Onze Gezondheid (II)
East is East
vervolg: "De Geschiedenis van de Gouden Pet"
leurs, die onmiddellijk met de kleine
man in aanraking kwamen, hadden
daarbij een voorname taak. Zij moesten
de bevelen van hogerhand overbrengen
en veel hing er van af, of dit met vol
doende takt geschiedde. Omgekeerd
dienden zij hun chef er van op de hoog
te te stellen, hoe de stemming onder de
bevolking was, of er niet "iets broeide".
Versterkt werd dit ijveren voor het wel
zijn der bevolking door het opkomen
der z.g. "Ethische Richting". Hoe een
buitenlander 1900 ons B B. zag, mo
ge weer blijken uit het bekende boek
van Chailley Bert (p. 179): "Ik ken in
de wereld geen bestuur, dat beter on
derlegd en meer doordrongen is van
zijn plicht. Ik heb ze in het veld aan het
werk gezien. Hun bestuurswetenschap
daagt alle kritiek uit, hun ambtelijke
plichtsgetrouwheid gaat elke lof te
boven. Er zit in hen iets van een
Apostel."
Natuurlijk kon het Europese B B. niets
verrichten zonder de hulp van het
Inlandse. Reeds onder het Cultuur
stelsel bezochten de controleurs maan
delijks iedere desa in gezelschap van
een wedana. "Geen goed controleur
zonder een goede wedana", werd er
gezegd.
Het spreekt van zelf dat er soms over
dreven werd, n.l. door het z.g. "in de
watten leggen." Dit leverde dan weer
kritiek op, met name van een hunner
G. J. Gonggrijp, die onder het pseu
doniem van "Opheffer" een honderd
tal brieven in het Bataviaasch Handels
blad schreef (van 6 mrt. 1911 tot 18
juni 1913). Deze "Honderd Brieven van
Opheffer" zijn nog altijd het lezen
waard, bereikbaar als zij zijn door een
uitgave in boekvorm. Onder de humor
en spot schuilt een grote liefde voor
"Kromo" en zijn "opheffers".
Bij slot van rekening werd ook hier
iets groots verricht, een majestueus
administratief gebouw opgericht. Be
ginnende in de desa, die zijn eigen
lurah's of petinggi's koos, kwamen
daarop de assistent-wedana, de weda
na, de regent (boepati) met zijn patih.
Daarnaast stonden dan de controleur,
de assistent-resident, de resident, en
wat daarop verder volgt.
Want ons verhaal houdt op bij de
eerste en de tweede bestuurshervor-
ming, de nieuwere ambtenaren als
gouverneurs en burgemeesters, de ver
tegenwoordigende lichamen. Ook heb
ben wij, kortheidshalve niet gesproken
over de rechtspraak, die ook enige tijd
een belangrijke taak van het B.B. was.
Wij willen slechts eindigen met een
grapje, waarvan ik niet weet, of het
uit het Europese dan wel uit Inlandse
kring stamt, maar dat wil aantonen hoe
groot eertijds het gezag van het "Koe-
permèn" bij de "kleine man" was.
Ergens op een "binnenplaats" moest
een ambtelijk schrijven naar een an
dere "binnenplaats" overgebracht wor
den, maar dwars door een gebied, dat
Naar aanleiding van Bosganger's: Obat
Koewat berdjalan" op blz. 7 in TT. No.
20, dd. 1-5-1973 volgt hierbij mijn "sam-
bungan" (vervolg):
Eén lepel (zal wel bedoeld zijn, eet
lepel) honing bevat een enorme hoe
veelheid energie, zeker voldoende om
de dagelijkse tippelaar de hele dag zo
fris als een hoentje te laten djalan.
Bovendien werkt honing kalmerend en
daarom dit advies: Wie een zware of
enerverende dag voor de boeg heeft,
bijvoorbeeld examen (school/rij), solli-
citatiebezoek enz., neme als ontbijt
niet-voorgekookte havermout, uit een
REFORMwinkel kruidenierswinkel
van niet ongezonde en zelfs enkele ge
zonde artikelen).
