Pasar Malams van de toekomst
Yvonne Noordam-Weygers
n.v. Azië Zwitserland Technisch Bureau HENNEMAN
Mei NECTAR - essence:
Met de zomer is ook weer de tijd van de
pasar malams aangebroken. We vragen ons
af en toe af of in de verre toekomst de
zomer ook wel Pasar Malam Tijd genoemd
zal worden! Want er komen nog steeds
nieuwe pasar malams bij in Nederland. Met
o.a. zo'n leuk idee als een tropische markt
dat door een heel stadje wordt opgezet
(Delfzijl - zie het nummer van 1 juni) en
zo'n in alle opzichten gelijksoortige Pasar
Dalam, waarvan het grapje van de D
voor de P natuurlijk aan het gros van het
publiek ontsnapt, omdat alle pasar malams
in Nederland natuurlijk binnenshuis worden
georganiseerd in het regenachtige en win
derige klimaat.
Eenmaal heeft een groepje Indische Am
sterdammers het gewaagd om een pasar
malam in de open lucht te houden. Regen,
kou en wind zorgden voor een totale de
bacle: stands woeien om, gasten woeien
weg of zaten klappertandend met grote
moeite geroosterde saté's te eten, maar
vooral: de tropische sfeer ontbrak door dit
alles geheel.
Oudgasten die de eerste (en onvergete
lijke) Pasar Malam TONG TONG hebben
meegemaakt, stellen zonder enige veroor
deling van huidige pasar malams vast, dat
"onze oude in Den Haag" toch maar de
beste was. Ook omdat men vroeger veel
meer oude kontjo's ontmoetteDat is
inderdaad een karakteristiek die helaas
meer en meer verdwijnt door doodgewoon
"afsterven" van de Öude Garde. Het gaat
er verder beslist niet om dat de P.M. zijn
karakter verliest doordat "de oudjes" ver
dwijnen. Want als men de P.M. zou "vol
gooien" met honderdduizend "oudjes van
hier", zou men er niets mee winnen. Want
- en dat weet elke oldtimer veel beter dan
elke jongere gast - al deze Indische oudjes
hadden zeker een eigen allure, een andere
stijl van beschaafdheid, ja je kan zeggen:
een beetje "patine" dat je ook vindt op
oude en statige gebouwen. En dit soort
mensen verdwijnt snel en is totaal onver
vangbaar.
Al deze oudjes hadden ook besef van
een andere karakteristiek van de "koeno"
Pasar Malam: van sederhana, wellevendheid
en landelijkheid; iets wat de nieuwe garde
niet kent en niet begrijpen kan, omdat het
"uit de tijd" is. Moderne Pasar Malams
zullen steeds "hard-boarder" en "plastic-
cer" worden, omdat dat nu eenmaal de
moderne bouwmaterialen zijn.
Dat geldt ook voor de keuze van toege
laten stands en het afdanken van andere.
De moderne tijd "eet" de originele pasar-
malam op!
Wat de ouderen ook weten: onze nieuwe
pasar malams zijn lang zo vindingrijk niet in
het bedenken van originele en karakteris
tieke vormen van amusement en sier. Wat
wij beslist missen is de "Kebun Raya" van
de Pasar Malam Tong Tong, zoals die door
Max Swart met zoveel gevoel en begrip
voor allure werd opgezet. En die zeker ook
een plaats op alle toekomstige pasar ma
lams hoort te hebben.
Twee maatstaven zullen de toekomst van
de P.M. bepalen: niet de (zowel Indische als
Indonesische) Tempo Doeloe. En alle ver
gelijkingen daarmee blijven verkeerd. Aan
gezien alle pasar malams dus Nieuw zullen
zijn, treedt bij deze jonge organisatoren
een gevaar op dat zij vaak zelf niet door
gronden: dat de moderne tijd lijdt aan
vervlakking door de enorme keuze aan
massaproduktie op elk terrein: van eten af
tot standbouw tot mode tot verkoopartikelen
tot ontspanning toe.
Men denkt dat men beschikt over variatie,
maar dat is niet waar, en wie aandachtig
toeziet, merkt b.v. al hoe enorm V D en
Bijenkorf op elkaar lijken. Zo is het ook
met de pasar malams. En de jongelui zullen
ontwerpers en planners moeten aantrekken,
die op tropisch gebied vindingrijk kunnen
zijn, willen zij hun eigen en boeiende markt
houden.
Zelfs Hollanders van hier zeggen steeds
vaker van de pasar malams „het is eigenlijk
allemaal één pot Scheveningen!" En wij
moeten betoel de P.M.-bezoeker nog vin
den, die getroffen is door een karakteristiek
die een bepaalde pasar malam echt boeit!
