Journalistieke Herinneringen (X)
r I
ZIJLICHT OP EEN HISTORISCHE FIGUUR
Dfsco
Bolland
"Mijn Iboe
6
Toen hij na de souvereiniteitsoverdracht
zijn intrek nam in het voormalig paleis
van de gouverneurs-generaal trof hij
daar een aantal Nederlanders aan, die
deel uitmaakten van de huishoudelijke
dienst. Deze verkeerden in onzekerheid
over hun toekomst en bovendien... ze
spraken geen of onvoldoende Indone
sisch. De Nederlandse groep wendde
zich tot de president om zich bij voor
baat te verontschuldigen, wanneer zij
opdrachten in het Indonesisch wellicht
verkeerd zouden uitvoeren. De presi
dent zei hen: "Ik zal antwoorden in de
taal, waarin ik word toegesproken
Nog geruime tijd is de Nederlandse ma
jor domus, de hofmeester, op het paleis
gebleven. Toen hij eindelijk vertrok
werd hij overladen met geschenken.
Wie hem loyaal terzijde stond kon op
Soekarno's vertrouwen rekenen.
Voor sommige Nederlanders is hij, ook
nu nog, de incarnatie van de duivel, de
bron van alle leed na de bevrijding van
het Japanse juk. Voor vele Indonesiërs
was hij een halfgod, de Vader des Va
derlands, die Indonesië zou leiden op
de weg naar de negara adil dan makmur
- de rechtvaardige en welvarende staat.
IVat hier volgt is een serie anecdoten
betrekking hebbende op een figuur, die
wereldgeschiedenis heeft gemaakt. Want
dat dit het geval is, daarover kunnen
wij het allen eens zijn.
Dat de man, die zich op 17 augustus
1945 uitriep tot president van een onaf
hankelijke republiek Indonesië alleen
maar Soekarno heette heeft voor Ame
rikaanse journalisten grote moeilijkhe
den opgeleverd. In Amerika heeft ieder
een een voornaam en daar de American
way of life superieur is behoort ieder
die zich in deze wereld op de voor
grond plaatst er ook één te hebben.
Ik zal niet beweren dat de Amerikaanse
journalisten ons niet geloofden wan
neer wij zeiden, dat het op Java bepaald
geen schande was, als een man geen
voornaam had, maar hun redakties wa
ren minder gemakkelijk te overtuigen
en misschien had de geschiedenis^ een
andere weg gekozen als het "pro
bleem" niet was opgelost, zij het in
strijd met de waarheid. Jan Bouwer,
een Nederlands journalist die zich de
gehele oorlog verborgen had weten te
houden en nu optrad als vertegenwoor
diger van een Amerikaans persbureau
riep zijn collega's bijeen en zei: "Laten
we hem Ahmed noemen, dat is een veel
voorkomende naam op Java, dan zijn
onze redakties tevreden". Aldus werd
besloten. Ahmed Soekarno zag het le
venslicht.
In de Amerikaanse pers was deze Ah
med een lang leven beschoren. Protes
ten van Indonesische collega's tegen
de "aanvulling" van de naam van hun
leider hadden geen succes. Het slacht
offer van deze naamsuitbreiding zelf
heeft geruime tijd niet geweten hoe hij
plotseling aan een voornaam was ge
komen. Toen hij er achter kwam hoe de
vork in de steel zat - veel later - moest
hij er hartelijk om lachen.
Was hij zo'n "blanda-vreter" als velen
hebben vermoed? In een discussie met
mij zei hij eens: "Jij weet beter dan wie
ook, dat ik de Nederlanders niet haat
maar wel de Nederlandse politiek". Er
zijn vele voorbeelden van de goede
verstandhouding van de president en
individuele Nederlanders: hij was bo
vendien "nederlands" opgevoed, had
zeer veel nederlandse boeken gelezen
en sprak onze taal uitstekend - aanvan
kelijk zelfs veel beter dan de bahasa.
Het meest treffend voorbeeld van zijn
gevoelens voor "een" Nederlander was
zijn verhouding tot Pater M., behorende
tot de Missie-statie te Endeh. In Endeh
was Soekarno jaren lang geinterneerd.
