toiij toiT*!
BIJ DE VOORPLAAT
een "minderwaardig" hapje eten
Progressie
waarheen?
Hol niet. Sta stil.
Bezin.
cJ-uwelieróbedryl
't Carillon
Eigenlijk weet ik niet of dit onderwerp,
tempeh, door alle lezers wel goedge
keurd zal worden als stof voor een
voorplaatartikel, want té lang in ons
Indisch leven werden stalletjes als af
gebeeld op deze foto (en die in Indië
op geen pasar ontbraken) nauwelijks
onze aandacht waardig gekeurd als
we zelf de pasar op gingen, i.pl.v. de
kokki. De goeden niet te na gesproken
(maar ik ben trots dat er after all toch
nog wel zo véél goeden waren!) sloe
gen we tempeh (en tahoe) over het al
gemeen veel lager aan op tafel dan
vlees of vis. Omdat die tempeh boven
dien zo erg goedkoop was (het be
hoorde tot de "Inlandse kostjes") was
soya haast een negatief status-sym-
bool! Er waren er genoeg die zich
schaamden voor deze "ordinaire kost"
en zelfs het vertrek naar Europa, waar
het symbool een tikkeltje aan respect
won, heeft de minne dunk die velen
voor de soya-producten hadden, niet
geheel weg kunnen nemen. Daar komt
nog bij dat je (zoals ik een kennis eens
hoorde uitleggen) er in behoorlijk
(Hollands) gezelschap niet eens over
kon praten, omdat immers niemand wist
waar je het over had!
Daar is intussen in één maand een
radicale verandering in gekomen over
de hele wereld. Opeens was namelijk
een (al lang dreigend) tekort aan soya
acuut geworden en bedreigde ineens
wat ons het dierbaarste is in deze be
schaving: ons biefstukje. Want omdat
de soya als veevoeder topwaarden
heeft, waardoor een schijnbaar einde
loos expanderende fok van runderen,
varkens, schapen, kippen, enz., enz.,
mogelijk leek, tastte de sterke prijs
verhoging van de soya op slag de
basis van de vlees-industrie aan. Veel
slachtvee dat soyabonen of -meel at,
was immers letterlijk onbetaalbaar ge
worden.
In de V.S., dat als soya-producerende
"grootmacht" het eerst getroffen werd,
leidde dit tot radicale heroriëntering
van de Grote Vleesverwerking der
Maatschappij: vleesprijzen stegen,
vlees-verwerkingsindustriën moesten
hun financiering omschakelen, er had
den verschuivingen plaats van vele
miljoenen investering. Waar eens Toe-
tie en Nono nauwelijks om maalden,
bestuderen nu voedseldeskundigen met
wereldnaam als Jan Tinbergen en Hans
Linneman (Nederlanders) in diepgaan
de onderzoekingen en uitgebreide rap
porten. Men begint in het Westen de
kedelee te ontdekken
Pas nu ook verneemt men dat soya
verreweg de belangrijkste voeding is
voor het in leven houden van de vol
ken der ontwikkelingslanden en dat in
feite miljoenen in de arme landen niet
hadden hoeven te sterven van honger
als ze de soya tot eigen voeding gehad
hadden, die al jaren lang het vee van
de rijke volken voedde. Maar als we
"onze" soya aan de ontwikkelingsvol
ken zouden sturen (dus b.v. ook naar
Indonesië) zou óns vee van honger
omkomen en zouden wij in onze wel
vaart en gezondheid geschaad worden!
Daarom is ook de groep geleer
den van de Club van Rome ijverig
bezig met het bestuderen van de ke
delee: gebrek aan dit nuttige gewas
kan een fatale rol spelen onder de vele
"duistere" krachten dié de Ondergang
van de Mensheid voorspellen
In één mensenleven maakt één "waar
deloos, minderwaardig hapje eten" een
ontzaglijke sprong tot Voedingselement
Nomor Satoe voor de hele wereld!
Onmetelijk veel belangrijker dan welke
vleessoort ook. Want pas sinds men
aan het rekenen gegaan is (i.pl.v. te
werken met status-symbolen!) met één
bezorgd oog naar onze kleiner worden
de leefruimte, weten we dat één mens
één jaar kan leven met slechts 750m2
sojabonen tegen 2000 m2 tarwe (voor
tepoeng trigoe, Nengl), 5000 m2 mais
en niet minder dan 20.000 m2 voor rund
vlees! Over "voordelig" gesproken,
die tover-slogan van de handel!
Lang genoeg geleefd hebbend met
ettelijke duizenden Indischgasten van
Tong Tong, wéét ik dat de zelfstandig
denkende en oordelende Indischman
van vele andere waarden in Indonesië
weet, dat ze veel groter aandacht ver
dienden en nog steeds verdienen.
Het enige blad dat hiervan op vele
wijzen onophoudelijk heeft getuigd, is
onze Tong Tong: een „laatste memo"
van dat wonderlijke en rijke land, waar
wij eeuwen lang intens mee samen
leefden, maar niet wilden kennen.
En de laatste kans om nog wat nuttigs
te leren, afdoen met een geringschat
tende wegwimpeling van "dat heim-
weeblaadje". Waarom maken we ons
eigenlijk zo druk over het kolonialisme!
We zijn tropische gebieden nooit waard
geweest
T.R
Tel. 070 - 33 72 57
Thomsonlaan 108
Den Haag
Fabrikant van alle
Indische sieraden in 22
en 24 karaats goud.
Markiesringen
Zware halskettingen
Schakelarmbanden
Slangenarmbanden
Slangenringen
Krintjing armbanden
Briljanten ringen
Briljanten oorknoppen
Kabaja Spelden
Trouwringen
Sebelah rotan armbanden
DOOR ONS FIJNE HANDWERK
BRENGEN WIJ DE MOOISTE
COLLECTIE VAN NEDERLAND.
Uitgebreide folder op aanvraag.
Sta altijd vroeg op en doe niets.
In de ochtend zijn Uw gedachten
het zuiverst. Dus: denk I
"Zorg dat je niet te kort komt",
is een van de ergste onrust
zaaiers. Kom gerust telkens wat
te kort; het is gezond.
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 18e JAARG. No. 4
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong Den Haag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel MIJ Tong Tong B.V.
Directie: Lilian Ducelle
Administratie: Th. M. A. Scheulderman
Redactie: Tjalie Robinson, Lilian Ducelle, Ch. J. A.
Manders, J. H. Ritman, G. H. Bartman.
Verschijnt de 1ste en de 15e van iedere maand
Prijs per nummer f 1,50. Abt Nederl.: kwart, f 8,50,
halfj. f 17,jaar f 34,Abt. Europa: jaar f 37,
Buiten Europa: jaar f 42,
Abt (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland f 78,Indonesië f 63,Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 63,Canada en Ver. Staten
f 53.Maleisië, Singapore en India f 63,
Suriname en Antillen f 53,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD.
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN.
2
