Fonteijn Co -
Vlieger mijmeringen
Vlamingstraat 5, Den Haag, Tel. 11 66 77
v/h te DJOKJA
GOUDEN BRILJANTEN
schakelarmbanden markiesringen
krintjing hangers
slangen oorknoppen
colliers gezet in
(6 tot lOOgr.) 22 karaats goud
toesoek konde
peniti kabaja
van 22 karaats goud MIDO
22 Karaats verlovingsringen polshorloges
SEBELAH ROTAN ARMBANDEN VAN 24 KRTS GOUD (mas kertas)
TJITJAK broches in 22 KARAAT goud in étui f79.50 franco huis.
Het stukje: "Voor ex-vliegeraars" van O. H.
Kiliaan, maakte weer herinneringen aan de
indische viiegertijd bij mij wakker.
Wij, indische jongens uit Semarang-en-om-
streken, hadden weliswaar, zo'n versje om
de windgoden gunstig te stemmen niet tot
onze beschikking, maar hiervoor in de
plaats gold voor ons een speciale manier
van fluiten. Eerst één lange toon, gevolgd
door 3 korte en tenslotte weer één lange
fluittoon met een extra "uithaaltje", ter be
nadrukking van onze vurige "bede" (ajo
dan, help dan). Hiermede poogden wij, Se-
marangers, dan de windgoden te vermurwen
en voorwaar (mits lang genoeg herhaald)
werd de "fluit-smeekbede" ook verhoord!
(en zweef-vliegers! - Red.).
En als dan het verwachte briesje even door
kwam, maakten wij er ook direct gebruik
van. Hoe feilloos voelden wij met het bo
venste lid van onze wijsvinger niet de
thermiek aan (gelijk ook de zweef-vogels
zulks instinctief doen) om dan middels
korte rukjes aan en het vieren en afstoppen
van het vliegerdraad, onze vlieger "op de
wieken" te krijgen. Deze handelingen groei
den haast uit tot een KUNST.*)
Immers wij hadden genoeg aan een slechts
paar meter diep, vóór-of-achter erf, meestal
nog omringd door daken en bomen om onze
lajangan (vlieger) op te laten met de "blèn-
drong" (rond blik, waarop het vliegerdraad
was gerold) verticaal-staand naast ons.
Wij daar, benodigden geen uitgestrekt wei
land of zo, want onze vliegers luisterden
naar hun baasje, (en dan die haast onhan
delbare en In-effectieve spindel, die de
jeugd in Holland voor het vliegertouw ge
bruikt.)
Voelden wij ook maar éven aan, dat onze
vlieger in een opwaartse luchtstroom terecht
was gekomen, dan moedigden Wij onze
vlieger aan met het geprevel: jö-nglö,
jó-nglö (nglö is de afkorting van "ngoeloh"
-oplaten).
Hadden wij dan onze vlieger over de aan
grenzende daknokken en boomkruinen heen,
steeds nog aftastend naar de juiste wind
vang, dan was het uitkijken geblazen voor
de unfaire belagers, die hun vliegers als
aasgieren lieten duiken op de nog wat
hulpeloze nieuwkomer, belust op deze nog
weerloze prooi. Het ontwijken van deze
"moordenaars" was weer een kunst op
zich-zelf.
Maar had onze vlieger uiteindelijk de juiste
hoogte bereikt om het glasdraad lekker
strak te trekken, omhóóg te schieten en fier
in de wind "stil" te staan, dan gingen wij
over tot het spel van de uitdaging. Eerst
een paar keer diep loodrecht duiken, weer
opkomen, overgaan tot het kokette "rollen"
en tenslotte zijwaarts trekken op de op
ponent af.
En dan het ondergaan van die heerlijke
spanning bij het uiteindelijk bereikte ge
vecht, dat óf eindigde in een teleurgesteld
"Oes dêl (afknappen van je glasdraad),
dan wel in het triumferend-geuitte: Ngkoeh
laaap" wanneer de vlieger van je tegen
stander plotseling stuurloos door de wind
werd meegevoerd met die vreemde korte
golfbewegingen (i.v.m. het korte eind draad)
of meer "statig" (met lang eind draad).
Het is weieens voorgekomen, dat In een
gesprek met een andere 65 -er (echte)
indischman, dit toevallig op vliegeren uit
draaide.
