DORUS, EEN KLEINE GROTE MAN (I)
m
■mmËfi
fvmmmm
Een bijdrage tot de geschiedenis van de Indo.
Ik ontmoet DORUS.
Mijn eerste ontmoeting en kennisma
king met Dorus was in 1935. Ik was in
April op Giriawas gekomen en kreeg
een klein huis opzij van de fabriek
aangewezen voor bewoning. Ik zou een
jaar in de fabriek werken. Zij was ge
bouwd van een ijzer-constructie met
zinken omwandingen en dak: overdag
snikheet en 's nachts op 1500 m. hoog
te, ijzig koud. Maar er werd goede
thee gemaakt, die op enkele partijen
na, welke naar Nederland gingen,
hoofdzakelijk op de Bataviamarkt wer
den verkocht.
Van Meeuwen was toen Baas, Dolf
En hier kwam zijn kennis van de taal
en zijn aanzien en reputatie bij het volk
van pas. De mandoers en oudere pluk-
sters die hem kenden als djoeragan
Dores volgden zijn aanwijzingen goed
op, en leidden de jongeren in het goe
de spoor.
Hoe gering ook zijn beloning - en in
die tijd van depressie was elke bron_
van inkomsten zeer welkom - hij was
steeds opgewekt en had altijd oog en
oor voor een goed woord of grap.
Maar hij had zijn tuin, zoals men dat
toen noemde - d.w.z. een stuk land,
dat hij Soeka Herang had genoemd.
Hij woonde in Legok in het huis van
theepluksters in de vroege morgen aan de pluk op een theeonderneming op de
Malabar(Foto: K. T. Satake, Sumatra, Java, Bali)
Olland 1e employé en Tjalling Ament
was net overgeplaatst naar de nieuwe
acquisitie het land "Djajasana" of, zo
als de mensen het noemden "Tjikopi".
Vermoedelijk een herinnering aan de
tijd toen er koffie werd geplant. Dat
moet ik toch nog eens aan Dorus
vragen.
Dorus was in die tijd "los-vaste"
kracht, voor zover ik kon nagaan. Dag
loner zonder overeenkomst (d.w.z. op
papier) en belast met de pluk op alle
vijf afdelingen, waarvan Tjikembar als
een apart land afgelegen langs de weg
naar de zuid eigenlijk alleen goed te
controleren was met motor-vervoer.
Het was achteraf beschouwd een enor
me taak op zo'n manier te moeten
zorgen dat de boel schoon geplukt
werd en toch niet overplukt raakte.
Bi Entjoh, die voor hem zorgde en zijn
huis onderhield. Hij verbouwde er zijn
groenten en aardappelen. En toen ik
er kwam had hij een gedeelte aan Gi
riawas verhuurd als voetbalveld. Al
met al kon hij ervan rondkomen.
In mijn periode in de fabriek kwam hij
altijd wel eens langs, op weg naar de
een of andere afdeling. Zo leerde ik
hem steeds beter kennen.
Later, nadat Peterson van Meeuwen
had vervangen, heeft Dorus nog een
tijd in de fabriek gestaan. Maar uit
eindelijk waardeerde Peterson hem het
meest als employé op Djajasana.
Maar daar kom ik nog wel een andere
keer op.
'Mang Sos-Mita
(wordt vervolgd)
OOK SOYA
Tahoe Pong.
Van fijngehakte tahoe, gesneden var
kensvlees, gehakte garnalen, gesneden
reboong, gebraden en gestampte djoe-
hi, en witte uien, eieren, zout en peper,
maakt men balletjes en braadt ze. in
olie bruin.
Vervolgens kookt men kippenbouillon,
fijngesneden kool, gesneden reboong,
gesneden varkensvlees, garnalen, ge
sneden djoehi, bokdji, kintjam en so-
oen met wat zout en peper. Als de
kool gaar is, de balletjes erbij, gesne
den peultjes en selderie. Warm opdie
nen.
Tja Tahoe (vegetarisch)
5-6 witte uien fijnstampen en in plan-
tenvet bruin braden. Hierbij 2 lepels
taotjo en laat dit een tijd, onder goed
roeren, doorkoken.
Wordt het te droog, dan voegt men
wat water bij.
Daarna een paar stukken fijn gesne
den gember, wat taugee en groenten,
zoals bajem, peultjes, selderie. Meng
alles goed dooreen en voeg dan nog
in kleine stukjes gesneden tahoe bij,
die vooraf in plantenvet droog ge
bakken zijn. Dan nog wat ketjap, peper
en zout naar smaak en nog een poosje
met wat water doorkoken. Eten met
rijst.
Mevr. G. van Dissel
Soja - trés mauvais
"Soms voel ik me haast jaloers als ik
lees hoe jullie in Holland tempeh en
tahoe en allerlei andere lekkere dingen
uit Indonesië kunt krijgen. Dat kennen
ze hier niet. Wel vond ik katjang idjoe,
maar dat heet hier "soja vert". Je kunt 't
ook moeilijk "haricot vert" (een heel fijn
soort spercieboon) noemen, want dat
is iets heel anders. Wel werd hier een
poos geleden reclame gemaakt voor
"huile de soja" (soja-olie). Ik heb gauw
een fles gekocht, maar toen ik het aan
tafel vertelde, zei men haast verschrikt:
"Oh faitez attention, c'est trés mauvais
pour la santé!"
Mevr. W. Pierre, Nice
Niet alleen in Holland dus, maar ook in
Zuid-Frankrijk volkstammen die het nog
moeten leren!
14