Toen een van zijn reizen hem naar Flo-
res voerde was dat niet alleen een
werkbezoek. Vele banden bonden hem
aan de omgeving. Een daarvan was de
belangstelling van de ingenieur Soe
karno voor de ambachtsschool van de
Missie-statie in Endeh, directeur was
Pater M.
Tussen deze beide mannen moet zich
een grote vriendschap hebben ontwik
keld. Tijdens zijn gedwongen verblijf in
Endeh bezocht Soekarno de ambachts-
Stationsweg 143 tel. 070
60 17 03 DEN HAAG
Stationsweg 77 tel. 070
60 15 12 DEN HAAG
Herenstraat 157 tel 070
86 32 01 VOORBURG
Fred. Hendrikl. 161
tel. 070 - 55 66 97
Giro 406636
DEN HAAG
OP VELER VERZOEK OPNIEUW
VERKRIJGBAAR
Jos Ben Snijders
Ft.»
.NO.SCMB ICV6MSUEOKS VAM
jOS BÉN SNIJDERS
RCA Camden CAS 10274 - ƒ12,50
(beperkte oplage - haast u
school vaak: hij had grote belangstel
ling voor het onderwijs vooral voor zo
ver dat op het gebied van zijn eigen
studie lag. Buiten het officiële program
van zijn bezoek om slipte hij dan ook
op een morgen naar de oude vertrouw
de omgeving, waar Pater M. ook na ve
le jaren nog de leiding voerde.
Des middags bij het vertrek van het
presidentiële gezelschap stond op de
smalle steiger in de kleine baai de ere
wacht opgesteld en de plaatselijke au
toriteiten gereed om afscheid te nemen
van het Hoog Bezoek. Plotseling draai
de de president zich om en riep met
luide stem: "Waar is Pater M.?" De
Pater was natuurlijk niet op de stei
ger... daar waren alleen maar autoritei
ten en militairen. Pater M. stond op het
strand om zijn oude vriend uit te wui
ven.
Pater M. werd gehaald. Op de steiger,
ten overstaan van alle Indonesische au
toriteiten, nam de president met grote
warmte afscheid van zijn Nederlandse
vriend.
Hij kon wel tegen een grapje, ook al
was hij daar zelf het middelpunt van.
De Irian-agitatie was al flink aan het
opwarmen, toen de president een van
zijn werkbezoeken aan Bali bracht. Het
gezelschap begaf zich ook naar Nega
ra, West Bali. Aan de tocht van Den
Pasar westwaarts ging een korte inlei
ding van de president vooraf. Wij moes
ten in Negara niet veel tekenen ver
wachten van de typisch Balische cul
tuur waaraan Midden en Oost Bali zo
rijk zijn. Eigenlijk het enige bijzondere
aan Negara was, dat daar nog tijgers
voorkwamen.
Het bezoek aan Negara verliep zeer
plesant. De gebruikelijke toespraak van
het staatshoofd, een soms uren vergen
de bezigheid, duurde maar kort en
daarna was er een zeer genoeglijk en
feestelijk middagmaal. Wij waren ver
zameld bij de auto's om de terugreis te
aanvaarden toen de president zich om
keerde en zei: "En hoe vonden jullie
Negara?" Waarop een van de drie Ne
derlanders in het gezelschap antwoord
de: "Erg gezellig, meneer de president,
maar ik heb toch iets gemist!" "Wat
dan?" "Een deputatie van tijgers die
om Irian vroegen!" Luid gelach van alle
aanwezigen.
Trouwens, een cabaret dat de geza
menlijke journalisten in het presidenti
ele gezelschap organiseerden aan
boord van de "witte boot" na een be
zoek aan Morotai loog er ook niet om.
De manier waarop de Hoge Aanwezig
heid daar schertsend op de hak werd
genomen zou men zelfs in het moderne
hippe Nederland nauwelijks voor mo
gelijk hebben gehouden. Ook als dat
enige ontstemming zou hebben veroor
zaakt, dat hebben de deelnemers aan
het cabaret daarvan toch niets gemerkt.
Soekarno informeel was een man onder
vrienden, zoals ook de gebruikelijke
zangavondjes, op reis maar ook ten
paleize, bewezen.