Mét die voormalige "adoe-er lajangan",
komt onwillekeurig weer het vlieger-jargon
(elke streek zijn eigen terminologie) op de
proppen zoals (Semarangs) ngoeloek
oplaten, ngoeloer vieren, mèntjet (afstop
pen bij vieren, of het "stilstaan" van de
vlieger in de lucht), ngiroek duiken
ngoeloet laten rollen v.d. vlieger, merik
zijwaarts sturen.
Waarde Kiliaan, door jouw stukje, vielen
ineens de muren van mijn zitkamer weg,
merkte ik de druilregen niet meer, maar
stond in verbeelding met knipperende
"pedisse" (brandende) ogen de verrichtin
gen te volgen van mijn djago (kampioen),
als stipje hóóg in de strak zon doorschoten
Semarangse lucht. Ja, ik voelde zelfs weer
het "perih-aandoende" (stekende) kootje
van mijn wijsvinger, ten gevolge van de
daarin, door het glasdraad gekerfde sneed-
jes.
Botjah Semawis
Wij weten dat sommige toeluisteraars
spotlachen, als Botjah Semawis dit woord
zo benadrukt. Er zijn Indisóhgasten genoeg
die over vliegeren nog steeds denken als
over "een Inlands vermaak, waaraan wel
opgevoede Europese jongetjes zich niet
bezondigen".
FOUT. Vliegeren is een cultuurvorm die
al eeuwen oud is (en op talloze manieren
beoefend) van China af tot in de Pacific
bij talloze volken en volkjes. Alleen zij die
het beoefend hebben kunnen erover mee
praten en weten dat (vecht) vliegeren IN
DERDAAD een Kunst is. Over enige tijd
bij wat meer plaatsruimte zullen wij een
uitgebreid artikel van Ir. Worster over deze
materie plaatsen. Ook de heer Worster
(Boeng) was in zijn jeugd een verwoed
vliegeraar en wij durven zelfs zeggen dat
de Indische jeugd niet compleet was zonder
vlieger-trots!
De vechtvliegJkunst wordt ook in Thailand
intensief beoefend (zij het met andere tech
nieken) en heeft zelfs als Belangrijk Nieuws
de kolommen van het weekblad "TIME"
bereikt. Ik heb tijdens een bezoek aan
Bangkok dat vliegeren gezien en ook de
verkoopplaats gezien van prachtige kunst
vliegers op de "aloon-aloon" van Bang'kok-
Pas wie dit gezien heeft, weet hoe zielig
arm het vliegeren in Europa is (hoofdzake
lijk door de veel te sterke wind) en hoe
boeiend en artistiek het vliegeren in Azië.
'""W.inacWting
Verachte nicht mich und das meine
Betrachte erst dich und das deine!
Findest du ohne Fehler dich.
Dann komm und verachte mich!
(aus einem alten Bauernhause)
Veracht niet mij en het mijne,
Bekijk eerst Uzelf en het Uwe!
Vindt U geen fouten aan Uzelf,
Ga dan Uw gang en veracht mij!
(Spreuk in een oud boerenhuis)
Een lezer in Duitsland stuurde ons deze
zinspreuk toe, die op gedrukte kaartjes
verspreid wordt. We kunnen het goede in
zicht en de goede bedoelingen onderschrij
ven, maar weet men wel dat veel veroor
deling en minachting juist verspreid wordt
door mensen die zichzelf zo goed en braaf
vinden? Ziet U die suikermondjes en die
farizeïsche gezichten voor U? Met kwaden
van zin va'lt helaas nooit te praten
Wat Botjah Semawis zegt van het vliegers
oplaten op een besloten achtererf, bevestig
ik zonder de minste aarzeling. In de val- en
draaiwinden op elk besloten achtererf in
Indië zagen wij kans met een fantastisch
fijngevoelige wijsvingertop de vlieger te
laten gehoorzamen aan de snelste en ze
kerste rukjes. Ik heb er als kleine aap
twee maal een weddenschap mee gewonnen
van mijn Pa om een gobang. En toen al.
Kapok, Pa!
Wat een leven, hè jongens! "De mooiste
van de allemaalste door alle tijden!"
T.R.
11