Hardwerkende race-paarden, dravers
en trekpaarden krijgen immers ook al
tijd haver. Reformwinkel-havermout ko
ken, zodra dit gaar is van het vuur halen
en 1 eetlepel honing erbij doen, en tang-
gung obat kuat istimewa. (prima ver-
sterkings- en kalmeringsmiddel).
En nu nóg iets voor: Onze gezondheid II
Honing. Guatemala honing van dr. A.
Vogel (reformwinkel) is tanggung 100%
zuivere honing. En bedenkt wel: alle
goede eigenschappen van honing staan
of vallen met de zuiverheid daarvan en
daarom gebruik ikzelf uitsluitend Vo
gels' Guatemalahoning.
Dus: alle suiker 't huis uit en uitsluitend
Vogels' Guatemala honing als zoetstof
gebruiken. Tanggung baik (gegaran
deerd goed) voor onze gezondheid.
Honing: goede eigenschappen:
1e. bevat ongeveer alle voor onze ge
zondheid noodzakelijke vitaminen
2e. en deze blijven in honing langer
goed dan in fruit en groenten.
3e. bovendien bevat donkere honing
ook nog vele voor ons belangrijke
mineralen, waardoor die o.a. uit
stekend is voor bloedarmoede-pa-
tienten.
4e. Honing werkt kalmerend.
5e. Zeer belangrijk: honing is goed te
gen vele kwalen o.a. verhoogde
bloeddruk, pijnlijk-ontstoken ge
wrichten enz. en goed voor de Hart-
functie.
O. H. Kiliaan
destijds van tijgers wemelde. Niemand
dorst de soerat over te brengen, be
halve Krama, die zich welgemoed voor
het gevaarlijke karweitje aanbood. Met
de brief op een gespleten bamboe in
de hand toog hij vrolijk op weg. Inder
daad gebeurde wat te verwachten viel.
De gestreepte koning van het woud na
derde de briefdrager, maar Krama ging
netjes sila-zitten, hield het epistel voor
de snuit van de matjan, en zei kort
maar krachtig: Poeniki saking Kand-
jeng Koepermèn! En inderdaad sloop
de tijger met de staart tussen de poten
het oerwoud weer in Zó groot was
destijds het ontzag voor ons Gouver
nement.
"East is East and West is West" op deze foto
zien we een terrein waarin Oost en West
elkaar wél ontmoeten: daar waar de mens die
ren doden kan en verslinden mag! Het tafe
reeltje hier is gefotografeerd in Singapore,
maar is zeker niet overal in Singapore te zien.
Dat slangen, leguanen en andere ongewone
dieren slachten gebeurt namelijk in Smith Street
(vlak bij Temple Street en Pagoda Street op
het eind van de South Bridge Road).
Hier is een jongeman met villen bezig, maar
ik heb ook een vrouw een ware Kenau ove
rigens) bezig gezien met het slachten van
pythons. Meer naar achter een geslachte le
guaan. Hier heb ik ook een geslachte mieren
eter gezien en heb gehoord dat hier ook apen
worden geslacht.
Zie je, zal menig lezer voldaan zeggen: dat is
nou typisch het Oosten, want dat doen we in
het Westen niet. Hier wordt "humaan" ge
slacht, heet dat. Helaas zitten we al lang
genoeg in Europa en hebben we TV-repor-
tages gezien en b.v. artikelen gelezen in Pano
rama, die heel andere en veel gruwelijker ver
halen vertellen hoe of varkens, kalveren en
b.v. kippen "en masse" worden opgekweekt
en afgeslacht. Terwijl er periodiek toch wel
nieuwtjes in de krant staan over ellendig aan
hun eind gekomen zeldzame dieren, die als
troeteldier werden aangeschaft.
Dit stukje is PER SE NIET geschreven om
een wedstrijd te organiseren tussen Oost en
West, wie het braafst of het wreedst is, maar
vertelt in alle eenvoud dat Alle mensen in
vraatzucht en wreedheid voor dieren helaas
gelijk zijn.
14
