ALTUDFITZUN?
EXTRA LEVENSKRACHT?
BOEKBESPREKINGEN
Vaarwel,
tot betere tijden
Dit nieuwe, natuurlijke antwoord kan voor u de oplossing zijn.
VITALE POSITIEVE GEZONDHEID VOOR MAN EN VROUW
OPROEP
BEGRAAFPLAATS KOBONG
Het reeds geruime tijd aangekondigde
werk van J. C. Bijkerk dat bovenstaan
de titel draagt is thans verschenen bij
de Uitgeverij T. Wever B.V. te Frane-
ker. Een kloek deel, met forse letter
gedrukt en voorzien van een aantal
foto's waarvan verscheidene die ik nog
niet tegenkwam in de bibliotheek vol
literatuur over de laatste jaren van het
nederlands bewind over Oost-lndië.
Want daarover gaat het boek van Bij
kerk. De titel ontleent hij aan de
woorden, waarmee Bert Garthoff de
laatste uitzending van de NIROM van
uit Bandung op 8 maart 1942 besloot:
"Wij sluiten nu. Vaarwel, tot betere
tijden. Leve de Koningin!"
De schrijver noemt zijn geschrift een
documentaire. Wie van een documen
taire slechts de weergave van objectiéf
vaststaande feiten verwacht kan niet bij
Bijkerk terecht. Hij kruidt zijn schets
van het laatste decennium van het ne
derlands bewind over de Gordel van
Smaragd met onverbloemde oordeel
vellingen. Gouverneur-generaal Van
Starkenborgh heeft zijn grote en on
verdeelde bewondering, diens voor
ganger echter loopt niet met hem in
de pas. Ongezouten critiek levert hij
ook op de laatste legercommandant.
Het is een merkwaardig boek, in zover
re dat het om en om een schets geeft
van de gebeurtenissen in dat fatale
tijdperk zoals Bijkerk die ziet en frag
menten uit het dagboek van zijn tante,
mevrouw A. C. van de Hout-Bennink
(of Van den Hout; beide spellingen
komen voor) die, na een tijdvak als
plantersvrouw in Indië naar Zuid-Afrika
verhuist en vandaar na de bezetting
van Nederland naar het oude nest te
rugkeert. Wanneer haar man en zij zich
in de donkere dagen van 1942 met de
Poelau Bras in veiligheid trachten te
stellen beleeft zij een afschuwelijk
avontuur: het schip wordt getorpe
deerd en eerst na haast onvoorstelba
re beproevingen wordt zij gered als de
sloep, waarin zij is gezeten de kust van
Sumatra bereikt, om daar vervolgens
te verdwijnen in een vrouwenkamp te
Palembang Haar man heeft de ramp
niet overleefdTussen de bedrijven
door van dit aangrijpend verhaal doet
Bijkerk zijn verhaal. Het merkwaardigst
van dit merkwaardige boek is, dat deze
gado-gado van persoonlijke belevenis
sen. de geschiedenis van de familie
van de dagboek-schrijfster inbegrepen,
zich vlot laat lezen en de persoonlijke
ervaringen in geen enkel opzicht de
schets van de laatste jaren van het
bestaan van Nederlands-lndië storen.
De schrijver heeft zich de moeite ge
geven een grote literatuurlijst door te
werken en een aantal "ooggetuigen"
nerijke concentraties. Aktief Capsules bevatten
geen verdovende middelen. Regelmatig ge
bruik werkt niet gewoontevormend. U zult
verbaasd staan over het verschil dat de ge
makkelijk te gebruiken Aktief Capsules be
tekenen voor uw energie en uw hele welzijn.
