WEERBERICHT
OVER EN WEER
cMtjehóe 2-egówijzen
1.
19
vend op mij af, schoof de twee tafeltjes
en alle zes stoelen tegelijk voor mij
aan en riep luidkeels om bier.
A Mang was een vette Chinees met
een hartkwaal. D.w.z. hij verbeeldde
zich dat hij een hartkwaal had. De Eu
ropese assistent van het hospitaal had
mij eens in vertrouwen verteld dat A
Mang, die het leven van de dokter zuur
maakte, zo gezond was als een vis.
"Hoe gaat het met u mijnheer," zei hij
terwijl zijn dikke lichaam zuchtend in
de stoel tegenover mij neerzeeg.
"Met mij slecht, zeer slecht," vervolg
de hij, de hand op het hart, terwijl hij
rimpels probeerde te trekken in de
glimmende huid van zijn vollemaans
gezicht. "Zoals u weet, mijn hart mijn
heer, ik kan ieder ogenblik dood neer
vallen". "Je eet alleen te veel Fu Yong
Hay, A Mang."
"O neen mijnheer!" protesteerde hij,
terwijl hij de inmiddels aangerukte
flessen bier opende en twee glazen
vulde. "Voedsel is het enige, dat mij
nog staande houdt."
"Voedsel en bier," verbeterde hij zich
zelf en nam een diepe teug.
Ik keek om mij heen. Het vertrek was,
zoals ik reeds zeide, gemeubileerd met
twee ijzeren tafeltjes en de zes stoelen.
Een blazende Petromax hing aan een
ijzerdraad van de zolder en verzorgde
de verlichting. Verder stonden er tegen
een der zij-muren drie ouderwetse trap-
naaimachines. De achterwand werd ge
heel in beslag genomen door een met
gordijntjes afgesloten deuropening, on
getwijfeld toegang gevend tot het
woon- en slaap-verblijf van de familie.
Tegen de andere zijmuur stond een
serie lage zitbanken, waarop de rest
van de klanten van het gecombineerde
etablissement A Mang waren gezeten;
een jonge en één oudere Chinees, een
Maleier en een paar opgeschoten In
donesische jongens. De voor-zijde
(straat-zijde) van het vertrek was ge
heel open.
"A Mang," zei ik, terwijl ik zelf een
slok bier nam, "heb je Abu vanavond
gezien?" Onmiddellijk mijn glas bij-
schenkend antwoordde hij minachtend:
"Dat waardeloze voortbrengsel van de
schanddaad van zijn moeder?" (Abu
was een halfbloed van een Chinese
moeder en een Indonesische vader).
"Ja, hij was daarnet nog hier met die
Soendanees van U, Djamin. Ze zeiden
dat ze een afspraak met u hadden."
"De onbeschaamdheid!" vervolgde hij
luid, zijn dikke armen ten hemel ge
heven en met rollende ogen, "Een
afspraak met U om te jagen, wie heeft
ooit van zulke nonsens gehoord!"
"Pas op je hart A Mang."
"Juist mijnheer." Haastig zijn glas leeg
drinkend en weer vol schenkend.
Bartman kreeg een brief uit Pandaan
(Kasrie) van een Indonesische jacht
vriend waar hij in 1969 mee de Smeroe
op was geweest. In verrukkelijk Ja
vaans en in zijn beste tjakar ajam
schreef die vriend:
"Wah, Pak, saiki ramé-ramené tjeleng,
wulan Augustus/Sept./Oktober panasé
musim, tjelengé podo ngelak klajapan
golek banjoe, kari dorrrr waé Panasé
ngak karuan, kepingin nang Holland
waé sing adem".
(voor wie dit kostelijke stukje jagers-
lyriek niet kan vertalen:
"Wah Pak, het stikt hier van de tje-
lengs, in Augustus, September, Okto
ber, de warmste moesson-maanden,
zoeken ze als razenden naar water en
vragen er gewoon om geschoten te
worden! Het is zo warm, dat je je geen
raad weet, ik wou dat ik in Holland zat
waar het koud is".
Waarop Bartman watertandend om dat
"kari dorr waé" en jaloers op "panasé
ngak karuan", toch maar vriendelijk
de raad gaf: "Odjo menjang Holland,
sebabé ndasmoe mengko mengkered!"
Wat dan in super-Nederlands vertaald
luidt: "Kom maar niet naar Holland,
want dan krimpt je kop in van de kou!"
"Waar zijn zij naar toe gegaan?"
"Abu moest zijn geweer halen, geloof
ik. De oude vlerk! Een afspraak met U,
belachelijk! En die oude Djamin mijn
heer, niet te vertrouwen. Geen van
allen te vertrouwen, die zwarte vlegels!
Bierschreeuwde hij woedend tegen
de verzamelde cliëntèle op de zitban
ken. "Weten jullie niets beters te doen
dan daar als varkens te zitten, zonder
een geëerd bezoeker de gepaste gast
vrijheid te betonen I Een van de
twee Chinezen stond haastig op en
kwam met nieuwe flessen lauw bier
aandragen.
A Mang wendde zich weer tot mij en
informeerde droogjes: "Hoe laat had
u afgesproken?"
"Om acht uur".
(wordt vervolgd)
Lin Scholte:
"BIBI KOETIS VOOR ALTIJD"
f 18,90 f 2,porto.
Wie "Anak Kompenie" kent moet
ook kennismaken met Bibi Koetis,
de oude Javaanse tante die altijd
met het gezin meereisde.
Bupati Toyota.
Tjamat Honda.
Keutjhi' seupeda
Rakjat bajeuë ipeda.
Vertaald:
De resident rijdt in een Toyota (auto)
Het districtshoofd berijdt een Honda
(motorfiets)
Het gamponghoofd rijdt op de fiets
Het volk betaalt de "ipeda"
(ipeda is de samenvoeging van "iuran
pembangunan daerah" of "bijdrage tot
opbouw van het land.)
2.
Dji teuka inong, djimeudjunteë
Dji ba aleë ateuih ba' limeng
Rót aleë, keunöng aseë
beungèh aseë, djikab kamèng.
Vertaald:
Er kwam eens een vrouw, die met neer
hangende (schommelende) benen ging
zitten, boven in een blimbingboom (ba'
limeng) en een rijststamper (aleë) mee
nam. De rijststamper viel, raakte een
hond, de hond werd nijdig en beet
een geit.
Betekenis: Kleine oorzaken hebben
grote gevolgen. De vrouw, die zich ont
trekt aan haar werk (padistampen) ver
oorzaakt een perkara.
3.
Angèn pöt, raga prèh.
Vertaald:
De wind blaast, en de raga (rieten
mand met grote mazen (openingen)
wacht.
Men zegt dit in Atjeh voor iets wat
"zinloos" is. Het heeft geen zin wind
te vangen, daar de wind door de mand
heen blaast.
J. H. J. BRENDGEN
>j|rAi
"Je weet nooit, misschien hun soto-madura
lekker!"
