m
AANTREDEN VOOR SNERT
"Wat is dat voor een boom?" mompel
de hij, toen hij de tjemara met haar
kinderen in het oog kreeg. "Het lijken
ook wel dennebomen!"
Nu was de jonge houthakker nog niet
zo lang houthakker en veel verstand
had hij nog niet van bomen. Maar in
zijn ijver om toch maar zoveel en zo
vlug mogelijk bomen te hakken, lette hij
niet zo goed op het verschil tussen
een gewone tjemara en een denne-
boom.
"Dit is een aardig klein Kerstboompje,"
zei hij en daarmee bedoelde hij de
kleine tjemara, die zo graag naar de
stad wilde.
Met een paar forse slagen had hij het
buigzame, ranke stammetje van de
tjemara doorgehakt. Moeder Tjemara
schreeuwde van ontzetting, maar nie
mand lette op haar en al was dat wel
het geval geweest, hoe hadden de an
dere bomen haar kunnen helpen?
"Moeder, ik ga naar de stad!" juichte
de kleine tjemara opgewonden. "Ze
zullen me versieren en ik word een
echte Kerstboom!"
"Je zult sterven", snikte Moeder Tje
mara. "O, wat ben je toch een domme
kleine boom. Net zo eigenwijs als je
vader; ik heb het wel gedacht, o, o, o!"
"Dag Moeder, dag, dag!" wuifde de
kleine tjemara, toen hij over de schou
der van de houthakker naar de kar
werd gedragen.
En zo kwam het, dat een gewone kleine
tjemara tussen allerlei echte denne
bomen verzeild raakte en ook in de
stad kwam, om als Kerstboom ver
kocht te worden.
Het is maar een eenvoudig donker
groen boompje met dunne takken, die
direct ombuigen, als je er iets zwaars
aanhangt. Erg geschikt als Kerstboom
is die kleine tjemara niet, maar dat
weet hij niet.
Hij wilde zo graag Kerstboom worden
en daar had hij zijn leven voor over.
Wie hem in huis kreeg? Het waren
mensen die niet zoveel geld konden
betalen voor een boom en omdat de
tjemara veel goedkoper was dan de
dennen en sparren, namen ze hem.
Zijn takken waren schriel en stonden
niet recht genoeg, daarom hingen de
kinderen er maar wat gekleurde papie
ren slingers in en zelfgemaakte zilver
papieren sterren. Maar het stond toch
ook erg vrolijk en de kleine tjemara
schitterde van trots. Vooral toen op
het tafeltje onder hem kadootjes wer
den neergelegd en in een kring de
kaarsjes werden aangestoken. Hier
had hij altijd over horen spreken, dat
het hem nu zelf zou overkomen!
En hij voelde nauwelijks dat hij na de
derde dag al slap en ziek begon te
worden, want vol dankbaarheid dacht
hij: "Ik ben maar een gewone Indische
tjemara en toch ben ik een echte
Kerstboom geweest! Vrede op Aarde,
in de Mensen een Welbehagen!" Dat
laatste zinnetje had hij net van de
kinderen geleerd.
Lilian Ducelle
Zo gebeurde het eens, in December
tegen Kersttijd, dat een Jannen Compie
(totok compie) meerdaagse oefeningen
hield in de goenoeng, vlak bij ons
koffieland.
Dat oorlogje spelen duurde, meen ik,
vijf dagen.
Natuurlijk was er ook een veldkeuken
bij en elke dag kregen we van de Jan
kok een proefkiriman toegestuurd.
Weliswaar bestond het soldatenmenu
uit veldrantsoenen uit blik, zoals stamp
pot met klapstuk, boerenkool met
worst, capucijners met spek, enz., maar
de kok was een meester in z'n'vak en
wij smulden dan ook van de voor ons
ongewone lekkernijen. Dagelijkse rijs-
tepikkers als wij waren.
Een dag hebben de soldaten ook rijst
tafel gehad. Klaargemaakt door hun
keukenjannen, bijgestaan door Vader,
Moeder en onze twee keukenprinses
sen. Vader zelf was een Meester-kok.
