ALTIJD FIT ZUN
EXTRA LEVENSKRACHT?
ONVERGETELIJK
NIEUW-GUINEA
Dit nieuwe, natuurlijke antwoord kan voor u de oplossing zijn.
VITALE POSITIEVE GEZONDHEID VOOR MAN EN VROUW
Een zeiltochtje met wat hindernissen
ledereen noemde hem Entjèh Pendék, de
kleine Chinees, wat bejaard, kort van pos
tuur, vitaal en erg kwiek in zijn bewegingen.
In de periode van de paradijsvogeljacht was
hij een taai en verwoed jager en daarna
een mini-exporteur van copra en parelmoer
schelpen en gesettled op het eiland Komam-
bang-besar, waar hij een kebon klappa ex
ploiteerde.
Steeds gekleed in een sober badjoe Tjina
met knopen van een opgenaaid gevlochten
balletje van draad en verder een tot de
knieën reikend zwart broekje. Gedurende
de tijd dat de Angin Timoer weer waaide,
nodigde hij mij uit om naar zijn negorij te
gaan op zoek naar parelmoerschelpen.
Waar ik toch een rustperiode had totdat ik
weer het binnenland in moest voor de win
ning van Gom-copal, nam ik zijn uitnodiging
aan.
De groep Komambang, liggende ten noor
den van Sarmi, bestond uit 3 eilandjes, t.w.
Komambang-besar, Komambang-ketjil en
Komambang-kosong. Deze eilandjes lagen
in een zeer rijk visgebied alwaar ook in een
vrij grote hoeveelheid de bea-soesoe en de
bea-boelan (parelmoerschelpen) te vinden
waren.
Met een vlerkprauw en 4 papoeasche
roeiers vertrokken we van Bagan-Serwar,
een dorp ten oosten van Sarmi.
Bij de start liet het weer zich goed aan
zien doch halverwege Sarmi-Komambang-
besar kwamen plots hevige rukwinden op
zetten, die golven met schuimkoppen deden
ontstaan. De prauw danste en de aan de
séma-séma (uitsteeksels waaraan de drij
vers links en rechts waren vastgemaakt)
verbonden drijvers smakten hevig spattend
met gekraak in het water. Het zeil moest
gereefd worden en als een slavendrijver
vuurde Si Péndék ons aan om harder te
roeien en zijn krijsende stem klonk boven
het geloei van de wind uit: satoe... doewa...
satoe... doewa... dajoeng... dajoeng moe...
forsee... forsee... (roeien, roeien met volle
kracht). Een opkomende regen en een mist
bank omhulde ons plots zodanig, dat we
amper tien meter verder konden zien, waar
door we ons niet meer konden oriënteren
en zodoende onze koers kwijt raakten.
Met een vloek stond Si Pendék van zijn
zitplank op, doch omdat de prauw op dat
ogenblik hevig helde viel hij met een kreet:
"Toehan ampoeng" neer en tuimelde over
boord. Als een rat kwam hij weer boven
water. Ondertussen liet ik mijn peddel los,
boog me over de prauw heen en kreeg hem
bij zijn broekje te pakken. Het was beslist
niet zijn beste broekje geweest want de
kólór ervan brak en het broekje zelf kreeg
een enorme scheur.
Toen we hem aan boord hadden getrok
ken grinnikten de papoea's bij het aan
schouwen van de striptease, die ons klein
kereltje ten beste gaf. Hij trok de kólór van
zijn broekje helemaal uit en bond die vast
om zijn middel. Daarna perste hij zijn nat
broekje uit en hing dat over zijn kólór heen
waardoor hij weer piekfijn was gekleed met
een tjedako (lendendoek), de luchtige prak
tische dracht van de jungle. Na de storm
kwam plots een stilte. De regen was opge
houden en ook de mist was weggetrokken.
We waren oost-waarts afgedreven in de
richting van Komambang-Kosong, waar we
vanwege het vallen van de avond onze
koers naar richtten. Met vallen en opstaan
nerijke concentraties. Aktief Capsules bevatten
geen verdovende middelen. Regelmatig ge
bruik werkt niet gewoontevormend. U zult
verbaasd staan over het verschil dat de ge
makkelijk te gebruiken Aktief Capsules be
tekenen voor uw energie en uw hele welzijn.
U zult zich in alle opzichten sterker voelen,
jonger en opgewekter en u zult er beter uit
zien. Een zuivere huid, gezond haar en
stralende ogen zijn het bewijs van uw terug
keer naar een vitale, positieve gezondheid.
