TJABÉ, LAOS, PETIS
woordig door de onmetelijke diepte
van de zeëen en de steile kusten rond
deze eilanden. Slechts de dieren die
de zee konden oversteken waren in
staat deze eilanden te bereiken. Daar
door is de fauna van deze eilanden
voor het grootste deel een mengeling
van de fauna van de twee aangrenzen
de gebieden. Hoe verder naar het oos
ten, hoe groter het percentage dieren
van de Australische fauna wordt.
Het gebied wordt in het westen be
grensd door de Wallace-lijo, als grens
van de Oosterse fauna, die, volgens
de meeste recente wetenschappelijke
artikelen, thans wordt beschouwd als
samen te vallen met de oostelijke grens
van het Sunda plat op een diepte van
100 vadem. De oostelijke begrenzing
is de "grens van de Australo-Papuase
vastelands fauna" die wordt be
schouwd samen te vallen met de wes
telijke grens van het Sahul plat op een
diepte van 100 vadem.
Het is noodzakelijk om hier vast te
stellen dat vogels en vleermuizen die
ren zijn die de grootste mogelijkheid
hebben om te trekken omdat ze in
staat zijn duizenden mijlen over zee
te vliegen zonder onderbreking. Daar
door zijn deze twee diersoorten in
overvloed aan te treffen zowel in Zuid
Oost Azië als Australië (in indentieke
soorten).
Anderzijds zijn zuivere zoetwatervis
sen dieren die het minst in staat zijn
te trekken. De soorten zoetwatervissen
die worden aangetroffen in de rivieren
van Oost- Borneo vindt men bijna nooit
in West-Celebes; als ze er worden
aangetroffen, is dit waarschijnlijk door
toedoen van de mens.
IV. De zeëen van Centraal Nusantara
en het unieke karakter ervan.
Volgens de heersende opinies in de
geologie is dit gebied zeer onstabiel
en complex in vergelijking met de
stabiele continentale platten aan beide
kanten ervan.
De grootste negatieve isostatische a-
nomalie en de drie diepste bekende
aardbevingshaarden ter wereld vindt
men in dit gebied. Een van de lange
vulcanische bogen aldaar, heeft de
vorm van de letter "S". Een van de
welbekende vulkanen in dit gebied, de
Tambora, barstte in 1815 uit met een
totale energie die wordt geschat op
een grootte van 20.000 megaton, daar
mede de eruptie van de Krakatau in
1883 overtreffend.
De totale inhoud van het vulkanische
materiaal dat gedurende de uitbarsting
werd uitgestoten werd geschat vol
doende te zijn om geheel Java en
Madura te bedekken met een laag
van drie voet dik, terwijl de as die
op Banjuwangi viel meer dan acht in
ches dik was.
Geologen van naam hebben het ge
bied van Nusantara genoemd als "een
belangrijke toetssteen voor het begrip
van de fundamentele problemen van de
geologische evolutie van onze pla
neet".
In de zoogeografie, heeft dit gebied
een reputatie verworven die gelijk is
aan die in de geologie. Het verschil
in de fauna tussen het westen en het
oosten van dit gebied (Oosterse en
Australische) is zeer groot.
A. R. Wallace, een vooraanstaand mo
dern zoogeograaf, gaf het volgende
commentaar op dit gebied in zijn wel
bekend essay:
"De westelijke en de oostelijke eilan
den van de Archipel behoren tot ge
bieden die meer van elkaar verschillen
en groter contrasten vertonen dan bij
enig andere van de grote zoologische
scheidingslijnen op aarde. Zuid-Ame-
rika en Afrika, gescheiden door de
Atlantische Oceaan, verschillen niet
zoveel van elkaar als Azië en Austra
lië.
