1974
BATIK
is altijd
ANDERS DAN ANDERS!
BINAWARGA
CIPAYUNG
TJALIE
ROBINSON
stil laten groeien, je kunt nooit weten
waar die goed voor zijn) tomaten en
paprika. Tenminste, ik dacht dat het
paprika was. Toen ik er eens een in de
sla gebruikte, vlogen de kinderen zo
wat tegen het plafond. Het bleek die
pedisse Aunt Janine, Surinaamse lom
bok te zijn!
Wilde en verwilderde bloemen en mijn
gele brem die van geen ophouden
weet. Op de foto, linksboven, helemaal
rechts naast die witte lat, zult U mis
schien een bonestaak ontdekken. Van
Vic Moens kreeg ik vorig jaar een
boon. "Amerikaanse boon, plant maar,
mooi," zei hij. Begin Mei (ik had na
Tjalie's heengaan veel behoefte om
met planten bezig te zijn) stopte ik de
boon onder een vochtige doek. Op de
dag dat ik het plantje in een pot
overdeed, kreeg ik het doodsbericht
van Vic Moens, onze goede vriend en
medewerker van jaren, precies een
maand na Tjalie's dood. De boneplant
was in een mum van tijd anderhalve
meter hoog, er kwamen beeldige rode
bloemtrossen aan. In de zomer (we
wisten nog niet dat het geen zomer
zou worden) groeide en bloeide de
boon van Moens naast de peer van
Tjalie. Ik voel dat er een hechte ver
bondenheid bestaat tussen plant en
mens. In Indonesië waar de natuur zo
dicht met je leeft, is dat contact bijna
merkbaar, je zou er boeken mee kun
nen vullen.
Nu is mijn tuin kaal. Er is niets schoon
gemaakt of opgeruimd zoals in andere
fatsoenlijke tuinen. Dat komt omdat ik
mijn paradijsje precies zo, het volgend
jaar terug wil. Natuur vernietigt èn pro
duceert. Bij de mens heb je daar twee
aparte groepen voor nodig. De ene is
gespecialiseerd in het alsmaar meer
produceren en de andere in het steeds
radicaler vernietigen. Op afschuwelijke
MENSELIJKE wijze. We praten altijd
over Onmenselijk gedrag als we iets
lelijks bedoelen, terwijl we in feite
alleen alles wat weerzinwekkend en on
natuurlijk is, menselijk zouden moeten
noemen. Ik heb trouwens ook nooit
begrepen waarom men iets "beest
achtig" noemt. Soedah, dat is weer een
andere filosofie.
U wilt weten wat er met de meloen is
gebeurd? Het bleek een ijzersterke,
moedige plant die vele maanden de
moordende regen en kou weerstond.
Alleen de gele bloemen vielen af, een
zielig vruchtje achterlatend. Eén werd
er zo groot als een fikse appel.
Twee weken geleden wilde ik de laatste
kamillen afplukken, de tuin was vol
komen kaal. Ineens lag daar een reus
achtige bal, onder de kamperfoelie. Ik
dacht aan de bal van Fifi, kon m'n ogen
niet geloven, toen het een 3 kilo zware
pompoen was. Een "Potiron", een wa-
lo-soort. Hij zat nog stevig aan de
stengel vast, ongetwijfeld van plan nog
groter te worden, als de moederplant
had kunnen doorleven. Neen, Tjalie
heeft me geen "blewak" gegeven, maar
minstens evenveel dankbaarheid met
deze walo.
Aanvulling op het artikel "SURABAYA,
heden en verleden."
Eén van onze lezers schrijft n.a.v. bo
vengenoemd artikel (T.T. 1-10-74):
"Gerrit de Raadt reed altijd op Rudge
of Norton. In 1928 won hij de 1e prijs
met de motorraces te Surabaya, terwijl
van der LAAR met zijn Harley Davidson
verloor. Ik reed zelf op een Harley en
kende v.d. Laar zeer goed, die tot 1941
Importeur was van de Harley Davidson
en zijn bedrijf-winkel had op Aloon
Aloon - Tjontong te S'baja. Van der
Laar vertelde mij nog dat de Harley te
zwaar was om in races mee te doen".
TH. DU MARCHIE SARVAAS
Ach, lezers in Nederland beschouwt U
dit praatje met deze plaatjes maar als
wat opwekkender materiaal dan de
uitgestrekte modderpoel die Zeeland
nu is. Met de millioenen rottende bie
ten, aardappels, gladiolen die door de
mens geproduceerd zijn en door die
zelfde mens niet kunnen worden ge
oogst.
Maar dit hele drama staat zo ver van
een Natuurgebeuren af, dat ik er nau
welijks een traan om wil laten. Er zal
geen zondvloed meer komen, laten we
het daar maar op houden. Moeder Na
tuur verzint wel wat anders.
Lilian
:mpess0n
oi'tip sócmoisardjo
j
"OERIP SOEMOHARDJO"
door Rohmah Soemohardjo-
Soebroto
Verkrijgbaar bij Boekhandel Tong
Tong, uitgave Moesson-reeks.
Prijs nu slechts f 5,
Een boek, waarvan J.H.R. in Tong
Tong zegt:
"hetgeeft een boeiend beeld
van het leven van een Javaanse
familie, sterk georienteerd op
Nederland, maar nochtans Indo
nesisch
Hoofddoekjes - damesshirts - he
renshirts (korte en lange mouw) -
kains (div. prijzen) - tassen - slip
pers - kleedjes en kleden - long-
dresses - rokken - blouses, etc.
etc.
TOKO TONG TONG
Helemaal van Narrabeen (New South
Wales, Australië) komt nog een reactie
van een trouwe lezeres, mevr. L. M. F.
Koevoets-Gelens, over Tjipajung. (T.T.
No. 4). De uitgestrektheid van het Aus
tralische land en de ongetwijfeld moei
lijk te vinden wegen hebben haar niet
doen vergeten de herinnering aan Tji
pajung. Want ze weet nog precies waar
het ligt-.
Het plaatje hierboven is nog zo'n aar
dige reactie. Mevrouw Meijer herinner
de zich ineens dat ze een kalender
kocht van de Kristen-Kerk in Tjipajung.
Een fleurige doek in kleur met een Ba
linese schoonheid, om ons er iedere
dag aan te herinneren, dat in Tjipajung
iedere dag een zonnige dag is!
Herdenkingstegel
f 10,plus f 2,
porto
Willen zij die de tegel
bestelden, hem als
nog afhalen of over
de post laten bezor
gen? De voorraad is
bijna op, er komt
geen tweede uitgave.
SINODE GERE JA KRISTEN
INDONESIAJAWA BARAT
19
