Herinneringen om het Julianaziekenhuis te Bandung
Nogmaals Juliana en
Bernhard in Indonesië
Ik kan mij nog goed herinneren, dat ik
als jongen van nog geen tien jaar, re
gelmatig in het Julianaziekenhuis kwam.
Niet omdat ik ziek was, maar omdat
mijn vader daar vóór de oorlog admi
nistrateur was. Na de oorlog was hij er
ook nog enige tijd werkzaam.
Ik herinner mij de prachtig aangelegde
tuinen waardoorheen de galerijen lie
pen, de kantoren aan de voorzijde
(links boven op de foto) en de keukens
aan de achterkant. De mantri's op de
zalen waren altijd even vriendelijk,
evenals de kantoor 'klerken' die mij
carbonpapier gaven om zélf te typen
op een kantoorschrijfmaohine, waar ik
gek op was, en wat mijn vader ooglui
kend goed vond.
Ik herinner mij zuster Franken, zuster
Van de Peppel en vele anderen. In het
bijzonder mevrouw Burghard, hoofd
van de huishoudelijke dienst van het
ziekenhuis. Dit was een ontzettend
hartelijke 'moeke' die altijd een lekker
hapje voor mij had klaarstaan als ik op
mijn ronde met mijn vader de keukens
aandeed. Mevrouw Burghard heb ik in
het begin van de oorlog nog meege
maakt in de Jappenkampen in Bandung.
Altijd had zij een opbeurend woord en
zei dat 'het' gauw voorbij zou zijn. Zij
heeft het niet mogen beleven. Van
honger omgekomen in een vrouwen
kamp.
In het begin van de oorlogstijd hadden
wij thuis een voortgezette kliniek onder
leiding van de directeur-geneesheer
van het Julianaziekenhuis, dr. Van de
Roemer. Op de kleine foto staat dokter
Van de Roemer met zuster Cramer,
verpleegster, en geheel rechts mijn
moeder die de administratie voerde.
Onze voorkamer was de wachtkamer,
de speelkamer de onderzoekruimte.
Ons huis lag aan de Riouwstraat in
Bandung, vlak bij het Oranjeplein.
Aangezien ons huis in het eerste kamp
viel, hebben wij deze kliniek nog enige
tijd weten te houden ten dienste van
velen die medische hulp nodig hadden.
Toen het kamp werd overgeplaatst en
dokter Van de Roemer niet meer kon
blijven zijn wij van daaruit per grobak
vertrokken naar het volgende kamp.
Na de oorlog zag ik ons huis terug,
waar geen steen (letterlijk) meer op
de andere stond. Tussen de vloertegels
groeiden oranje goudsbloemen, ik vond
dat toen een oranjesymbool van 'vrij
heid'.
Na de oorlog deden mijn vader en ik
ons intrede in het Julianaziekenhuis
dat klaargemaakt werd voor oorlogs-
zieken en kampmensen. Ik heb voordat
mijn moeder en zusje uit de kampen
terug kwamen veel gezien van mensen
die werden binnengedragen na een
'aanslag' of slachtoffer waren gewor
den van Indonesische opstandelingen
vlak na de oorlog. Het ziekenhuis is
nog even bezet geweest door deze
parindra's, en is later ontzet door Gur-
ka's. Ik zie nog de mitrailleur voor onze
kamerdeur op de bovengalerij staan.
Vanuit het ziekenhuis vonden ook veel
transporten plaats naar Nederland,
waarbij ik stond te kijken als de auto's
vertrokken met overlevenden die naar
Nederland gingen.
Mijn vader heeft na de oorlog, na een
korte rustperiode in Holland, nog en
kele jaren zijn werk in het Julianazie
kenhuis voortgezet, tot ook voor hem
de tijd aanbrak het gebouw op Randji-
badak aan de Pasteurweg voorgoed
vaarwel te zeggen.
Als dit ziekenhuis kon spreken, dan
zou het heel wat verhalen kunnen ver
tellen. Dokter Van de Roemer schijnt,
als ik goed ben geïnformeerd, intussen
te Den Haag overleden te zijn; mijn
vader, W. de Gelder, woont eveneens
te Den Haag en is gepensioneerd.
Naar aanleiding van het artikel "De
gordel van smaragd" (T.T. 1 nov., no. 8)
dat een bespreking was van het door
J. P. M. Elswijk, redakteur van de Tele
graaf, geschreven geillustreerde ver
slag van het Koninklijk bezoek aan In
donesië, uitgave van Teleboek N.V.,
Bussum, zijn er bij de redactie van TT.
verschillende reacties binnengekomen.
Enige lezers troffen in hun exemplaar
van bedoeld boekje het in Tong Tong
gewraakte voorwoord van het boek,
getiteld "Gordel van Smaragd" niet
aan! In de boekjes bij onze boekhan
del (en ook in ons recensieexemplaar)
kwamen de betreffende passages wel
voor!
Een lezer komt tot de volgende con
clusie:
"Naar aanleiding van de advertentie in
de Telegraaf zond ik de betreffende
slip in - doch ontving eerst veel later
het boek. Volgens de verpakking kwam
dit van: Unieboek N.V. Bussum. In het
boek staat echter als uitgever vermeld:
Teleboek N.V. Bussum. En nu komt
het opmerkelijke: in mijn exemplaar
van het boek staat: tweede druk, ter
wijl ik gegarandeerd zeker tot de eer
ste bestellers behoorde. Ongetwijfeld
zijn er dus twee uitgaven geweest; in
ieder geval was er een zg. tweede
druk. Vermoedelijk één speciale uitga
ve voor de Indisch gasten en één voor
nieuw links, mogelijk daarom ook de
verschillende namen van de uitgevers."
Bij vergelijking van bovenstaande fei
ten vraagt men zich inderdaad af: is
dit toeval of een stunt om het boek
zowel rechts als links goed te verko
pen? Gezien de zig-zag koers van de
Telegraaf gedurende de laatste tijd zijn
wij geneigd het laatste aan te nemen.
Het blijft intussen een vreemde zaak,
dat in de ene uitgave wel, en de andere
niet, een stukje extreem-links gekleur
de "geschiedschrijving!' wordt opge
nomen! Wij zijn benieuwd naar de op
lossing!
CHINA EN DE SPORT
In de "Sunday Express" lazen we
een interessant artikeltje over de nieu
we aspecten in-de sport, die zouden
optreden nu China lid geworden is van
de Verenigde Naties. Want een volk
van 700 miljoen zielen kan een record
aantal recordbrekers opleveren op elk
sportgebied, als ze willen. Daar is het
wachten nu maar op.
Eigenlijk weet men in Europa niets
af van de sport-potenties bij de Chine
zen. Alleen de Indische voetballers
hebben ervaring met één Ohinese voet
baller: Lee Wai Tong. We kunnen best
geloven dat een elftal met elf Lee Wai
Tongs onverslaanbaar is
Ik ben als verslaggever in Amsterdam
terechtgekomen en denk nog vaak aan
die woelige periode
Henk de Gelder
