Kh-htn -
9
(Vervolg: Gvts. Marine)
op te houden. In genoemde periode
heeft de "Orion" als pionier door het
helen van de kinderziekten het dreg-
werk uit het experimentele stadium in
het gebruiksstadium gebracht.
In oorlogstijd blijkt wel zeer duidelijk
de appreciatie van deze door de "Ori
on" van de Gouvernements Marine
ingezette dregwerkzaamheden. Er is
namelijk gepland dat bij uitbreken van
vijandelijkheden in de Ned.-Indische
wateren Singapore bevoorraad zal
worden door grote vrachtschepen en
transportschepen, waaronder de
"Queen Mary", die vanuit de Indische
oceaan via de zuidelijke route Singa
pore zullen aanlopen. Aan het opne
mingsvaartuig "Eridanus" van de Gou
vernements Marine onder commando
van Gezaghebber C. Blok wordt op
dracht gegeven om in een spoedtem-
po de grootscheepsvaarwater-route:
Noordingang Straat Soenda - Noord
wachter, langs de Oostzijde Discovery
Oostbank - Seroetoe naar de Oost
ingang van Straat Singapore af te
dreggen. Het gaat om een strook met
een breedte van 8 a 10 mijl en een
lengte van 520 zeemijl.
Na wereldoorlog II
Na de tweede wereldoorlog zijn er
weliswaar geen opnemingsvaartuigen,
doch in een vloek en een zucht worden
uit de beschikbare schepen enkele
vaartuigen voor de hydrografische
werkzaamheden van de Gouvernements
Marine gereed gemaakt en we zien
dan ook reeds kort na de vrede de
"Gemma" onder commando van Ge
zaghebbers van de Gouvernements
Marine vanuit Tg. Priok naar Borneo
(Oostkust) vertrekken; in hetzelfde jaar
1947 verlaat Tg. Priok de "B050'\onder
commando van F. C. Backer Dirks
richting Sumatra (Moesi-rivier) en in
1949 vaart van Soerabaia uit de "Zui
derkruis" onder commando van J. P. JJ
de Groot naar Nieuw Guinea (Sorong).
Op 27 december 1950 vertrekt Hr.Ms.
"Jan van Brakel" onder commando van
KLTZ G. A. Boegborn vanuit Neder
land naar Nieuw Guinea.
Na de souvereiniteits-overdracht houdt
de Gouvernements Marine op te be
staan en komt een eind aan het door
deze tak van dienst uitgevoerde hydro
grafische werk. Een harde slag voor
degenen, die daaraan hebben deelge
nomen. Laat het voor hun een voldoe
ning zijn, dat geschreven staat: "Van
den geheelen Archipel met uitzonde
ring van een deel der Molukken, Nieuw
Guinea, Atjeh en Zuidkust Java bestaan
thans zeekaarten en beschrijvingen,
die aan de hoogste eischen voldoen".
Aldus S. H. Leegstra, Hoofdinspecteur,
Hoofd van de Dienst van Scheepvaart
in "Het Indische Boek der Zee" van
1925.
Dat de officieren van de Gouverne
ments Marine ook na de souvereini
teits-overdracht niet bij de pakken zijn
gaan neerzitten moge blijken uit het
feit, dat diverse officieren een plaatsing
Gedenknaald voor de scheepvaartgevallenen
op Menteng Pulo.
hebben gekregen bij de Afdeling Hy
drografie van de Koninklijke Marine in
Nederland. Ex-officier bij de Gouver
nements Marine G. D. Raasveldt zien
we momenteel als algemeen onder-
(Vervolg: Padang)
gegooid, dicht bij de van Alphens van
mijn vorige verhaal. Hierna heette het
DAMAR. En hiervan komt mijn in
ziens de vergissing Damar/Olo, want
velen wisten niet precies waar de OLO
eindigde en de Damar begon. Men
sprak over een kort gedeelte over
DAMAR/OLO, dat gedeelte waar de
fam. Bothello woonde. Maar iets ver
der, vanaf de kruising Belantoeng
Ketjil/ en weer een Strandweg, is het
voor een ieder zonder meer DAMAR.
Er waren vele Daviesen in Padang
en de meest bekende in mijn tijd was
"Davies Damar", die daar een groot
huis met groot erf bewoonde; het was
DE Oom John van de Davies - en,
die op mij een grote indruk heeft ge
maakt. Misschien bij leven en welzijn,
ook hierover t.z.t enige herinneringen
oprakelen.
