Bali Beach Hotel,
Eén Steenmassa
UIT EEN BRIEF
KERST, RAMADAN
EN LEBARAN
(Uit de BERITA YUDHA van 11 aug.:)
"Enorm! Overweldigend!" Dit waren
de woorden die Maud Ritman bezigde
tot haar Indonesische vrienden toen ze
het had over Djakarta, d.w.z. het Dja
karta dat zij kende tot 1956. Omstreeks
die tijd, na tientallen jaren in Indonesië,
dat haar tweede vaderland is gewor
den, te hebben gesleten, vertrok zij
met haar echtgenoot en een bezwaard
hart naar Nederland; "daar bij die mo
len", daar hebben zij zich voor goed
gevestigd-
Het was circa die tijd dat de verhou
ding tussen Indonesië en Nederland
haar hoogtepunt scheen te hebben be
reikt.
Vijftien jaren zijn inmiddels verstre
ken. Een maand geleden echter is het
echtpaar Ritman weer naar Djakarta
teruggekeerd voor een bezoek van on
geveer 6 maanden, als gast van een
van hun goede vrienden, de vooraan
staande Nederlandse entrepreneur Dr.
I. H. M. Schmutzer die momenteel in
Djakarta vertoeft.
In een korte spanne tijds, dadelijk na
hun aankomst in Indonesië, hebben
Paatje Ritman (dit is namelijk zijn bij
naam onder de voormalige Djakartaan-
se verslaggevers) en Maud geheel Dja
karta doorkruist, dat ze nog terug her
kennen van tempo doeloe. Ze bezoch
ten Bogor, gingen met vakantie naar de
Poentjak, naar Bandoeng en Bali.
Het echtpaar heeft in Nederland veel
gelezen over de veranderingen die Dja
karta vooral onder leiding van gouver
neur Ali Sadikin heeft ondergaan.
Ze waren echter volkomen onder de
indruk van het weerzien met Djakarta
in drie dimensies. Hoe intens is de me
tamorphose geweest van het Djakarta
van 1956 tot dat van 1971! Met haar
verdiepingsgebouwen, de uitgestrekte
Senajan sportterreinen, de rijstroken
van de Djakarta Bypass waar destijds
maar een smalle weg doorheen liep.
Antjol dat tot Bina Ria was omgeto
verd met al die huisjes, de transforma
tie van de Chinese kamp tot het mo
derne Glodok en wat dies meer zij.
Temidden van die moderne construc
ties en prachtige woningen in de ver
schillende stadsgedeelten zijn echter
nog oude gebouwen te bespeuren, zo
als het Hotel des Galleries in de omge
ving van de Harmonie, welke nu een
hele smerige indruk maakt.
Straten die de Ritman's vroeger heb
ben gekend als betrekkelijk stil zijn tot
drukke verkeersaders uitgegroeid met
een gekrioel van allerhande voertuigen
en, niet te vergeten, de eindeloze
stroom van duizenden betjaks, gelijk
een zwerm mieren Een druk verkeer is
eveneens te bespeuren in de voormali
ge élite buurten waar de Oranje Boule
vard en Van Heutz Boulevard doorheen
liepen, welke straten thans zijn her
doopt in respectievelijk Djalan Dipo-
negoro en Djalan Tengku Umar.
Nu wat anders, Paatje Ritman die
vroeger onder het corps Djakartaanse
verslaggevers bekend stond als een
bejaard, maar kras en opgewekt man,
heeft volgens vrienden eveneens een
verandering doorgemaakt, althans ui
terlijk. Hij ziet er al erg oud uit (naar
gissingen moet hij nu al minstens 75
zijn) en als hij loopt doet hij het kalm
pjes aan met behulp van een wandel
stok. Maar, als hij eenmaal op zijn
praatstoel zit, aan het gekscheren slaat
en men zijn rake antwoorden op vra
gen van zijn vrienden in aanmerking
neemt, dan is het, alsof die oude Rit
man weer voor je geest komt te staan-
Dit bleek overduidelijk gepasseerde
zaterdag (d.i. 7 augustus 1971 AST)
in een ontmoeting met vroegere vrien
den onder de auspiciën van B.M. en
Herawati Diah in hun woning aan de
Djalan Diponegoro, die sinds kort
was omgetoverd tot Hotel "Wisma Am-
basador" (Huize Ambassadeur -AST)
Van oudsher was Paatje en Maud
Ritman's savoir vivre met Indonesische
verslaggevers altijd even intiem ge
weest, vooral gedurende de periode na
de onafhankelijkheidsverklaring van In
donesië, toen Ritman nog hoofdredac
teur was van het Nederlandse dagblad
de "Nieuwsgier". Hij was erg aange
daan bij het weerzien van zijn colle
ga's van tempo doeloe. Deze waren,
behalve het echtpaar Diah, Rosihan
Anwar, Mochtar Loebis, Tasrif en an
deren.
