BIJ DE VOORPLAAT
^juwelieróbedrij}
't Carillon
t WERFT ABONNEE'S
ÖIH? TOlfl
DE BETJAK LEEFT,
LANG LEVE DE INZITTENDEN!
In zijn "Piekerans" heeft Tjalie wel
alles over dit wonderlijkste transport
middel aller tijden geschreven, wat er
over te schrijven valt. En met zijn beel
dende stijl en woordkeuze heeft hij
een minstens even duidelijk plaatje
voor U neergezet als deze foto's van
dr. Soetjahjo van deze volgestouwde
betjaks. Tjalie schreef o.a.: "Men zou
zo zeggen, met zulk een grote last is
voorzichtig rijden geboden en een o-
verbelaste betjak rijdt dus zeer lang
zaam. Niets is minder waar. De betiak-
rijder kan een zware langzame betiak
niet vooruit krijgen. Hoe groter het
momentum, hoe beter. Hoe zwaarder
de last, hoe groter "rotgang" hij maakt.
De rit wordt dan volbracht onder het
motto van een devoot: "God zij verder
met ons". En God is werkelijk met de
betjakman".
God is niet alleen met de betjakman,
maar ook met de inzittenden, ik heb
het met Tjalie ettelijke malen onder
vonden toen we onlangs in Indonesië
waren. Tjalie verkoos eigenlijk altijd
de Bemo, het gemotoriseerde onding
dat op solarolie, duivelskunstenaar
schap en de Voorzienigheid loopt. Je
betaalde (toen, 1972) maar 20 rp. voor
een ritje. Afstand van hier tot daar, van
instappen tot uitstappen. Aantal zit
plaatsen 6, aantal inzittenden soms 3,
9 I Geen sterveling blijft voor z'n ple
zier in een Bemo rondtoeren, dus zo'n
traject-tarief is net zo billijk als dat van
wat zal ze doen met de klappers, de
pisang, de pisangblaren en al die onzicht
bare aankopen in de manden?
(Foto: Dr. Soetjahjo)
de Metro in Parijs. Met dit verschil dat
je na drie dagen rondrijden onder
gronds in Parijs (wat k a n op een kaart
je, zolang je maar ondergronds blijft
overstappen) nog fris en wel boven de
grond kunt komen. Maar geen mens
overleeft vier trajecten in een Bemo. Je
bent dan öf vergast, óf platgedrukt, öf
mentaal alleen geschikt voor levens
lange opsluiting. Waarom Tialie dan
toch de betjak vermeed? "Kassian die
kerel, vergeet niet dat ik 10 kilo zwaar
der ben dan in 1954!" "Nog kassian-
ner als je die betjaks niets laat ver
dienen!" zei ik. Dus zaten we vaak elk
in een aparte betjak en raasden achter
elkaar over de Darmoboulevard, de
Palmenlaan, Kaliasin (excuus voor het
gebruik van deze koloniale namen) en
wuifden elkaar bij het inhalen bemoe
digend toe. Onze bestuurders hadden
er blijkbaar plezier in ons te "racen".
En gedachtig Tjalie's theorie over die
rotgang bij een zwaardere last, was ik
altijd eerder thuis. Want bij mijn niet
te onderschatten zwaarwichtigheid had
ik meestal ook nog alle inkopen bij me
Tjalie vond dat gesjees maar zo-zo.
Ik ben niet alleen 10 kilo zwaarder,
maar nu ook 20 jaar ouder!" Ik ben gek
op betjaks, ondanks het feit dat ik
meerdere malen in mijn leven onderste
boven heb gelegen en met builen,
schrammen en geknakte trots huis
waarts moest keren. In dezelfde betjak
wel te verstaan, want, dat weet U ook,
er moet heel wat gebeuren wil een
betjak knock out blijven liggen.
Betjak, een status zonder symbool of
een symbool van dienbaarheid en men
selijke kracht zonder status. Precies,
zoals U het wil bekijken, als U de
juiste prijs maar betaalt. Tawarren?
Tjalie kon er geen snars van (dat is al
eens eerder overdrachtelijk van hem
gezegd) want hij was vaak zo ver
strooid dat hij de eerste vraag-prijs
vergat en we vaak meer bedongen dan
de betjakman gevraagd had. Het was
echter, als we een ritje goedkoop
hadden gekregen, een genoegen de
man achteloos meer in de hand re
drukken. Verbazing, dankbaarheid, te
vredenheid, als een heildronk op de
goede afloop en het verhoorde gebed
dat "God weer met ons was geweest."
Kijken naar betjaks en hun vrachtjes
is even plezierig als leerzaam. Het
grootste object dat ik eens per betjak
heb zien vervoeren was een tweeper
soons ijzeren ledikant. U kunt zich
nauwelijks voorstellen hoe ingewikkeld
de constructie van al dat gedemon
teerde ijzer was. Als een gigantisch
mobilé voortzeilend over de drukste
lees verder pag. 5, 3e kolom onderaan
Tel. 070-33 72 57
Thomsonlaan 108
Den Haag
Fabrikant van alle
Indische sieraden in 22
en 24 karaats goud.
Markiesringen
Zware halskettingen
Schakelarmbanden
Slangenarmbanden
Slangenringen
Krintjing armbanden
Briljanten ringen
Briljanten oorknoppen
Kabaja Spelden
Trouwringen
Sebelah rotan armbanden
DOOR ONS FIJNE HANDWERK
BRENGEN WIJ DE MOOISTE
COLLECTIE VAN NEDERLAND.
Uitgebreide folder op aanvraag.
Opgericht en geleid door
TJALIE RCBINSON (1911 - 1974)
ONAFH. IND. TIJDSCHR. 19e JAARG. No. 2
Pr. Mauritsl. -6, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong Den Haag - Tel. 070 - 54.55.00/54.55.01 - Post
giro 6685 of A.B.N. Den Haag Rek. No. 51.56.15.730.
Uitgave: Pubi. en Handel Mij Tong Tong B.V.
Directie: L. Ducelle
Administratie: Th. M. A. Scheulderman
Redactie: J. H. Ritman, Ch. J. A. Manders, G. H.
Bartman.
Verschijnt de 1ste en de 15e van iedere maand
Prijs per nummer f 1,75. Abt. Nederl. (en E.E.G.-
landen behalve Engeland) kwart, f 9,75, halfj.
f 19,50; jaar 39,Abt. Europa: jaar f 39,
Buiten Europa: jaar 47,(zeepost)
Abt. (per jaar en per luchtpost): Australië en
Nw. Zeeland 83,Indonesië 68,Z.-Afrika
en Z.-Amerika f 68,Canada en Ver. Staten
f 58,Maleisië, Singapore en India f 68,
Suriname en Antillen 58,
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
2