Direct hierna of iets verder heet het
POEROES. (Poeroei). Hier eindigde
toen de Gemeente Padang, doch de
weg loopt door en heet dan achteréén-
volgens OELAK KARANG, OEDJOENG
KARANG met het landgoed met villa
van de fam: Sadée, dan TABING met
rechts de grote klapperaanplant van de
fam: Krijgsman en later het vliegveld
van Padang; en gaat door tot Padang
Pandjang en Fort de Koek. En als je
wilt naar Medan, via Loeboek-Sika-
ping, Padang Sidempoean, Taroetoeng,
Brastagi, Prapat, enz. Medan
Ik beschreef deze weg uitvoerig, spe
ciaal voor de namen, in de hoop, dat
bij deze namen bij velen Padangers iets
opengaat van "toen vroeher", en zij
hoofd van genoemde afdeling. Ex-offi
cier bij de Gouvernements Marine J.
Th. Verstelle is de man, die als enige
Nederlander voor zijn uitzonderlijk
werk op het gebied van radar in 1954
werd benoemd tot "Fellow of the Bri-
tisch Institute of Navigation". Typerend
is, dat de beide opnemingsvaartuigen
van de Koninklijke Marine, namelijk Hr.
Ms. "Snellius" en Hr. Ms. "Luymes",
die na de souvereiniteits-overdracht in
de wateren rondom Nieuw Guinea
werkzaam zijn geweest, mede onder
bevel hebben gestaan van de ex-offi-
cieren van de Gouvernements Marine
R. van den Oever en J. E. de Wit. Bij
deze werkzaamheden, die voornamelijk
plaats hadden in de wateren bezuiden
nieuw Guinea, werd gebruik gemaakt
van het Decca-stelsel, dat - hoe kan
het anders - door J. Th. Verstelle voor
dit gebied was voorbereid.
Ja het is waar:
"Met de souvereiniteits-overdracht is
ook de roemrijke historie van de Gou
vernements Marine onder Nederlandse
vlag afgesloten. Maar bij hèn, die de
eer hadden op die schepen te dienen,
en bij allen die er mee te maken heb
ben gehad, blijft de herinnering.
Een schone herinnering aan zeer goe
de diensten en trouw aan de Neder
landse vlag", aldus Admiraal Helfrich.
N.N.
wederom van hun weten en wedervaren
vertellen, via onze Tong Tong.
Ik wil me houden aan het stuk van Heer
P. - Ik ben getroffen door zijn (voor)
liefde voor de Indische meisjes en de
Padangse van Niasse afkomst in het
bijzonder; en voor de ROOS van Pa
dang "Extra Bijzonder". Ik kan zijn
smaak hoog waarderen. - Hr. P. is met
zijn halve eeuw plus zes, ongeveer 15
jaren jonger dan ik en zijn Roos was
nog een Roosje of Melati, toen de
Roos van mijn tijd aan het ontluiken
was. In mijn tijd woondèn er niet veel
Indische families op de Poeroes. Wèl
werden er in de twintiger jaren meer
dere leuke huisjes en huizen gebouwd
en zoetjesaan kwam er zodoende een
rozentuin en rozenhage. Maaaaaaaarre,
was het zusje van de toenmalige Roos
niet een fris opkomend Rozenknopje,
die Hr. P. over het hoofd heeft gezien?
Mogelijk, dat hij niet de boot, maar
tweemaal de ROOS heeft gemist. Als
ik vertel, hui-ui-len! Maar P., niet ge
treurd, al deze Rozen en Roosjes zijn
ondertussen al Rozebottels geworden,
vol vitamine C. (van Charme?)) Mis
schien nu zelfs beter voor de gezond
heid en gemoedsrust!
Wat ik bedoelde met de Chinese op
tocht "Koeda-Koeda Api, noemt Hr. P.
Leang Leong. Dat heb ik nooit gewe
ten.
Dan heeft de Hr. P. het over de Niasse
vrouwen en hun mooie toeroenans.
Mogelijk dat ik ook hierover iets schrijf
als één van de beelden uit mijn kinder-
fen in dit geval ook) jongejaren.
Adio en tot schrijfs, Padangers,
Si Sinjo
I J
