HET LOON DER DEUGD
minimum-eis
Wij leven niet alleen in de Eeuw van
het Kind en het Jaar van de Vrouw,
maar ook in het Gouden Tijdvak van de
Prijzen. Sedert het eind van de oorlog
is het aantal onderscheidingen voor
verdienstelijke kunstenaars en burgers
haast met de dag toegenomen. Wie
zich op het gebied der schone kunsten
nog niet zag onderscheiden met een
of andere prijs, moet zich wel achter
uitgezet gevoelen.
Naast de prijzen vervolmaken de sub
sidies aan kunstenaars of wie dit gaar
ne zouden willen worden, dezelfde rol
als aanmoediging voor kunstzinnige
prestaties. Helaas, velen gevoelen zich
geroepen, maar weinigen zjjn uitver
koren!
Het feit, dat dus een groot aantal van
deze gesubsidieerde prestaties het
publiek zelfs nooit te zien krijgt, mag
niet hinderen. Integendeel. Wat we te
zien krijgen is zo soms al erg genoeg,
getuige de nagelvijl, die een onzer
Haagse plantsoenen siert.
Maar keren wij terug tot de prijzen:
twee onzer lezers, welbekende figuren
zijn dezer dagen onderscheiden. Wij
verheugen ons in de onderscheiding,
die Bert Garthof in Brussel ontving. Hij
kreeg de Visser-Neerlandiaprijs, wat
dan ook zijn moge "voor het jarenlang,
in woord en geschrift verbreiden van
kennis en liefde voorde levende natuur
als een bijdrage in de Volksontwikke
ling." Proficiat, Bert Garthof! Om een
versleten cliché te gebruiken: zelden
was een onderscheiding meer op haar
plaats, enzovoorts.
Met een tweede bekroning zijn wij
minder gelukkig. Niet, omdat wij Aya
Zikken de Marianne Philipsprijs, die zij
kreeg voor haar gehele oeuvre, niet
zouden gunnen, maar wel wegens de
motivering. Ofschoon aanvankelijk an
ders gericht is de laatste jaren deze
onderscheiding toegekend aan auteurs,
die "door oncontroleerbare invloeden
soms niet de erkenning kregen, waarop
zij aanspraak mochten maken". Welnu,
Aya Zikken heeft vijftien romans ge
schreven, waarvan er één, "De Atlas
vlinder", een prachtig boek is, dat dan
ook algemene waardering vond. Helaas
wist zij in latere werken het peil van
dat boek niet te handhaven. Zij werd
een schrijfster met een grote toekomst
achter zich. De "oncontroleerbare in
vloeden" zijn in dit geval volkomen
duidelijk en controleerbaar: Aya ver
loor de greep op haar lezers, omdat
haar onmiskenbaar talent met die ene
grote prestatie was uitgebloeid.
Nu wij het toch over de schone kun
sten en haar beloning hebben: het be
kende woord van Thorbecke: "Kunst is
geen regeringszaak" heeft langzamer
hand de uiterste tegenpool bereikt.
Vrijwel ieder jongmens, dat pretendeert
de goddelijke vonk in zich te voelen
ontvlammen, kan zich verzekerd weten
van de belangstelling van de regering.
Dit leidt tot absurde situaties. In een
onzer grote steden is onlangs een
beeldhouwwerk overgeplaatst, omdat
het naar het oordeel - achteraf - van
officiële beoordelaars niet voldeed aan
"minimale eisen" van kunstzinnigheid.
Wij dachten altijd, dat maximale eisen
van kunstzinnigheid het uitgangspunt
waren bij de beoordeling van kunstwer
ken en dat zij dus naar plus- en niet
naar minuspunten werden beoordeeld.
Maar het is waar ook, wij zijn nu een
maal bezig de maatschappij "om te
turnen" en dan is het logisch, dat men
zich afvraagt: kan dit of dat "kunst
werk" nog juist mee, inplaats van te
vragen, welke voortreffelijke kenmer
ken het vertoont. Nu al liggen de berg
plaatsen van CRM vol met "kunstwer
ken", die gesubsidieerd en we! werden
vervaardigd door ambitieuze leerlingen.
Maar het is wel duidelijk, dat wanneer
men niet langer met minimale eisen
van de aangeboden prestaties tevreden
was, de verzameling nooit vertoonde
kunst de deuren van de bergplaatsen
uit hun voegen zou drukken.
JHR
Kunst is een slordige affaire geworden,
voer voor psychiaters, in plaats van
voer voor kunstminnaars.
De schilder Carel Willink
in een interview met Elsevier.
Weg jas, weg das, baatik mag!
Elke prins, staatsman, hoge regeringsfunc
tionaris, krijgt op slag dat vlot-gewone in de
tropen, omdat de temperatuur de grootste
heerser blijkt.
Wat Minister van Doorn en Ambassadeur
Jalink in Jakarta voor diepzinnigs te be
spreken hadden, kon fotograaf Rogier niet
ontdekken. Wat ik van dit plaatje af zou
kunnen lezen: zijn de heren misschien
bezig elkaar de vraag te stellen: "Draag
jij nu Large of Extra Large?"
Dat is met die batik-shirts bij ons in de
winkel ook altijd een puzzle!
L.
ANAK KOMPANIE IS HERDRUKT
Weer verkrijgbaar bij Boekhandel Tong
Tong, f 8,90 f 1,30 porto.
12
