m
'X0UI-!
AjUZjW JU-
Cl
kort, ten eerste door te Bangil vrijwel
gelijktijdig vertrek naar en gelijktijdige
binnenkomst van Pasuruan en Malang
mogelijk te maken; ten tweede door
vergroting van de boogstralen, waar
door tussen Bangil en Malang de maxi
mum snelheid kon worden opgevoerd
van 75 tot 90 km/u.
Uiteraard werden daarvoor proefritten
gereden en het toeval wilde, dat ir.
Berg juist voor besprekingen over de
pots in Surabaja kwam, waarop ik hem
vanzelf uitnodigde een proefrit Sura-
baja-Malang v.v. mede te maken. Hij
was over het resultaat zó enthousiast,
dat hij de Indonesische machinisten,
die deze proefritten reden, zijn grote
tevredenheid betuigde en uit eigen zak
een flinke beloning gaf.
Ook de nachtexpres is ontsproten uit
het vruchtbare brein van ir. Berg. Na
dat ir. Berg en ik naar Malakka waren
gegaan, om aldaar de nachtverbindin
gen te bestuderen, werd in 1936 de
"Nachtexpres" tussen Batavia/Ban-
dung en Surabaja ingevoerd, die een
groot succes werd. De slaaprijtuigen
waren van uitstekende kwaliteit en veel
beter dan die van de Straits Spoor
wegen
De anecdote, dat er voor de "Nacht
expres" machinisten uit Nederland
moesten worden aangetrokken, moet
U ook maar als een anecdote beschou
wen, want van dit hele verhaal is geen
woord waar. Van het begin af werden
de nachttreinen gereden door onze
uitstekende Indonesische machinisten
en door Indische jongens, die bibit
vormden voor de middelbare rangen
bij het tractiepersoneel; opzichters
machinist en werktuigkundigen. Er wa
ren alleen wat moeilijkheden met de
signalen, maar die zijn goed opgelost.
Ik wil hierbij nog even aanstippen, dat
lang vóór de invoering van de nacht
expres reeds vele nachtgoederentrei
nen liepen, die nodig waren, om de
dagdienst enigermate te ontlasten.
In de jaren direct na de Eerste wereld
oorlog is er wel Nederlands tractie- en
vervoerspersoneel uitgezonden, maar
op een enkele uitzondering na,bleek
dit alles behalve een succes te zijn.
Toen ik in het begin der vijftiger jaren
vaak als gast van de Nederlandse
Spoorwegen op inspectiereizen mede-
reed, zei de toenmalige president
directeur der N.S. eens tegen mij, op
een stoomloc serie 3900 wijzend: "Zie
je, hoe die loc er uitziet? Herinner jij
je nog, hoe bij ons, bij de SS, bij het
waternemen, machinist en stoker tij
dens dit oponthoud hun loc oppoets
ten, opdat die er maar schoon zou uit
zien? Wat een prachtkerels waren on
ze Indonesische machinisten!"
Zie ook het artikel "De geboorte
van de nachtexpres Batavia-Surabaja
in T.T. van 1 nov. 1973, waarin wordt
beschreven op welk een enthousiaste
wijze ir. Berg zijn ideeën over een
nachtverbinding eerst besprak met de
secretaris der SS, A. Jungnitz, de
schrijver van het artikel. Deze bracht
het uitgewerkte voorstel voor aan de
Hoofdinspecteur J. F. F. Götz, die een
uitstekend bedrijfshoofd was, doch die
voortdurend te kampen had met de
allerwege streng doorgevoerde bezui
niging.
Tot slot heb ik het mooie verhaal be
waard van die goede vriend van de
heer Schardijn, de machinist van de
proefrit in 1918, die "als een duizend
kunstenaar wiskunstig zeker zó de
trein wist tot stilstand te brengen, dat
het rijtuig, waarin de G.G. zat, op de
centimeter nauwkeurig voor de rode
loper tot stilstand kwam. Fantastisch!
Inderdaad fantastisch, want het hele
verhaal berust op fantasie. De werke
lijkheid - zoals voorgeschreven in In
structie 4 - was, dat vóór vertrek van
de G.G.-trein de afstand tussen mid
den rode loper en voetplaat machinist
door het vertrekstation werd overge
seind naar het bestemmingsstation,
waar op de overgeseinde afstand van
de rode loper een rode vlag werd op
gesteld, ter hoogte waarvan de machi
nist zijn loc tot stilstand bracht. Maar
het verhaal van de heer Schardijn
blijft toch aardig verzonnen!
S't !0. ób.
Ik zou de welversneden pen van J.H.R.
willen hebben om aan het slot van dit
verhaal met hem en de heer Schardijn
en ook met Mej. Emmy Berg een ere
saluut te brengen aan onze onvolpre
zen, plichtsgetrouwe en vakbekwame
Indo-Europese en Indonesische machi
nisten. Daarbij mag eenzelfde woord
van lof aan ons Indonesisch stations-
personeel niet vergeten. Dank zij dit
uitstekende locomotief- en stations-
personeel werd op de Malanglijn op
enkel spoor door 14 sneltreinen in
elke richting met nog daartussen ge
mengde en goederentreinen een on
berispelijke treindienst onderhouden.
O. C. A. van Loon
QUIZ - ANTWOORDEN
(Van de Quiz op pag. 10)
1. Sibolga en Taroetoeng, 1300 boch
ten.
2. Langs de weg tussen Fort de Koek
en Kota (Hoeta) Nopan.
3. Semarang. Zulke bommen werden
ook gebruikt bij bijzondere evene
menten van de Pasar Gambir.
4. Tangkuban Prahu.
5. niet.
6. racebaan, geholpen door automobi
listen, die met koplampen de baan
hielpen verlichten. Albury.
7. Gerrits.
8. Mo Heng
9. Bogor en Soerabaja.
10.
Oedjoeng koeion Bantam
Katja Katja wetan straat in Ban
doeng
Taloon lor straat in Malang
Pasir poetih strand bij Soerabaja
Djembatan merah brug in Soerabaja
Batoe Merah wijk/straat in Ambon
Banjoe biroe badplaats M.-Java
KAJOEPOETIH-OLIE
De beste kwaliteit die we konden
krijgen. Neem nu een fles (hoop dat
U 'm niet nodig hebt!) want straks
is het weer wachten op een nieuwe
zending. 100 cc. fles f 6,50 cc.
3,25 (porto 90ct-60 ct.)
Envelop met speciaal "nachtexpress-stempel" gedateerd 1-11-36 die ons voor plaatsing in Tong
Tong werd afgestaan door de Heer J. H. Kerhert.
ABONNEES AMERIKA
ATTENTIE!
Uw abonnement
(luchtpost 22.-; zeepost 15,-)
kunt U per check voldoen aan:
(verhoogd i.v.m. de koersdaling!)
Roy Steevensz, c/o Kushi House,
7357 Franklin Ave., Hollywood,
California.
Indien U Uw Tong Tong niet hebt
ontvangen of Uw exemplaar be
schadigd is, en U een ander
wenst, kunt U zich ook wenden
tot Roy Steevensz.
Naar Den Haag schrijven duurt
lang!
13