Voor de laatste dag stond "Erwten
soep" op het menu. "Zal wel wat dun
worden", zei de kok, "want ik denk,
dat ik niet genoeg spliterwten heb
meegenomen." "Lappen met katjang
idjo," zei Vader, "en maak er maar
snert van. "Gampang (makkelijk) toch,
daar in de goenoeng. Uien, prei, ba-
wang daoen (sla-uitjes of sjalotte-plan-
tjes) selderie, enz., neem maar uit de
kebon sajoeran (groententuin) zoveel
als je nodig hebt. En omdat 't de laatste
dag van de Jannen was, bood Vader
hen voor de snert nog een heel speen
varken aan, mede als dank, dat de
mannen bij hun oefeningen haast geen
schade aan het gewas hadden toege
bracht. Maar, stelde Vader als voor
waarde, ze moesten de big zelf van
gen. Dat was dan metéén zijn Kerst
cadeau aan de Jannen Compie. Natuur
lijk was dat wel naar hun zin en dat
vangen van Toean Babi, daar was geen
kunst aan, vonden zij. De beesten le
ken zo tam en mak, dachten zij.
De grotere biggen, die al van de zeug
afwaren, liepen nl. vrij rond, of bijna
vrij dan, op een groot, maar wel sterk
afgerasterd stuk veld. Als je bij hen
kwam, stonden ze meteen allemaal om
je heen, denkend, dat ze gevoerd wer
den, wat tweemaal per dag door de
verzorger gebeurde.
Ik krabde hen meestal met een panne-
scherf (krèweng) over hun rug, tot ze
erbij gingen liggen van genot.
Wel, de 27ste December zou de troep,
's morgens vroeg afzwaaien en was dus
de 23ste hun laatste dag.
Al heel vroeg kwamen ze, vier man
sterk ende jacht begon. Bedenk
wel, het was december, Westmoesson
en die nacht had het hard geregend,
het grimiste nog 'n beetje. En toen
Jan springt in de omrastering, grijpt
met lange zwaaiende armen. Mis!
Oeiük, oeiük, sjèèèt boek! Oeiük,
oeiük, Sjèèèt boek, hier oeiük, daar
sjèèèt boek (Jan hier, big daar, rennen,
roewet, ramé.)
L/>]
En het "Gossamme hier en gunder"
was niet van de lucht. O mensen, we
lachten ons een ongeluk! De babi's
waren wel mak en tam, maar lieten
zich toch heus niet zo maar beetpak
ken. En snel dat ze waren. Natuurlijk,
die enge ruimte gewend en getraind
in 't rennen, om elkaar de beste hap
jes af te pikken.
Wel een half uur lang hebben we, rol
lend van het lachen, Jannen en biggen
getanggapt (schouwspel aanschouwd)
tot Vader, de uitdenker van dit toneel
stuk, de toekang babi (varkens-ver
zorger) toeriep even met de voedsel-
emmers te komen rammelen. De biggen
negeerden meteen hun achtervolgers
en kwamen rennend op hun verzorger
toe.
De keuze van Jankok was zo gevangen,
's Avonds kwamen alle Jannen, van
hoog tot laag, van ons allen afscheid
nemen; bedankten en wensten elkaar
wederkerig een zalig en vrolijk Kerst
feest toe.
De snert was de lekkerste van de
allemaalste.
Maar sekali-kali kon deze, toen al, dik
ke kleine saja, er niet van eten, want,
voortaan zou ze één van haar speel
makkers moeten missen toch.
Kindertijdherinnering van
PIM
Medanners attentie:
Op 1 December 1973 ontviel ons
tante Dee Knuppel, wed. van
Otto Knuppel. Met dank geden
ken wij haar zorgzaamheid,
vriendschap en trouw.
Mevr. E. van Bodegraven
Harry en Miranda v. Lies
hout-Fontein
Brenda
John en Yvonne Fontein-
Beentjes
John en Maureen Wijnstra-
Fontein
Celeste Fontein
Jim Fontein
Corr. Adres: Jan van Polanen-
straat 128, Heemskerk - NH.
Telefoon 02510-3 44 20
15