V. SOURABAYA (De "SOURABAYA
DIEPTEN")
De hierboven besproken scheidings
lijn, nl. de zeëen van Centraal-Nusan-
tara kan mogelijk genoemd worden
"Sourabaya" of de "Sourabaya Diep
ten", omdat Surabaya de meest be
kende naam in dit gebigd is (zaken
leven, scheepvaart, marine operaties,
Tweede Wereldoorlog en Heldenge
denkdag) en Surabaya nog nooit ge
bruikt is als naam van een zeestraat,
baai, zee, zone, kuststreek etc., be
halve als naam van een district - nu.
gewijzigd in een streek - en de naam
van een rivier die door de stad stroomt
- die in werkelijkheid altijd Kali (rivier)
Mas wordt genoemd; en om verwarring
te voorkomen behoort de naam van
deze scheidingslijn te worden ge
schreven Sourabaya in plaats van het
normale Surabaya of Surabaja.
Indien deze poging om de zeëen van
Centraal-Nusantara te benoemen geo
logisch niet geldig is, dan is de schrij
ver van mening dat ze geldig moet zijn
op tenminste een van de volgende ge
bieden: zoogeografie, geofysica, hy
drografie, oceanografie, navigatie etc.
Indien de naam Sourabaya Diepten bv.
zoogeografisch gelding heeft, dan kan
de laatste zin van het bovengenoemd
citaat van Wallace als volgt aangevuld
worden: "Zuid-Amerika en Afrika, ge
scheiden door de Atlantische Oceaan,
verschillen niet zozeer van elkaar als
Azië en Australië, gescheiden door de
Sourabaya Diepten".
(Vertaald uit het Engels - Chr. M.)
"Al is het nu lang niet meer zo
erg als voorheen, ik vraag me
toch wel af: MOETEN nu die
stekelige en scherpe opmerkin
gen er tussendoor nog altijd?
(uit een privé brief van
een vriend)
Antwoord: Ja! Ons voedsel (ook het
geestelijke voedsel) is nog steeds de
Oost Aziatische tafel (ook bekend als
"Dutch rijstafel" - met één t, sic!).
Wie goede rijsttafel eet, is erop ge
prepareerd (en waardeert het: vloekt in
elk geval niet) als er af en toe een
tjabé als "onderzeeër in een hap zit.
Of een tjengkeh, een stukje laos of een
beetje al te grote lik petis in de maal
tijd zit. Ja zelfs als de héle portie te
pedes is uitgevallen. Als het maar eer
lijk en schoon is.
Wie dat niet aandurft, ete verder rijste
pap met krenten en blijve zalig onge
deerd "forever". Ik snap trouwens niet
waarom men altijd wel wat aan te mer
ken heeft op Tong Tong, maar niets
durft te zeggen over letterlijk alle Ne
derlandse bladen waar altijd wel een
kloddertje porno, perversiteit of hele
brokken leugenachtigheid (vooral over
de tropen) in te vinden zijn. Omdat het
geserveerd wordt door een culturele
kelner in rok misschien? En met een
rood-wit-blauw vlaggetje in het eten
geprikt? De wijze waarop veel Indisch-
gasten de grootste rommel kunnen
"opvreten" met een verzaligd gezicht
doet me vaak denken aan de manier
waarop Ageeth Scherphuis vroom
glimlachte toen Jan Wolkers haar in
de Vara kunstrubriek een schilderij
presenteerde, waarop met een palet
mes drek was uitgestreken. We hebben
al té lang manis geglimlacht tegen wat
vaderlands héét, maar het NIET is
volgens de beste Hollandse tradities
die Goddank nog niet vergeten zijn.
T.R.
oorip soemoJaardjo
"OERIP SOEMOHARDJO"
door Rohmah Soemohardjo-
Soebroto
Verkrijgbaar bij Boekhandel Tong
Tong, uitgave Moesson-reeks.
Prijs nu slechts f 5,incl. porto
Een boek, waarvan J.H.R. in Tong
Tong zegt:
"het geeft een boeiend beeld
van het leven van een Javaanse
familie, sterk georienteerd op
Nederland, maar nochtans Indo
nesisch
11
