Een naschrift bij Margono's notities
REINOSAN
dari Singer
uitsluitend
bij uw
drogist
of
apotheker
The Singer Import b.v. Leusden
t DISCO
t BOLLAND Ar
AANTEKENING
VAN DE REDACTIE VAN
TONG TONG
Margono Djojohadikusumo voegde
aan zijn notities uit vergeelde papie
ren een naschrift toe, dat wij hier ter
completering van zijn bijdrage alsnog
laten volgen:
"Ik ben nu aan het eind gekomen van
deze notities uit vergeelde papieren.
Daaraan zou ik nog deze aantekening
willen toevoegen.
Het gedeelte van het artikel over D.D.
is geschreven op verzoek van mijn
vriend zaliger Tjalie Robinson. Op 17
april 1974 ontving ik nog een zeer op
gewekte brief van hem, waarin hij
a.h.w. zijn laatste boodschap aan mij
gaf. Daarin schreef hij, dat hij daarover
vooraf contact had opgenomen met de
heer J. H. Ritman. Begin april zond ik
het eerste gedeelte van het artikel aan
T.R.
Of hij dit nog onder ogen had gehad
en nog in staat was om het te lezen, is
mij niet bekend. Een Week na zijn brief
van 17 april kreeg ik bericht van zijn
heengaan op 22 april 1974.
De volgende gedeelten van het artikel
zond ik daarom aan de heer Ritman met
het uitdrukkelijke verzoek, zoals ik dit
ook deed aan T.R. om te beoordelen,
of het artikel al of niet geschikt zou zijn
voor de lezerskring van Tong-Tong. In
het bijzonder dat mijn artikel in geen
geval aanleiding zou kunnen zijn voor
het openrijten van oude wonden in de
verhouding tussen Nederland en In
donesia.
Toevallig kwam ik met dit artikel ge
reed op 16. mei 1974, precies mijn 80ste
verjaardag, juist aan de vooravond van
de herdenking van de nationale feest
dag 20 mei, d.i. de geboortedag van de
vereniging "Boedi Oetomo".
Deze krabbels hebben derhalve een
tweeledig doel.
Eerstens als een kleine bijdrage voor
de herdenking van genoemde voor In
donesia grote dag "20 mei", tweedens
als een huldeblijk aan mijn vriend Dr.
E. F. E. Douwes Dekker, ook geheten
Dr. Danoedirdjo Setia Budi. Ik heb al
tijd respect voor hem gehad als een
waar patriot, die heel zijn leven ge
streden en geleden had voor de groot
heid van zijn geboortegrond, zijn "ta-
nah air", het schone eilandenrijk, dat
eens door Multatuli bezongen werd als
de "gordel van smaragd, die zich daar
slingert om de evenaar", d.i. Indonesia.
Als een varant op die "gordel van sma
ragd" ontstond er in de jaren 1945-1946
een folksong die door de jeugd in ste
den en in desa's werd gezongen. Een
eenvoudige tekst, vrij van rhetoriek,
die tot het hart spreekt van elke Indo
nesiër.
"Dari barat sampai ke timur
Berdjadjar pulau-pulau
sambung menjambung mendjadi
satu
Itulah Indonesia.
Indonesia tanah airku, tanah
tumpah darah ku
Djaja dan mulia untuk selamanja"
(Vrije Nederlandse vertaling):
"Van het westen tot het oosten
Spreidt zich uit een eilanden-rijk,
aaneengeregen tot één geheel,
Dat is Indonesia.
Indonesia mijn geboortegrond,
het land
waar moeders bloed is gestort
Zegenrijk in bloei tot in lengte
van dagen"
Tot zover onze zeer gewaardeerde me
dewerker. Inderdaad heeft Tjalie het
eerste gedeelte van de bijdrage van
Margono onder het oog gehad. Hij in
strueerde mij alle bijdragen van zijn
indonesische vriend op te nemen, aan
welke instructie na Tjalie's dood uiter
aard gevolg is gegeven. Ik heb mijn
twijfels gehad over de reactie die de
dagboekbladen van Margono zouden
opleveren; het feit dat slechts een
tweetal afwijzende brieven zijn binnen
gekomen heeft de beslissing ook deze
te publiceren gerechtvaardigd.
Over Douwes Dekker is" het laatste
woord nog niet gesproken, zoals de
lezer zal bemerken. Zijn deelname aan
de Boerenoorlog heeft in Zuid-Afrika
de aandacht getrokken. Niet alleen zijn
daden maar ook die van zijn drie broers
die eveneens in Zuid-Afrika hebben
gevochten zijn aanleiding geweest tot
studie door historici. De lezers zullen
daarvan, dank zij de welwillendheid van
één onzer lezers, van op de hoogte
worden gehouden.
JHR.
t
f Herenstraat 157 -tel. 070-8632 01
t VOORBURG
f Frederik Hendriklaan 161 tel.
t 070 - 55 66 97 DEN HAAG
I Giro 406636
Specialisten in krontjong en oosterse muziek
Binnenkort grote importzending verwacht
van L.P.'s, o.a. Mus Mulyadi, Waldjinah-
en vele anderen. Op ons adres: Stationsweg
i43 verkopen wij zalige bumbu's voorge-
gorengd en al, direct uit Sidoardjo, tjap:
Tjita Rasa. Voor 4 pers. 1,50.
U weet, dat wij ook country music L.P.'s
direct uit USA importeren? Geweldige keuze.
In onze verwachting, dat de lezers van
Tong Tong bereid zouden zijn ook de
zienswijze van "de andere zijde" zon
der opwinding te vernemen zijn wij niet
teleurgesteld. Sommigen uitten hun
waardering voor Margono's Notities,
een enkeling maakte zich, na een
kwarteeuw, nog boos over onze "re
publikeinse propaganda".
Intussen is in Indonesië het complete
verhaal van Margono goed verzorgd in
druk verschenen - in het nederlands,
waarin het ook geschreven was (Uit
gave P.T. Indira te Jakarta), zodat men
nu de Notities, die wij in stukken en
brokken publiceerden, aan één stuk
kan lezen. Ook verscheen een verta
ling in de Bahasa Indonesia van de
hand van M. Sianturi. (Uitgave P. T.
Bulan Bintang, eveneens te Jakarta).
Het is jammer dat de schrijver niet in
een voorwoord of op het titelblad ver
meldt, dat zijn Notities eerst in Tong
Tong zijn verschenen en hoe hij er toe
kwam ze aan ons tijdschrift toe te ver
trouwen. De lezer, die dit niet weet
wordt thans eerst aan het slot gecon
fronteerd met de mededeling, dat de
Notities in overleg met Tjalie (en in
direct met ondergetekende) het levens
licht zagen, een mededeling waarvan
hij de zin nauwelijks kan bevroeden.
Maar dit is natuurlijk een gering be
zwaar, vergeleken bij het genoegen,
dat men de Notities thans "achter el
kaar" kan lezen.
Intussen heeft de levensschets van
Douwes Dekker grote aandacht getrok
ken speciaal in Zuid-Afrika, waar men
sterk geinteresseerd is in de indische
vrijwilligers tijdens de Boerenoorlog.
Daarop komt mr. A. Tichelaar in een
reeks historische bijdragen nader te-
