de Gg. Tjendana bij
district Kalangbret.
De tjendana bezit veel eigenaardig
heden. Het ontkiemende zaad heeft een
zekere bemoedering nodig, bij het ont
breken daarvan sterft het jonge plant
je. Op de kweekbedden worden eerst
stekken in de grond gestoken alvorens
het zaad uit te planten. Gelijktijdig met
het ontkiemen van dit zaad groeit de
wortel in de richting van de reeds uit
gelopen stek en doorboort deze met
haar punt. Met deze "pleegmoeder"
leeft het jonge plantje gedurende een
bepaalde periode in symbiose.
Chinezen gebruiken sandelhout
graag voor doodkisten. Verder wordt
sandelhoutolie veel gebruikt bij de
zeepbereiding en ook als medicijn.
Zwaarbemeste bomen krijgen geen
kernvorming en blijven reukloos.
De tjendana werd, voorzover de
grond zich daartoe leende, veel ge
plant in de buurt van hindoe-tempels,
zoals bijv. op bovengenoemde bergen.
De geur van de tjendana diende als
een soort bewieroking op plekken waar
geofferd werd.
Graag had ik een wandelstok van
deze houtsoort gewild en probeerde
daarom een goed stuk hout te vinden.
Toen ik hiermee bezig was, hoorde ik
plotseling de stem van een toezicht
houder, die mij vroeg wat ik op dat
uur in deze contreien kwam doen. Ik
vertelde hem van mijn plannen, waarop
de man mij ten stelligste afraadde deze
door te zetten. Volgens hem zou een
ieder, die ook maar een stuk sandel
hout in zijn huis had, door ziekten
achtervolgd worden, net zo lang tot hij
het betreffende stuk teruggebracht
had naar de plaats waar hij het van
daan gehaald had.
De mantri van het boswezen bijv.
zo vertelde hij verder had een
schede van sandelhout voor zijn kris
laten vervaardigen. Zijn gehele gezin
werd door ziekte getroffen, zo erg
dat zijn zoon zelfs stierf. Eerst nadat
hij de schede teruggebracht had naar
de plek waarhij het hout vandaan ge
haald had, week de ziekte.
Hetzelfde had de assistent-wedana
van Pagerwodjo ondervonden, evenals
een hoofdopziener van het boswezen.
Deze had zich uit het mooie sandel
hout een sigarettenstel laten snijden.
Ook hij werd net zolang meedogenloos
door ziekte achtervolgd tot hij ten ein
de raad een doekoen raadpleegde. De
man beweerde, dat zich bij de hoofd
opziener Duitser van geboorte
een voorwerp bevond, dat er niet hoor
de en dat uit het westen afkomstig
was. De zieke piekerde wekenlang er
over wat voor voorwerp het toch kon
zijn, tot 'n vriend hem eens bezocht en
zijn bewondering uitsprak over het hou
ten sigarettenstel en hem vroeg waar
hij het vandaan had. Toen de hoofd
opziener de plaats van herkomst van
het hout noemde, schrok deze zicht
baar. Nog dezelfde nacht werd het si
garetten-stel door de djoeroetoelis en
de mantri teruggebracht naar de plek
van waar het hout afkomstig was. Daar
na trad zienderogen de genezing in en
de nuchtere westerling moest de mys
tiek van het geval erkennen.
Bovenstaande verhalen hoorde ik
van derden. Het volgende voorval werd
mij echter door betrokkene zelf ver
teld.
Deze, een javaanse bosopzichter uit
Trenggalek, kreeg eens bezoek van
een Solose krissenschede-maker. De
opzichter verzocht hem een schede
voor hem te maken van tjendanahout.
Hij zou hieraan wel weten te komen.
De Solonees had hiertegen geen be
zwaar. De tjendana was tenslotte hun
erfdeel, want de hindoes hadden deze
bomen vroeger geplant en aangezien
de javanen toch van de hindoes af
stamden zo redeneerde hij was
het toch hun goed recht van deze bij
zondere houtsoort gebruik te maken.
De opzichter reisde naar een oudere
collega en verzocht hem een oogje
dicht te doen en hem toe te staan wat
houtweg te halen. Uiteindelijk zwichtte
de man, nadat hij vergeefs geprobeerd
had zijn jongere collega van zijn voor
nemen af te brengen. Nadat deze ein
delijk de vurig begeerde krisschede in
zijn bezit had, werd hij ziek. Hij begon
met zijn linkerbeen te slepen en dit
werd zo erg, dat hij nadat geconsta
teerd was dat de kwaal ongeneeslijk
was, afgekeurd werd. Zijn kwaal ver
ergerde, hij werd bedlegerig en tot
overmaat van ramp werden ook zijn
vrouw en kinderen ziek. Nadat de el
lende een jaar had geduurd, verhuis
den de krisscheden naar het tjendana-
bos. Spoedig daarop trad een algeme
ne genezing in. De opzichter werd
daarop aangesteld als bureauchef om
het tenslotte nog tot commies te bren
gen.
Voor al deze gevallen kan ik geen
verklaring vinden, maar wel ben ik blij
de raad van de oude bewaker opge
volgd te hebben en van een mooie
sandelhouten wandelstok te hebben af
gezien.
Doelitzsch
FAVORIETE recepten verder vkrtei.d
VEK'/AMFI.D DOOR HU INDISCH TIJDSCHRIFT TONG TONG
moessQn
Ons eigen receptenboekje uit de Moes
son-reeks. Verkrijgbaar bij Boekhandel
Tong Tong voor slechts f. 3,incl.
porto.
11