U zult zich in alle opzichten sterker voelen,
jonger en opgewekter en u zult er beter uit
zien. Een zuivere huid, gezond haar en
Indien u niet altijd zo fit bent als u wel wenst,
niet voldoende levenskracht bezit en u fysiek
niet lekker voelt, kan dat betekenen dat u de
natuurlijke vitaminen nodig hebt, zo noodzake-
lijkvoorhet onderhouden van een juiste bloed-
toevoer naar de spieren van het lichaam en
naar de hersenen. Door dezelfde oorzaken
kan uw spijsvertering verstoord en uw reserve
aan energie gevaarlijk klein worden. Doe zoals
duizenden mensen in het Noorden van alle
leeftijden doen en breng de natuur terug in uw
voeding door bij uw maaltijden Aktief Capsules
te gebruiken. Aktief Capsules zijn smaakloos.
Zij combineren hoge concentraties van tarwe-
kiemen (de rijkste bron van „groei"- en „ener-
gie"-vitaminen) met andere natuurlijke vitami-
stralende ogen zijn het bewijs van uw terug
keer naar een vitale, positieve gezondheid.
Begin vandaag nog met het gebruik van
Aktief Capsules. Verkrijgbaar bij apotheker
en drogist, ƒ4,65 voor een kuur. Nu ook ver
krijgbaar in handige doordrukverpakking.
te raadplegen. Het is niet moeilijk hem
op een aantal kleine vergissingen en
onnauwkeurigheden te betrappen, maar
wat voor zin heeft dat? Belangrijker is,
dat hij een schets heeft gegeven van
bewogen jaren die inderdaad de her
inneringen van hen, die toen ook al in
Indië leefden en werkten volkomen
dekt. Bijkerk is zelf in Batavia geboren,
maar ofschoon deelgenoot aan het ge
beuren moet hij te jong geweest zijn
om dit bewust te beleven; zijn geboor
tejaar is namelijk 1928. Toch moet het
tijdsgewricht hem hebben gegrepen:
wie anders begint ruim dertig jaar later
aan een werk als dit? Ook al heeft hij
daarbij de steun van Anthony van Kam
pen (die een Ten Geleide schreef) en
van Ir. G. S. Vrijburg, die onvermoei
bare strijder voor het goed recht van
de "ex-kolonialen" (die Bijkerk overi
gens niet spaart).
Een boek, dat de ouderen onder ons
niet zullen willen missen en waarmee
de jongeren die de catastrofe alleen
van horen zeggen kennen, hun nut
zouden kunnen doen.
Vaarwel, tot betere tijden is verkrijg
baar in de boekhandel Tong Tong
Prijs 24,50 plus porto 2,50.
Reeds lang deden geruchten de ronde,
dat voor graven op de Europese be
graafplaats Kobong te Semarang die
30 jaar oud zijn, opnieuw betaald moet
worden, ook, als die graven gekocht
zijn. Zo niet, dan worden ze ontruimd.
Gelukkig valt het bedrag wel mee. Op
korte termijn moet voor de volgende
30 jaar gebruik, Rps. 3000 betaald
worden. Het beste is, om een kennis
in Semarang een aanvraagformulier te
laten vragen en in te vullen en dan
van hieruit via een bank de tegenwaar
de van Rps. 3000 over te maken. Men
is van plan van de Europese begraaf
plaats Kobong een grote markt te
maken. Graven met de letters A en B
komen het eerst aan de beurt. De
grens loopt ongeveer tot de nissen met
de letter Z.
Hoewel 30 jaar een hele tijd schijnt,
lijkt het me als de dag van gisteren,
dat mijn Ouders overleden zijn (1942
en"44). En zo zullen de meesten van
ons 't ook aanvoelen. Een ontruiming
van een graf zou ik als een soort ont
wijding aanvoelen. Vandaar mijn vrien
delijk verzoek dit bericht via Tong Tong
door te geven.
L. M. v.d. DUSSEN-WEBER
Op de filmavond over Indonesië, die in
Zoetermeer op 7 juni jl. werd gehou
den, vroeg Mevr. van As aan de Heer
Vroegop uit Djakarta om inlichtingen
over de fam. Munting in Djakarta.
Mevr. van As wordt verzocht zich te
wenden tot Domed B.V., Herengracht
331, Amsterdam, tel. 020-23 46 82.
7
