RADIOBAANBREKER PHILIPS
l'HILf J>S
Als we tegen 6 uur naar huis moes
ten, dan liepen we moegespeeld, rustig
't kleine eindje naar huis voorbij een
Javaans huis, waar ze op 't voorerf een
rookvuurtje hadden voor de muskieten.
Hun karbouwen stonden dan stil in een
kring met hun koppen naar 't vuur ge
keerd en de katjongs hurkten erbij, nu
niet meer uitgelaten, maar ernstig. De
geur van die rook is me altijd bijge
bleven.
Tegen dezelfde tijd moest de laatste
trein uit Semarang komen en die liep
voorbij ons huis. Wij waren altijd pre
sent in de voorgalerij en als we de
laatste wagen zagen verdwijnen riepen
we groetend „Blauwlichtje, blauwlich-
tje" n.a.v. de twee achterlichten,
's Morgens kwam altijd een bibik met
uitsluitend rijstemeelkoekjes, poetoe
majang, gempol plèrèt met geraspte
klapper en witte suiker. Er was een rol
bij, zwart, in pisangblad, zoet, maar niet
heet (saren?), maar wat ik zalig erbij
vond. Trouwens alles vond ik heerlijk
wat die meid bracht. Voor 1 cent moch
ten we elk snoepen. Bibik zonder di
ploma of examen dit en school dat.
Met semangka tijd werden grobaks
vol van deze ronde lichtgroen ge
streepte vruchten in Semarang ver-
kocht aan Chinezen, speciaal voor de
pitten. De bekende kwatjie waar je al
tijd een gezouten tong van overhoudt.
Wij kregen elk een uitgeholde, maakten
er gezichten op en in de vooravond,
met een kaars erin, liepen we gelukkig
in de tuin rond.
Als mijn vader van tournee thuis
kwam, had hij wel eens zakken vol
kleingeld bij zich, die eerst geteld
moesten worden. Een paar tafels met
tjorongs aan de hoeken werden vrij
gemaakt en dan begon 't uittellen. Mijn
broer en ik mochten meedoen en we
deden echt ons best om net als de
djoeroetoelis, de gobangs met 4 tege
lijk, centen en dubbeltjes met 5 naast
elkaar te leggen. Op 't-laatst deden we
't zo goed, dat we geen fouten meer
maakten. Zoiets vonden we interessant
werk en we bleven erbij tot alle zakken
in de kluis werden opgeborgen.
Een andere keer werd een picnic
georganiseerd naar 't strand dat daar
Moro heet, als ik me niet vergis. Hier
van weet ik niet veel meer, alleen vaag
i 't pootje baden dicht bij de moeders
(we kwamen in dokars) en 's avonds
thuis 't goreng van vis. Tot laat in de
I' avond bleef mijn moeder in de keuken
met kokkie bakken. Nog geen ijskast.
We hebben nog de cholera-epidemie
meegemaakt. Tot 's avonds laat zag ik
de Javanen hun doden begraven, want
hun kerkhof was achter ons huis. Ik
zag obors en hoorde 't gemurmel van
de gebeden: tussen de bedienden
stonden we dan stil toe te kijken.
Van de Regent van Demak kregen we
vaak rijpe gedondong toegestuurd,
maar we moesten de pitten teruggeven.
Misschien een bijzondere soort? Maar
de Regent kreeg zijn afgekloven ge-
dondong-pitten terug.
De experimentele kortegolfzender van Philips in het laboratorium, waarvan de eerste proef-uit-
zending op 12 maart 1927 door de Heer A. C. de Groot te Bandoeng werd ontvangen.
N.a.v. de artikelen over "Radio Baan
brekers" in ons blad, schreven wij naar
Philips om een "baanbrekend tele
gram" van de heer A. C. de Groot ten
einde dit telegram in ons blad af te
drukken. Wij ontvingen van Philips on
dervolgend schrijven hierop:
Tot onze spijt moeten wij u medede
len, dat wij niet in het bezit zijn van het
telegram van de heer A. C. de Groot.
Wij kunnen u wel in het kort medede
len, hoe e.e.a. in zijn werk was gegaan.
De amateurs die destijds met de
korte golf werkten, moesten soms zeer
lang wachten op gunstige weersom
standigheden. Zij zaten soms hele
nachten aan hun toestel en kregen zo
nu en dan contact met andere amateurs
op zeer grote afstand. Voor Philips was
de aanwezigheid van deze amateurs
over de gehele wereld zeer gunstig en
men rekende ook op hun steun, toen
men startte met de experimentele zen
der van het laboratorium (de PC.J.J.).
De eerste proefuitzending vond
plaats op vrijdag 11 maart 1927 (dus
niet in 19281). Men besloot gewoon
grammofoonmuziek uit te zenden. Tus
sendoor vermeldde men op een zeer
bescheiden toon: "Hallo, hier experi
mentele zender van het Philips' Labo
ratorium in Eindhoven, Holland, op de
30,2 meter".
De tijd brak aan, dat 't oude kantoor
verplaatst moest worden; er was nog
ergens een foto van mijn vader, een
assistent en de djoeroetoelissen, maar
die is ook verloren geraakt. Daarna
moesten we in Semarang in de kost en
door 't nieuwe schoolleven vervaagde
Demak hoe langer hoe meer.
C. W. D.—Th.
Bij Philips wisten maar weinigen iets
van de proeven, omdat men het experi
ment, met de kans op mislukking, niet
aan de grote klok wilde hangen.
Zaterdagochtend, 12 maart 1927, om
3.15h Java-tijd, had de heer de Groot
reeds een paar maal door een draag-
golf heen gedraaid, maar hij had er niet
speciaal acht op geslagen.
Om 3.40h hoorde hij opeens: "Hier
een experimentele uitzending van het
Philips' Laboratorium in Eindhoven,
Holland, op de 30,2 meter".
De heer de Groot was zo enthou
siast, dat hij de volgende morgen in
plaats van de ontvangstkaart, een tele
gram naar Philips liet sturen, dat luidde:
"Philips Eindhoven uw korte golf
schitterend de Groot Bandoeng". Later
bleek dat hij door een telegram te stu
ren, Philips juist een grote dienst had
bewezen. Het zou n.l. enige weken ge
duurd hebben, voordat het Laboratori
um de ontvangstkaart zou hebben ont
vangen. Door dit telegram wist men in
het Laboratorium van Philips de volgen
de ochtend al, dat de eerste uitzending
geslaagd was en men kon doorgaan
zonder vrees voor een fiasco.
Bijgaand sturen wij u een foto van de
experimentele zender van Philips, die
wellicht ais illustratie in een van uw ar
tikelen zou kunnen dienen.
Drs. D. Boer
In rebus asperis et tenui spe fortissi-
ma quaeque consilia tutissima sunt.
In hachelijke en weinig hoopvolle om
standigheden zijn de koenste plannen
de zekerste.
Livius
9
