ft:
BATIK VAN INDONESIË, NOG STEEDS
DE MOOISTE TER WERELD
Wat ik eens zo betreur is, dat men zo
weinig werkelijke belangstelling kan
opbrengen voor zoiets moois als batik.
In ieder geval de moeite wil nemen te
onthouden wat men ziet en hoort over
een van de grootste kunstuitingen van
het volk dat wij zo goed gekend heb
ben.
Avondcomplet, lange mantel en japon, handgebatikt in crème en diepbruin. Handgeweven
rayon met gouddraad doorstikt om kreuken te voorkomen, (links)
Een avondjapon van handgebatikte zware katoen met uitbundige spiraal-rok in fel contras
terende kleuren blauw-paars-lichtgroen. De blouse is blauw met witte motieven, (rechts)
Er komen bij ons dagelijks klanten over de vloer voor een stukje batik. Een
kleedje, loper, tas of slofjes maar meer voor kains om een japon van te maken
of om "echt" te dragen met een kabaja. In de meeste gevallen laat men zich
alleen leiden door kleur en dessin, maar zelden hoort men "is dit wel echte
batik?" Voor verschillende doeleinden is echte batik ook niet essentieel. Echte
batik is handwerk en dus veel duurder en wat voor nut is het een badslofje te
hebben van 40,als die van een tientje net zo leuk is en er net eender uitziet?
Maar een lange japon of rok, een tafelkleed of wandkleed, waarom zouden we
daar niet met wat meer bewust-gerichte smaak onze keuze op echte batik doen
vallen?
Wie pas in Indonesië is geweest, zal
misschien wel eens een rondgang heb
ben gemaakt bij enkele grote batikke-
rijen of de showrooms van Gabungan
Kooperasie Batik Indonesia en Batik
Keris (de grootste batik-producent en
exporteur met een miljoenen omzet per
jaar). Of de verrukkelijke kleine winkel-
Prajudi
tjes op de pasar met een verscheiden
heid van batiks waar Tong-Tong 5 jaar
genoeg aan zou hebben. Bekijkt men
nu al deze batik zomaar, als een uit
stalling van vrolijk textiel, of vraagt
men zich af, welke evolutie, duizeling
wekkende groei het nationale product
BATIK de laatste 25 jaar ondergaan
heeft?
De grens is nog niet bereikt. Men ont
dekt steeds nieuwe mogelijkheden,
nieuwe technieken. Men is door meer
en betere scholing, maar ook door
meer maatschappelijke vrijheid een
wereld van kleur en lijn gaan ontdek
ken die men vroeger gewoon niet voor
mogelijk hield. Bruine en blauwe batiks
worden nog steeds gemaakt, lieve da
mes, met de hand hoor, met een tjan-
ting en een anglo'tje met was. Weken
aaneen, alsmaar hetzelfde patroon te
kenen, invullen.
Maar daar zijn duizenden andere ba
tikkers en batiksters aan het werk, ook
met een tjanting, ook met anglo'tje met
was, ook blazen, invullen, blazen, in
vullen. Weken achtereen. Maar dan
komt er geen bruine parang roesak of
kawung tevoorschijn, maar een geel
veld, vol paarse, rose en rode bloemen.
En vogels en vlinders. En misschien
ook nog wel een garuda. Of toch wel
die bekende parang roesak maar dan
in felgroen doorweven met gele blaad
jes. Duizenden motieven uit geheel In
donesië, van Sabang tot Merauke, de
gehele rijkdom van lijn en kleur worden
door razendknappe ontwerpers op een
doek, uit de doeken gedaan.
Batik is de nationale trots van Indone
sië en met recht. Geen land ter wereld
beheerst zo de techniek van deze hand
arbeid als de Indonesische vrouw. Of
ze nu met honderd op een rij in een
grote batikkerij in Jogja de opdrachten
uitvoert van de ontwerpers. Of in de
achtertuin onder een boom uit lief
hebberij een sarong voor een oude
tante of een trouwende dochter batikt.
Soms maandenlang bezig is met geduld
en toewijding.
Batik is de grootste en lucratiefste
industrie in Indonesië geworden. De
producten genieten wereldvermaard
heid. Zelfs in Malaysia, Singapore, met
ook een enorme batik-industrie geeft
14
