De StSerenrermen Of
Kerapan Sapi (II)
TARI KALÈLÈS - DE ZEGEDANS Soefjahjo
Bekijkt U nogmaals de GROBAK, zo
dwaas opgetast met een onmogelijk
aantal manden, dat een ervaren "stu
wadoor" moet zijn, die dit (labiele)
evenwicht kan doen ontstaan. Het is
griezelig, er naar te kijken, want elk
ogenblik verwachten we het gevaarte
voorover te zien duikelen, öf achter
over, zodat de beesten met hun poten
in de lucht spartelen.
Voor de karrevoerder is het parool
dus: "KALEM, KALEM, SADJA, PA,"
(Het woord "kalm" is een Indonesisch
woord en heeft ongeveer dezelfde be
tekenis als in het Nederlands).
Bij het beschouwen van het span in
actie op de foto in dit artikel tijdens de
race, is het nauwelijks te geloven, dat
het dezelfde soort dieren zijn. Het is
een en al snelheid en haast, jwat uit
de houding van de beesten èn
Jockey spreekt. De lengte van de baan
is 100 meter en in deze exacte denk
wijze, die zelfs tot de Madurese men
ners doorgedrongen is, heeft men
tijden gemeten van circa tien seconden.
Het span wordt door een juk aan elkaar
verbonden, een juk, niet veel verschil
lend van het juk voor het trekken van
karren en ploegen. In plaats van een
kar, zoals dat op de eerste foto te
zien is, wordt voor de wedloop een
soort "slede" aan het juk bevestigd.
De Jockey of de Menner moet zonder
STIJGBEUGELS trachten, zich staande
te houden op deze slede, b.v. door zijn
lenige benen tussen de staven te kron
kelen en goed gebruik te maken van
zijn heel sterke tenen, geoefend bij het
beklimmen van de klapper- en suiker
palm.
Door het geringe houvast en doordat
hun handen met andere dingen druk
bezig zijn, kan het wel eens gebeuren,
dat ze er af vallen. Daarover straks!
Hoe wordt een span stieren bestuurd
en tot snelheid aangespoord, hetgeen
soms op hetzelfde neerkomt?
De stier die de leidsels door het neus-
tussenschot heeft, reageert daarop
minder snel dan een paard, zodat de
"Stierenjockey" andere hulpmiddelen
te baat moet nemen. Het comité zorgt
er wel voor, dat hij vlak vóór de start
op scherpe en harde dingen gefouil
leerd wordt, zodat hij in die ongemak
kelijke houding alles wel met zijn blote
handen moet doen.
Het span wijkt naar de kant van de
langzaamste stier. Dus het besturen
van een span komt hierop neer, de
langzaamste stier gedurende de tijd,
die de Jockey krijgt, aan te porren. De
tijd, die hij krijgt is TIEN SECONDEN
en de middelen: slaan op de billen,
krabben op de buik, trekken en draaien
aan de staart, zelfs BIJTEN in de staart
en schreeuwen, waarbij er een soort
code bestaat voor de rechtse stier en
voor de linker stier.
Ook het publiek laat zich niet onbe
tuigd. Ze schreeuwen even hard mee
en doordat het publiek ter hoogte waar
het span zich bevindt, het hardst
schreeuwt, kan dit als een soort "ge
luidspeiling" door de renners gebruikt
worden, om in de goede richting te
blijven.
Waar alle aandacht de volle ren van
tien seconden gewijd is aan richting
en snelheid, kan het gebeuren, dat, hoe
lenig de benen ook zijn en hoe sterk
de tenen, in een onbewaakt ogenblik,
wel eens een Jockey van zijn slede
kan vallen. Vergeet niet de kwade ma
gische invloeden, die in negatieve zin
werken... (afkomstig van de vijande
lijke gelederen).
En het is waar, dat de Jockey zich
liever aan flarden laat scheuren dan
los te laten! Ja, de Madurees is fier en
tracht in deze ongemakkelijke, en voor
al PIJNLIJKE houding zijn span over de
streep te sturen. Dus, in dat geval heeft
hij nog zijn leidsels, die hij in geen ge
val zal loslaten. Als hij met deze han
dicap toch de FINISH zou kunnen be
reiken, dan zou hij als een held toe
gejuicht worden, al zou hij verliezen.
Kleine jongetjes zullen hem nog maan
den later vragen zijn littekens te laten
zien. Want, deze knaapjes hebben het
toch vóór hun ogen zien gebeuren.
Ze zaten immers buiten in die hoge
boom, waar je alles zo goed kon vol
gen
Voorbij de FINISH, ongeveer tien me
ter daarachter, staat een dichte haag
van jonge mannen, om de spannen op
te vangen en af te remmen.
Een ervaren grijze jockey, die de kolossen in het goede spoor tracht te
houden. U ziet zijn verwrongen houding. In zijn rechterhand houdt hij
de leidsels vast en met zijn linkerhand tracht hij de linkerstier die wat
achterblijft, aan te sporen.
zodat bij de ZEGETOCHT naar de VIP-tribune de verheugde
jockey op de opwindende maat van zijn eigen Tuk-Tuk kan dansen,
terwijl we de eigenaar, die we maar Pa Sidin zullen noemen, niet minder
verheugd en trots rechts zien voortschrijden, beheerst en zonder mimiek.
14
