KONG HEE FATT CHOYÜ
Zoals dat in Brunei gaat
Het is dit jaar (1975) laat Chinees
nieuwjaar. Maar dat komt, zo heb ik
me laten vertellen, dat ook de Chinezen
altijd iets te kort hebben in 1 jaar en
dat om de 3 jaar geloof ik, aanvullen!!
Normaliter valt het nieuwjaar eind Ja
nuari, onze telling. Ik hoop dan dat het
weer droog is, want meestal eindigt
het regen-seizoen dan ook op die dag.
Ik heb het jaren meegemaakt, dat het
elke dag regende dat de boel binnen
enkele uren blank stond en het dagen
lang betjak (sompig) bleef, maar met
Chin, nieuwjaar was en bleef het dan
droog I I I
Ook hebben zij hun Chinese Almanak,
gelijk aan onze Enkhuizer! Zo wordt
daarin het jaar voorgesteld als een
oude eerbiedwaardige rijke man. Je
kent zo'n prentje wel: een oude kale
man, met een iele baard van enkele
haartjes, een grijze snor, een rijk kleed,
liefst geborduurd met een staf in de
hand, en zijde pantoffeltjes aan. Nu
was de lezing afgelopen jaar ('74) dat
hij het jaar binnenstapte met de
schoentjes uit, d.w.z. het zou een nat
jaar worden! En dat is het wel geweest.
Abnormaal veel regen is er gevallen.
Anyway, Chinees nieuwjaar betekent
voor ons weer een ware belasting op
onze maag. Het begint meestal met het
"vieren" van oude jaar bij bekende
Chin, kennissen. Dat wil dan zeggen,
dat je uitgenodigd wordt voor het diner.
En wat dat hier inhoudWha segll!
Een normale regel is 10 gangen!!!!
ten. Dat betekent dus dat jij tegen zo-
velen moet drinken!!! Het gevolg kan
natuurlijk zijn dat jij bij het einde tegen
de vlakte gaat!! Verder is het voor de
gastvrouw een grote eer als je een
grote troep op haar tafel maakt! Boe
ren is ook gewenst!! Mahlzeit! Er wordt
uiteraard alleen met stokjes gegeten
(en gedekt!) en eet men zoals in Holl.
de boeren zouden doen: schaal op
tafel, en een ieder pikt met zijn stokjes
een stukje eraf!
Het begint met een soort matja.m mat-
jam hors d'oeuvre, dan een kip gerecht,
een vlees gerecht, soep van gevulde
eend of kip, vis, etc, en nr. 9 is dan
nasi goreng, mag je laten staan, dan
betekent het dat je genoeg hebt gehad
van de vorige gangen, en dan gekoeld
fruit (meestal lychee, longan of loquat
op sap).
Je geld moet je in de gaten houden,
vooral als je bier, whiskey of brandy
drinkt. Dit zijn de drinks bij uitstek die
geschonken worden op die dag I I Heb
je er een paar slokjes uit: de gastheer
schenkt weer bij. Verder moet je op
passen als men het in zijn hoofd haalt
om "kamsen" te drinken. Dat is zo veel
als bij ons: ad fundumü! Als je hét
haalt wordt er gejuicht over je "pres
tatie".
Het akelige is soms, dat er verschillen
de "candidaten" zich met jou willen me-
Zo gaat het bij elke schotel, behalve
bij de soep natuurlijk! Dat schept de
gastvrouw op in kleine kommetjes. Een
opschep-soep-lepel is precies 1 kom
metje. Daar krijg je dan die sendok
tessih bij (van porselein). Zelfs de nasi
goreng moet je met stokjes eten als
je het goed wil doen.
Dat is eigenlijk naar binnen schoffelen
met je sticks. Nou, dat is dan het "oude
jaar" Je gaat dus barstens vol naar
huis toe! Kinderen krijgen elk een rood
papieren zakje met geld erin: hetzij 1
plus 10 cent, of 2 plus 20 cent etc.
Bij zakenmensen krijgt iedereen dat,
dus ook ouderen. Het gevolg is dat de
meeste (locale) mensen Maleiers voor
al, de Chinezen "kong hee fatt choy"
wensen alleen maar voor dat zakje!!
Vele kleintjes maken een grote!
Nou dan de volgende dag het eigenlij
ke nieuwjaar. Een hari van groot be
lang. Je wordt altijd ver van te voren
"uitgenodigd" met de woorden van: je
komt toch met nieuwjaar!
Dus gaan we de bekenden langs. De
tijd om te beginnen is half tien 's mor
gens. Dan is men klaar om te ontvan
gen. En dan begint de ellende! Met
moeite kun je een soft-drink (frisdrank)
krijgen, want dat staat eigenlijk niet. En
dan komt er WEER eten op tafel!! Stel
eens voor 's MORGENS VROEG!!!
Niet uitgebreid, maar er staat van alles
klaar, zo'n soort koud buffet. Er zit
ook bv. atjar tjampur (zouden wij zeg
gen) droog gekookte curry ajam, of iets
dergelijks. Aangezien we meestal een
stuk of 15 adressen af moeten, blijven
we zo kort mogelijk. Een half uurtje per
hoofd. Maar dat betekent nog altijd dat
tot 6 uur 's avonds aan één stuk bezig
zijn, overal een glas te drinken en te
eten!! Je barst gewoon en op het eind
van de dag kun je geen eten meer zien!
De 2 eerste dagen van dat nieuwjaar
zijn het ergste, want waar je komt:
eten en drinken MOET je, al is het een
klein beetje!! Dan kun je erna nog 14
dagen terecht om de mensen nieuw
jaar te wensen, en wordt die periode
afgesloten met weer een grootse eet-
partij in Chap go mehü
In deze periode komen ook de draken-
figuren uit en dansen op de kedais
(tokotjes) om b.v. geld in te zamelen
voor bijdragen aan onderwijs of der
gelijke. Je ziet dan aan vlaggestokken
boven de kedai een touwtje hangen met
daaraan op regelmatige afstanden ge
bundelde geldbiljetten. De draak "eet"
onder luid gejuich en gedrum en schel
le Chinese muziek het geld.
Zo heb ik eens gezien dat er op de
passar zo'n stok werd opgezet met
daaraan uitsluitend briefjes van 100,-
tot een waarde van 5.000,-. Dit is dan
de bijdrage van de chinese gemeen
schap. Hoe meer geld er aan hangt,
hoe hoger je prestige is!!! Dat alle
zaken dan half geruïneerd worden is
logisch! Ja, ja, dat bekende "gezicht"
is nog steeds wat waard hier.
Je snapt niet hoe. men het doet. En al
ben ik lang in de tropen: begrijpen doe
je het nog steeds niet. Men steekt zich
liever in de schulden dan b.v. de trou
werij van je kind stilletjes voorbij te
laten gaan. Daar moet op z'n minst
een diner in een restaurant van komen
met 10 gangen (dat is normaal!) en dan
zo'n 750 tot 1000 gasten!!! Hoe meer
hoe beter.
En dan maar drinken vooraf. Maar zo
is het eten binnen of de heleboel staat
op en smeert hem! Of speculeert men
dat men het gedeeltelijk vergoed krijgt?
Want het is de gewoonte geen cade
autje te geven, het mag wel erbij na
tuurlijk, maar iedereen geeft aan de
ceremonie-meester een envelopje (het
bekende rode envelopje) met een be
drag erin, dat men denkt dat een cou
vert hem kost!!! Ook een methode!!!
Anyway aan het einde van het chinese
nieuwjaar kunnen we geen pap meer
zeggen, behalve: Kong hee fatt choyü!
J. Kuypers
11