Paatje Ritman wist nog te vertellen,
hoe hij "in the early fifties" deelnam
aan de demonstraties uitgaande van
de Indonesische Journalisten Vereni
ging, de PWI, ter verdediging van Asa
Bafagih tegen wie de Procureur-Genè-
raal "maatregelen had getroffen.
Hij wist ook nog te vertellen, hoe hij
samen met Anwar Tjokroaminoto in
een cel was opgesloten door de Mili
taire Politie, maar later, toen hij weer
op vrije voeten was gelaten, Anwar te
rugzag in het Paleis Ritman sprak
over het Paleis Noordwijk -toen deze
tot minister was benoemd.
Maud's commentaar over Bali was
identiek aan dat van de andere Euro
pese toeristen. Ze betreurde de trotse
architectonische contouren van het Ba-
li Beach Hotel temidden van de mooie
natuur en de Balise wereld van de
kunst.
Ze noemde de hele structuur van dit
hotel "één stenenmassa" temidden van
een prachtige panorama.
Maud was zo enthousiast over Dja
karta dat ze niet verbitterd was, toen
verleden week, tijdens de Djakarta
Fair, zij tot de ontdekking kwam dat
een stomme zakkenroller op het punt
Van een Indischman met een heel
oude en goede naam in Indië, die on
langs een bezoek bracht aan Indone
sië, ontvingen wij een lange brief met
hoofdzakelijk bevindingen van de groei
en bloei van de GIKI in Surabaja.
De brief besluit met dit aangename
nieuws:
Het was voor mij een belevenis een
avond te vertoeven in de kring van de
Indo-Indonesische gemeenschap, die
Dr. Sutjahjo om zich heen heeft ver
zameld. Er waren vele oud-leden van
het I.E.V. aanwezig en zelfs enkele
asli's, allen echter met dezelfde ge
meenschapszin en in harmonie met
elkaar, voortbouwende op de beginse
len van het I.E.V., een centrum te vor
men voor de wederinvoering en verde
re instandhouding van het achterop
geraakte Nederlands. Dit streven ver
dient m.i. alle steun en medewerking.
Dr. Sutjahjo heeft mij verzocht zijn
hartelijke groeten te doen aan Tjalie
Robinson en zijn medewerkers van
Tong Tong, aan wie hij veel dank is
verschuldigd, van welke taak ik mij
hierbij kwijt.
Vanaf deze plaats wil ik Dr. Sutjahjo
alle succes toewensen bij zijn werk
ten bate van de Indo-Europese ge
meenschap te Surabaja.
F. van Spréw
Vooruit kijkend (en werkend) naar
het Kerstnummer van over drie maan
den, willen wij de lezers die nog een
kerstverhaal hebben liggen of vast van
plan zijn er één te schrijven, verzoeken
dit zo spoedig mogelijk te doen- Zoals
U weet, is daarvoor ook Oude- en
Nieuwejaarscopy geschikt. Stuur maar
op en bij voorbaat terima kasih!
Ook vallen al gauw voor onze vrien
den in Indonesië de Lebaran, waarvoor
U twee dagen memoriseren moet: het
begin van Ramadan op 21 oktober en
de Lebaran op 19 november. Wie nog
brieven te versturen heeft of pakjes te
verzenden, NU is het de tijd!
stond een ingreep te doen op haar
lederen tas met een Gillette mesje (het
Indonesisch bezigt hiervoor de term
"disilet" AST). De lievelings tas
vertoonde nog de lidtekenen van deze
ingreep! Haar commentaar: "Ach, over
al vind je thans zakkenrollers, ook in
verschillende grote steden in Neder
land."
Maud glimlachte en vertelde verder
over haar weerzien met Djakarta.
5
