OOK ZULKE VOOR 60.000!
HIJ HOORT ERBIJ
- Y
"Atax ter hoogte ran de Aloon Aloon te Malang" FotoAli Imam)
met hun tweetaktmotoren toch niet concur
reren tegen de Volkswagenbusjes.
Tenslotte dan de specifieke vooroorlogse
driewielers, waar onze nostalgische gedach
ten het meest naar uitgaan: de Demmo's
Ataxen, Amko's, Masco's e.d.
Volgens mij is het allemaal begonnen in
Malang, waar een vernuftig iemand de
Demmo construeerde, hetgeen m i. de af
korting is van de Eerste Malangsche Motor
Onderneming. Het chassis was T-vormig,
ongeveer in de trant van de tent-enbagage-
karretjes, die wij in de vacantie middels een
trekhaak achter aan de auto bevestigen.
Waar bij bagagewagen of Alpenkruizer de
trekhaak en oog samenkomen en gekoppeld
worden, is bij de Demmo een soort van
balhoofd geconstrueerd, waar een nagenoeg
verticale stang in past, die met het voorwiel
op de grond steunt. Boven het balhoofd
was de motor geplaatst, die met de hand
werd aangeslingerd. De overbrenging ge
schiedde door een dikke ketting van motor
naar rechterkant voorwiel.
Boven en aan de motor was het begin
van het stuur bevestigd, maar aangezien
motor en voorwiel buiten de passagiers-
en bestuurderscabine was, had dit stuur de
vorm van een langgerekte rechthoek. Het
stuur liep middels een uitsparing in het
front van de cabine naar binnen, zodat
bij het nemen van een bocht alleen het
stuur, de motor en het voorwiel meedraai
den.
De passagierscabine boven de achteras
gebouwd, had de vorm van een opelette-
cabine, ook de bestuurderszitplaats kwam
overeen met die bij een opelette.
Ter illustratie hier op afbeelding 1 een zeer
recente foto van een Demmo ergens in
Malang. Dank zij het vernuft en improvisa
tievermogen van deze Indonesische toe-
kangs rijden deze originele 40-jarige ve
hikels nu nog rond'
Een concurrerende firma, die het grote
succes van de Demmo zag, construeerde
daarop de "Atax".
Deze Atax is gewoon een omgebouwde
motorfiets, ik meen de Engelse merken
Norton, B.S.A. en/of Rudge. Het achterwiel
werd gedemonteerd en de achteras ver
breed en voorzien van twee achterwielen.
Op dit chassis werd een opelettecabine
gebouwd voor de passagiers. Deze cabine
eindigde net achter het zadel van de be
stuurder. Om de bestuurder toch droog te
laten zitten in geval van regen, werd het
dak van de cabine naar voren verlengd met
een soort èmpèran en vóór de chauffeur
werd een soort schild met voorruit gemaakt,
echter los van de eigenlijke cabine. Bij het
nemen van een bocht draaiden dus stuur,
voorwiel en voorruit mee.
De motor werd op gang gebracht door een
gewone kickstarter, net als bij een gewone
motorfiets en de overbrenging geschiedde
ook via de achterwielen.
Hierbij op afb. 2 een recente foto van een
Atax gefotografeerd ter hoogte van de
Alun-Alun in Malang.
Deze Ataxan waren motorisch krachtiger
dan de Demmo's en minder labiel, mede
hierdoor construeerden andere concurre
rende firma's de Masco en de Masca, die
echter qua uitvoering identiek zijn aan de
Atax.
In Surabaia reed ook nog de Amko rond,
eigenlijk een voorloper van de huidige Ja
panse Bemo's, zoals op afb. 3 is te zien,
met dien verstande, dat de Amko geen
opelettecabine had, maar slechts een ach
terbank parallel aan de voorbank, zoals in
een normale auto. Deze Amko's waren
echter ondingen door hun traagheid en
gering motorvermogen, zodat ze alleen in
Surabaia konden rijden met zijn vlakke
wegen en niet in bergsteden.
Dit was mijn mijmering over driewielers,
want zelfs bij de aanblik van zo'n voertuig
opent zich voor ons weer een wereld van
dierbare herinneringen!! Laten we daar
dankbaar voor zijn.
W. E. Grashuis
Bersama soerat ini, saja ada kirim 10,
akan sokong poehoen Waringin jang di ta-
nam dengan bersama-sama saudara sauda-
ra dan sobat sobat "Tong Tong" dan di
kasih nama Fonds Tong Tong 60.000,
Harep lah poehoen itoe selekas moeng-
kin djadi besar dan tegoe selama lamanja.
Oude Tjih
Si Leo.
Dezer dagen in de post een giro'tje van
30,met het laconieke bijschrift: "Beter
te laat dan nooit!" Inderdaad niet laat sadja,
maar betoel "te" laat als we denken aan de
woorden: "Wie als vriend hier binnen gaat,
is nooit te vroeg maar steeds te laat." De
constatering dat deze vriend inderdaad bij
ons hoort, is een na lange overdenking
wijze beslissing!
"Atax en Bemo" "Dit laatste vehikel is het nieuwste, maar vele van deze "Tjapa Djepang" zijn
al overleefd door de "stoere" Atax'
(Foto: Ali Imam)
OPROEP
Radio-Amateurs uit voorm. Ned.-
Indië, bezoekt 1 juli a.s. tijdens
de Pasar-Malam in Den Haag,
onze PK-Reunië.
Inl.: Clem. A. de Cotey
Vlierstraat 590, Enschede.
Het vol krijgen van het Fonds
60.000 is uitsluitend een kwestie
van Poekoel Teroes! Zet éven
door, want er kunnen na ons nog
duizenden wezen en behoeftigen
van profiteren!
13
