ik
SUMATRAANSE
iz ik
NEUSHOORNS
Belevenissen van een
rechter in voormalig
Nederlands Oost-lndië (XI)
DAVROS
EEN JEUGDBELEVENIS
door mr. M. J. A. Oostwoud-Wijdenes
ln dit nummer vervolgen wij de serie "Bele
venissen van een rechtervan de hand van
Mr. Oostwoud-Wijdenes, waarvan de laatste
aflevering werd geplaatst in TT. van 15-10-72.
IDENTIFICATIE
Op de steile Simping-helling in Lawang
(Oost-Java) werd, zomaar aan de kant
van de weg een deerlijk verminkt lijk
gevonden. Het was afgrijselijk toege
takeld; het gezicht volkomen onher
kenbaar door al het bloed en vuil. De
politie, er bij geroepen, begon omstan
ders op een afstand te houden en
stond bij het onderzoek nog voor de
vraag: Wie is deze man? en: Is hij het
slachtoffer van een aanrijding, of van
een misdaad? Het laatste was wel meer
waarschijnlijk. Kon iemand van de aan
wezigen helpen, de erbarmelijke men-
senrest te identificeren? Nee, niemand
was er nog toe in staat; maar aan elke
nieuw-bijkomende nieuwsgierige werd
gevraagd, of hij het lijk kon 'thuisbren
gen'. Daartoe mocht hij dan even van
nabij komen kijken.
Daar kwam er een, met zijn patjol over
de schouder en beide benen tot over
de knieën onder de modder, blijkbaar
van zijn sawah huiswaarts kerend, die
over anderen heenkijkend uitriep: "Kaja
apal, Soetardjo." (Wat ziet Soetardjo
er uit!)
Direkt werd hij naar voren gehaeld en
met ijzige verbouwereerdheid stond hij
zonder te bukken het ontzettend geval
te bekijken, even opziend, omdat hij in
z'n boeren-eenvoud kennelijk niet be
greep, waarom hij-alleen er zo dicht bij
moest komen.
"Zei je: 'Soetardjo'?" vroeg de politie,
"Hoe zie je, dat dit Soetardjo is?"
"Die ken ik goed; hij is van mijn kam
pong," was het antwoord, alsof dat de
herkenning volkomen duidelijk maakte.
"Ja, ouwe kakè (grootvader), maar hóé
herken je hem?", vroeg de agent, door
ongeduld een beetje onvriendelijk.
"Hoe ik hem herken?"... De arme tani
keek verbaasd naar de vrager. Dat had
hij toch al gezegd: De man was van
zijn kampong!
"Stommeling!", werd hem nu toege
voegd, "Wat voor herkenningsteken
is er aan hem?"
"Herkenningsteken?..." De ouwe stond
even in gedachten te kijken; zei dan,
met een bijpassend gebaar: "Hij kon
goed, zó, met z'n oren flappen."
Bij alle ernst klonk er wat gelach. Maar
de humor ging toch nog velen voorbij
of leek er hun niet bij te passen. Hu
mor was ook allerminst bedoeld; (maar
daardoor niet minder grappig.)
Het verrassende kan juist in de stroe
ve, kille sfeer van een justitieel onder
zoek als doorbrekend zonnelicht een
lach ontlokken.
De beide Indonesische neushoorns, de
Javaanse of een-hoornige en de Suma-
traanse of twee-hoornige, behoren tot
de meest met uitsterven bedreigde
diersoorten. Van de Javaanse zijn er
op de hele wereld nog ongeveer 40,
van de Sumatraanse zijn er nog tussen
de 100 en 200 exemplaren.
Deze neushoorns leven, of liever leef
den, buiten Indonesië in het grootste
deel van Zuidoost Azië tot in India en
China. Door de uitgestrekte ontbos
sing, militaire activiteiten en door de
felle jacht, die nog steeds op deze die
ren wordt uitgeoefend, ziet de toe
komst voor de neushoorns er op het
vaste-land weinig rooskleurig uit. Al
leen in Indonesië zijn er op het ogen
blik goede mogelijkheden deze prach
tige dieren voor het nageslacht te be
houden. De Javaanse neushoorn wordt
beschermd in het Udjung Kulon Reser
vaat op de westpunt van Java. Voor de
Sumatraanse liggen de beste kansen
in en om het Gunung Leuser Reservaat
in Noord Sumatra (Atjeh).