Al lijken dus de vette bronnen van de
commerciële exploitatie van de pasarma-
lams dichtbij, dreigende mislukking door
vervlakte lol en saaiheid liggen evenzeer
in het verschiet. Ook Indonesische organi
satoren doen er verstandig aan het hele
jaar te blijven zoeken naar betoel "vangers"
van het grote publiek. Omdat immers ook
de tegenwoordige Indonesiër moderniseert
en niet meer op de hoogte is van autoch-
thone en folkloristische waarden van "oud-
Indonesië".
Nog steeds, zoals overal op de wereld,
is nieuw denken erg belangrijk, alsmede
het geld overhebben voor experimenten.
Wie van een pasar malam alleen een goed
kope business maken wil met zo vet moge
lijke kassa's, verliest zijn Pasar Malam
gauwer dan hij denkt
Zó lang bestaat de Pasar Malam in Ne
derland nu al, en zovele soorten worden er
al georganiseerd, dat er al mensen zijn
voor wie 'alle Pasar Malams hetzelfde zijn"
en maar weinig lichtpunten vinden van frisse
originaliteit of de ontplooiing van frisser,
nieuwe ideeën.
Maar wonderlijk is dat er één persoon is
die altijd "met dezelfde stand" terugkomt,
maar elke keer weer nieuw en fris is en een
bezoek in alle opzichten boeiend maakt.
Die stand is van Yvonne Noordam-Weygers
met haar stand van schilder-appliqueer- en
collage-werk. Nu is (mogen wij wel zeggen)
dit Indisch meisje door heel Nederland
bekend, omdat reportages van haar werk
in zowat alle damesbladen (en vele andere
bovendien) zijn verschenen.
Het merkwaardige aan deze kunstenares
is, dat zij zonder de minste inspanning
telkens weer nieuwe ideeën in haar kunst
ontwikkelt. En blijkbaar "uit haar mouw
schudt" wat zelfs complete Pasar Malams
(met zoveel meer mogelijkheden) niet kun
nen. Pas als we enkele gesprekken met
haar hebben, Ieren we opnieuw dat origi
neel zijn niet een "trick" is om telkens
nieuwe variaties te verzinnen, maar een
levensinstelling is, die geboren wordt uit
een nimmer aflatende interesse in de natuur
en in een geboeide beschouwing van al
zijn mogelijkheden.
Ook heeft Yvonne Noordam Indonesië
altijd met vreugde en interesse bekeken,
de belangrijke maar ook de onbelangrijke
zaken, de reuzebomen, maar ook de fijnste
bloemblaadjes. Er is altijd een direct contact
geweest tussen haar en de wijde, rijke we
reld, waarin elke belevenis een avontuur
was. Zij is om die reden ook een volkomen
zelfstandige natuur, met een honderd pro
cent eigen visie op alles. Wat andere
mensen praten en beweren boeit haar geen
seconde: zélf zien, zélf doorvorsen, zélf
uitbeelden! Precies daarom ook is zij vóór
alles een eerlijk mens - en nooit een na
praatster.
De kunst van het maken van collages is
een wereld op zichzelf van het ontdekken
van metalen of plasticen elementjes (b.v.
paperclips, plastic klemmetjes, enz) waaruit
composities worden samengesteld als b.v.
een uitzicht op New York - precies zo tech
nisch en gigantisch als New York zelf is.
Voor mensen als Yvonne Noordam is het
leven één groot veelvoud van levens; zij
leeft niet één keer, maar vele keren. We
wensen haar nog vele jaren van deze
creativiteit toe. Vele jaren, ja generaties na
haar, zullen meisjes met evenveel ijver en
een even onderzoekende geest in paneeltjes
van haar de inspiratie vinden voor een
vreugdevol en boeiend bestaan ook in de
saaiste namaakwereld
T.R.
Handel Mij. Sinds 1916
ELECTR1SCHE-, CENTRALE VERWARMINGS- EN
SANITAIRE INSTALLATIES, TEVENS GASFITTERS
specialisten in onderhoud en vernieuwingen van installaties in reeds
bestaande huizen. Volledige garantie, prijs offerten.
Atjehstraat 68 - 72 Den Haag Telefoon 55 03 00 (3 lijnen)
maakt U voordelig Uw ROZENSTROOP, sorbets,
ïl™§f gebak en zeer fijne likeuren I
Nu ook Nectar kleurstoffen I
oaotPOMBBHo Vraag gratis receptenboekje bij Uw Toko, drogist
HavI3aS of Pharm. fabriek "Phytol" - Afd. Nectar essence
GauJm MtdaiUt Dm Hoog 1913 Wagenstraat 129 Den Haag.
Zonder bindmiddel. Zuivere
Ketjap "SEDEP" en "SPECIAAL"
3,50 per y2 Liter
VAMU kroepoek 1,50 per zak.
Tomaat (Vegetarisch)
VAMU kroepoek oedang f 1,50 p. zak
Verkrijgbaar bij Uw Indische winkel.
VAMU Nederland, Tel. 01742-32 80
4
