MIJ OPA
Attentie! 1W
Toko en
boekhandel
zijn na 21 dec.
(laatste tokodag)
gesloten
tot 2 januari
DISCO
BOLLAND
Het klinkt vreemd in de oren, als ik
zeg, dat ik mijn Opa uit Tulungagung
(Oost-Java) in Amsterdam heb terug
gevonden.
Met de Japanse inval op Java en de
bezettingstijd, waar ik als krijgsgevan
gene in Siam de tijd heb uitgediend en
de rest van de familie, mijn moeder,
zuster en haar kinderen ergens op Java
waren, constateerde ik, toen we weer
bij elkaar waren, dat we alle familie
foto's hadden verloren. En we hebben
er heel wat gehad.
De jaren gingen voorbij. Mijn moeder,
zuster en haar kinderen gingen naar
Holland en ik als Deta-contractant, naar
Ned. Nieuw-Guinea. De rimboe trok
me meer dan de beschaafde wereld.
In 1962 ging ik naar Holland met verlof
van 6 maanden. In deze verloftijd kreeg
van de foto van mijn grootvader kon
krijgen, aangezien wij alle foto's in de
Japanse tijd hadden verloren. Ik kreeg
als antwoord, dat zij eerst in verbinding
zouden treden met hun hoofdkantoor
in New York. Enige tijd later kreeg ik
bericht, dat die foto's onmogelijk uitge
geven konden worden, aangezien deze
eigendom waren van de kinderen van
Dr. Dubois in Amerika. Maar ik kreeg
het adres van de zoon van Dr. Dubois.
Deze meneer schreef ik. Er kwam geen
antwoord. Enige tijd later schreef ik
weer. Prompt kwam het bericht dat ik
drie copieën van die foto plus het cli
ché toegezonden zou krijgen en dat zij
nog een andere foto van Opa hadden,
gezeten op een stoel en dat ik daarvan
ook drie copieën zou krijgen plus cli
ché. Niet lang daarna kreeg ik die
De grootvader van de schrijver, Robert Boyd, zittend op de bank met een jonge konings
tijger op schoot en een hond ernaast, omringd door bedienden, op zijn koffieonderneming
"Wilisea" op de helling van de Wilis, omstreeks 1910.
ik bericht, dat ik niet meer terug hoef
de te keren, aangezien N.G. overgedra
gen werd aan Indonesië. Vanaf 1963
werkte ik bij de A.B.N. te Amsterdam.
Op een dag zei een van mijn collega's:
"Zeg Boyd, ik heb thuis een boek over
de ontwikkeling van de mens en waarin
een Dr. Dubois, een Nederlander naar
Java ging. Hij was een anatoom, geo
loog en paleontoloog en ging naar de
"Missing link" zoeken. Er zijn foto's bij
en één van die foto's was van ene
Boyd, een goede vriend van die Dr.
Dubois. Ik had direct aan jou gedacht.
Ik zal het boek op een dag wel mee
nemen."
Tot mijn niet geringe verbazing zag ik
op de foto Opa op een bank omringd
door bedienden met een jonge Konings
tijger op schoot en een hond ernaast.
Deze foto behoorde ook tot de familie
collectie. Ik schreef de uitgever "Time
Life International (Nederland) in Am
sterdam en vroeg of ik drie copieën
foto's. Prachtig. Ik was blij. Ik wilde een
gedeelte uit die brief aanhalen (Vert uit
Engels):
"Ik wil ook de vermelding aanha
len die van Uw grootvader wordt
gemaakt in mijn vaders ongepubli
ceerde manuscript. Het luidt als
volgt:
De uitgebluste vulkaan Wilis ver
rijst ten Noorden van Tulungagung,
waarvan de top die 8.383 voet hoog
is, vaak door wolken wordt ver
duisterd terwijl koffieplantages
een groot deel van de vruchtbare
hellingen van de berg bedekken.
Een zo'n plantage, Wilisea, werd
beheerd door een Schot, die de
naam Boyd droeg. Hij en Dubois
werden goede vrienden, want bei
den hadden dezelfde grote liefde
voor de natuur. Als hij de tijd kon
vinden, bezocht Dubois de oude
heer, waarbij hij vaak het gehele
Stationsweg 143 tel. 070-60 17 03
DEN HAAG
Herenstraat 157 tel. 070-86 32 01
VOORBURG
Frederik Hendriklaan 161 tel.
070 - 55 66 97 DEN HAAG
Giro 406636
Specialisten in krontjong en oosterse muziek
Binnenkort grote importzending verwacht
van L.P.'s, o.a. Mus Mulyadi, Waldjinah
en vele anderen. Op ons adres: Stationsweg
143 verkopen wij zalige bumbu's voorge-
gorengd en al, direct uit Sidoardjo, tjap:
Tjita Rasa. Voor 4 pers. 1,50.
U weet, dat wij ook country music L.P.'s
direct uit USA importeren? Geweldige keuze.
gezin meenam. Dubois maakte de
tocht de berg op te paard, terwijl
het gezin volgde in draagstoelen
op de sterke schouders van Ja
vaanse koelies. Het was moeilijk
te geloven dat deze eenzame kof
fieplantage een deel was van Java,
een van de dichtstbevolkte streken
ter wereld. Dit was misschien een
andere reden waarom Dubois van
deze plaats hield, omdat hij nooit
hield van grote menigten en bij
eenkomsten.
Hij wisselde vaak van gedachten
met Boyd over de problemen van
zijn werk, en de Schot kon hem
veel waardevolle inlichtingen ge
ven over de streek waar hij zoveel
jaren had gewoond. Het land was
oud en bijna niet beroerd door de
wetenschap.
Zeer weinig was er gedaan aan
wetenschappelijk onderzoek, in
het bijzonder op het gebied van
fossielen, waaraan deze streek zo
rijk leek.
Dubois had Boyd ook verteld van
zijn grote ambitie om "het fossiel
der fossielen" te vinden, nl. dat
van de "missing link".
De oude Schot wenste hem suc
ces met deze onderneming, maar
waarschuwde hem geduld te heb
ben, want op Java kon men de
zaken niet overhaasten. Dubois
was zich, hiervan bewust, want tot
dusver was er nog geen spoor te
bekennen van de koelies die hem
door het Gouvernement waren
toegezegd om hem bij zijn veld
werk te helpen".
Deze geschiedenis speelde zich af om
streeks 1910.
Adam Boyd
15