Enkele jaren geleden is dit Gunung
Leuser Reservaat, 400.000 hectare
groot, geadopteerd door het Wereld
Natuur Fonds Nederland. Door middel
van een hiervoor opgericht comité
wordt aan de Indonesische regering
uitgebreide hulp geboden om dit reser
vaat in stand te houden en te beheren.
Een van deze activiteiten is het Neus
hoorn Onderzoek Project, dat tot doel
heeft alle gegevens te verzamelen, no
dig om de laatste Sumatraanse neus
hoorns doelmatig te kunnen bescher-
Een lezer herinnert zich nog hoe van
menige sigarettennaam leuke "slogans"
werden gemaakt. Dat was van
DAVROS:
De Aardigste Vrouwtjes Roken Onze
Sigaretten.
En dan het woord DEMMO. Paatje
Weiss, indertijd voorzitter van H.B.S.
in Surabaya, was de eerste fabrikant
van de Demmo, een vrij wankel geheel,
gemaakt van wat latten, een paar fiets
wielen en een motortje.
Ik meen dat DEMMO stond voor; De
Eerste Mechanische Motor Onderne
ming, maar ik kan me vergissen. Wel
weet ik, dat Paatje W. een prijsvraag
uitschreef om een zin te maken van het
woord Demmo en dat de eerste prijs
ging naar:
Draait En Manoevreert Meest Onmo
gelijk.
Ook was er een inzending die luidde:
Deze Ellendeling Maakt Moederschap
Onmogelijk, maar die kreeg uiteraard
geen prijs.
J. Hoogewoud
men. Enige tijd geleden is ondergete
kende begonnen met de uitvoering van
dit project.
Voor het bijeenbrengen van alle reeds
bekende gegevens over de Sumatraan
se neushoorns zou ondergetekende
een beroep willen doen op de lezers
van Tong-Tong. Hij zal het zeer op prijs
stellen als U hem, bij voorkeur schrif
telijk, op de hoogte zou willen stellen
van persoonlijke ervaringen met neus
hoorns op Sumatra, van het bezit van
voorwerpen, foto's of films, of van ar
tikelen die over dit onderwerp in de
tijdschriften of kranten zijn verschenen.
Het is de bedoeling dat ondergeteken
de zo snel mogelijk, voor minstens
twee jaar, een uitvoerig onderzoek in
het Gunung Leuser Reservaat e.o. gaat
instellen naar het voorkomen en de le
venswijze van de neushoorns.
Helaas is de financiering van dit onder
deel van het project nog niet rond.
Ondergetekende zou, en met hem Het
Gunung Leuser Comité van het W.N.F.
(Nederland), die het initiatief nam voor
het onderzoek en de Afdeling Natuur
beheer van de Landbouwhogeschool
te Wageningen, die het onderzoek zal
begeleiden, dan ook graag in contact
treden met mensen en instanties, die
bereid zijn dit onderzoek financieel te
steunen.
Drs. N. J. van Strien,
Afdeling Natuurbeheer van de
Landbouwhogeschool,
Pr. Marijkeweg 15,
Wageningen.
Als kind mocht je niet in de soos ko
men, want die was voor de grote men
sen. Als er kinderfeestjes waren dan
wel natuurlijk. Op een keer was er weer
eens een grote fuif geweest in de soos.
Zonder met elkaar afgesproken te
hebben gingen vele kinderen de vol
gende morgen vroeg richting soos. Ze
wisten nl. dat niet iedereen z'n fles
limonade of bier helemaal leeg dronk.
Wij gingen met z'n allen de kisten
waar de lege flessen in stonden langs
en dronken de flessen goed leeg.
Soms was er wel te veel bier over,
daar werd je draaierig en vrolijk van.
Thuis komend begrepen onze ouders
er niets van. Op den duur zijn ze er wel
achter gekomen en kreeg de soos-
houder zijn instructies. Afgelopen was
ons pleziertje.
Mevr. H. van der Capellen
"HERINNERINGEN"
uit het oude Indië 1890-1917
door W. Ch. Bastiaans
Verkrijgbaar bij Boekhandel
Tong Tong
Verlaagd in prijs tot f 3,
0,75 porto
5