Indien u niet altijd zo fit bent als u wel wenst,
niet voldoende levenskracht bezit en u fysiek
niet lekker voelt, kan dat betekenen dat u de
natuurlijke vitaminen nodig hebt, zo noodzake-
lijkvoorhet onderhouden van een juiste bloed-
toevoer naar de spieren van het lichaam en
naar de hersenen. Door dezelfde oorzaken
kan uw spijsvertering verstoord en uw reserve
aan energie gevaarlijk klein worden. Doe zoals
duizenden mensen in het Noorden van alle
leeftijden doen en breng de natuur terug in uw
voeding door bij uw maaltijden Aktief Capsules
te gebruiken. Aktief Capsules zijn smaakloos.
Zij combineren hoge concentraties van tarwe-
kiemen (de rijkste bron van „groei"- en „ener-
gie"-vitaminen) met andere natuurlijke vitami-
Begin vandaag nog met het gebruik van
Aktief Capsules. Verkrijgbaar bij apotheker
en drogist, 3,90 voor een kuur. Nu ook ver
krijgbaar in handige doordrukverpakking.
konden we de prauw uit de lichte branding
naar land trekken. Terwijl wij ons gereed
maakten om 'n bivak op te slaan kuierde Si
Pendék naar een niet ver van ons gelegen
open hutje, waar 2 papoea's druk bezig wa
ren met het foe-foe-ën (roosteren) van
vlees. We zagen hem druk gesticuleren met
die mannen. Hoofdschuddend kwam hij naar
ons terug en zich tot mij wendend zei hij met
'n verongelijkte stem: "Tjoba 'nir, itoe orang
ada daging toetoeroega (schildpaddenvlees)
Saja minta kapada dia: Sobat... dengerlah..
saja maoe belih sepotong dari itoe daging.
Apa kau maoe. Oewang kah?... atau tem-
bako... kah? Tjobah... apa kah dia menja-
oet? Tjêê, terada! Dia orang tida baek
moe!"
Mopperend nam hij plaats naast me. Dat:
Tjêê, terada: wat in feite "Donders neen"
betekende, zat de kleine man erg dwars.
Na onze maaltijd bestaande uit sinolè (d.i.
sago geplet in een hete wadjan), gepofte
vis en wat klapper strekten we ons ver
moeid neer en waren spoedig in slaap ter
wijl onze roeiers zo nu en dan het bivak-
vuur oprakelden.
In de vroege morgen werd ik gewekt door
Si Pendék, die mij met opgewonden stem
vroeg met hem mee te gaan naar het bivak
hutje van de twee papoea's. Hun bivakvuur
was gedoofd. Naar de 2 stil liggende man
nen wijzend zei hij met verschrikte ogen:
"Mati, moe".
Na het onderzoek constateerde ik dat die
twee mannen inderdaad dood waren evenals
de hond, die naast hen lag. Een van onze
oude papoea-roeiers die ons was gevolgd,
snuffelde in het hutje rond en haalde uit een
nocking (zak van gevlochten draad), dat aan
een dwarshoutje hing, een stukje toetoeroe-
gavlees. Hij greep vervolgens mijn hand
en leidde me naar een struikje waar het
krioelde van mieren. Toen hij het stukje
vlees tussen de mieren legde zagen we dat
die beestjes na een korte schouw een ze
kere aversie toonden door zich snel van
het vlees te distantiëren om vervolgens hun
loop te vervolgen. De oude papoea legde
zijn hand op mijn schouder en zei op het
vlees wijzende: Toetoeroega tera baek moe.
Daarmee wou hij mij te kennen geven dat
het vlees giftig was. Vervolgens vertelde
hij mij dat in deze streken weieens een
"toetoeroega-karang" op het eiland kwam
om hun eieren te leggen. Volgens hem
mocht men het vlees van dat soort schild
pad niet eten omdat het giftig was. Onder
tussen waren er andere prauwen aangeko
men met papoea's vanuit Sarmi. Nadat we
hun de gehele situatie hadden uitgelegd,
begroeven ze de hond in het zand en voer
den met hun prauwen de doden onder kla
gend gezang huiswaarts. Ook wij maakten
ons gereed om onze reis te vervolgen. Si
Pendék nam mij voor ons vertrek even ter
zijde en zei wijzende naar de hut: Slamat
'nir, saja tida beli itoe daging. Itoe doewa
papoea sebetoelnja orang baek. Daarna
spraken we niet meer over het geval. Het
was een heerlijke morgen.
Van het zuiden waaide vanuit de grillige
blauwe toppen van de van Rees-gebergten
een frisse koele landwind, die de zee zacht
deed rimpelen. Het azuur van de hemel met
voortijlende door de zon getinte roze dotjes
van wolken in de heldere reine lucht gaven
mede een aspect van volmaaktheid in dit
stukje heelal. Nieuw-Guinea!
DAT
ABONNEES AMERIKA
Tong Tong niet ontvangen of
beschadigd en U wilt gauw een
ander exemplaar? Bij Roy Stee-
vensz, 11543 Buell str., Santa Fe
Springs, California 90670 kunt U
er om vragen.
Naar Den Haag schrijven duurt
lang!
13
